جذابیت پیش خرید سکه به 3 شرط

بانک مرکزی که از بهمن ماه سال گذشته، طرح هایی برای پیش فروش سکه ارائه کرد، از آن زمان تاکنون  چند بار شرایط و گزینه های موجود در این طرح را تغییر داده است. ابتدا، در واکنش به رشد قیمت دلار و بازدهی بسیار قابل توجه طرح، نرخ پیش فروش افزایش یافت و به تازگی دوره های سررسید متنوع تر شده است. به این ترتیب که شما می توانید سکه را از یک ماه تا 2 سال پیش خرید کنید. نرخ پیش خرید در طرح یک ساله یک میلیون و 350 هزار تومان تعیین شده است. اگر کسی بخواهد این طرح ها را ارزیابی کند، با چند متغیر روبه روست که باید آن ها را ارزیابی و پیش بینی کند؛ قیمت دلار، قیمت اونس جهانی، حباب قیمت سکه و درنهایت نرخ نهایی سکه در سررسید. در ادامه با توجه به برخی شواهد و فرمول ها، تلاش می کنیم به ارزیابی این سرمایه گذاری بپردازیم. چنان چه در ادامه تحلیل خواهیم کرد، طرح پیش خرید سکه با فرض ثبات نرخ دلار در 4200 تومان و  ثبات نرخ فعلی اونس جهانی چندان جذاب نیست. اما اگر هرکدام از این دو پارامتر رشد کنند یا این که، حباب قیمت سکه زیاد شود، سرمایه گذاری در این گزینه جذاب خواهد بود. درنهایت بر اساس نرخ های آتی سکه نشان خواهیم داد که این طرح می تواند تا سالانه بیش از 50 درصد سود داشته باشد. شرایط پیش فروش سکه چیست؟ طبق آخرین پیشنهاد بانک مرکزی، گزینه ها و نرخ های پیش فروش سکه به شرح جدول یک است. به این ترتیب شما می توانید یک سکه تمام بهار آزادی را یک ماهه به قیمت یک میلیون و 590 هزار تومان پیش خرید کنید. نرخ پیش خرید یک ساله هم یک میلیون و 350 هزار تومان است. فرایند کار هم به این صورت است که همه افراد بالاتر از 18 سال می توانند با مراجعه به بانک ملی، اقدام به پیش خرید کنند. مبلغ سکه را تحویل می دهید و گواهی پیش خرید را دریافت می کنید و در سررسید می توانید تعداد سکه مدنظر را دریافت یا به نرخ روز نقد کنید. اما آیا این سرمایه گذاری، به صرفه است؟ چنان چه محرز است، عامل اصلی تعیین کننده سود یا ضرر شما، نرخ سکه در سررسید قرارداد است. اما نرخ سکه چگونه محاسبه می شود؟   نرخ سکه را چگونه محاسبه کنیم؟ همان طور که می دانید نرخ سکه تابع اونس جهانی و نرخ دلار است. اونس هم اکنون حدود 1345 دلار است. هر اونس 31.1 گرم است. لذا قیمت یک گرم طلا حدود 43.2 دلار محاسبه می شود. اگر دلار را 4200 تومان فرض کنیم، هر گرم طلا (24 عیار) 181 هزار تومان خواهد شد. می دانیم که هر سکه هم 8.1 گرم طلا دارد. با این حساب، قیمت ذاتی سکه حدود یک میلیون و 470 هزار تومان محاسبه می شود که با احتساب حدود 20 هزار تومان هزینه ضرب سکه به یک میلیون و 490 هزار تومان می رسد. به طور خلاصه محاسبه قیمت ذاتی سکه از فرمول زیر ممکن است: قیمت سکه = (0.235)×(قیمت هر اونس طلا × نرخ برابری دلار) +20۰۰۰ (رابطه 1) عدد 0.235 از تقسیم وزن سکه (8.1 گرم) بر وزن هر اونس (31.1) و ضرب در نسبت عیار اونس جهانی (24) به سکه (حدود 21.6) به دست می آید. البته قیمت واقعی سکه گاهی اوقات از مقدار قیمت ذاتی فاصله می گیرد که به آن حباب قیمت سکه گفته می شود و ناشی از فضای هیجانی در بازار یا افزایش تقاضا رخ می دهد. حال که با نحوه محاسبه قیمت سکه آشنا شدیم می توانیم بر حسب پارامترهای مختلف، تخمینی از قیمت سکه در آینده (و از جمله سررسیدهای قرارداد پیش فروش) به دست آوریم. محاسبه قیمت آتی سکه با دلار 4200 تومانی و تغییرات اونس جهانی با توجه به این که دولت، نرخ دلار را برابر با 4200 تومان اعلام کرده است، می توانیم برای پیش بینی قیمت آتی سکه، این نرخ را فعلا ثابت بگیریم و نرخ سکه را با توجه به قیمت های مختلف احتمالی اونس جهانی در آینده محاسبه کنیم. در جدول 2، نرخ ها بر اساس رابطه 1 محاسبه شده است و نشان می دهد که اگر در آینده، نرخ اونس به 1300 دلار سقوط کند، قیمت ذاتی سکه در ایران حدود یک میلیون و 303 هزار تومان خواهد بود. اگر هم نرخ فعلی اونس یعنی حدود 1350 دلار ثابت بماند، قیمت ذاتی سکه حدود یک میلیون و 352 هزار تومان خواهد بود. البته معمولا نرخ واقعی سکه چند درصدی هم حباب دارد که در جدول 2 با فرض حباب 5 درصدی، قیمت نهایی محاسبه و ارائه شده است. اونس جهانی به کجا خواهد رفت؟ نمودار زیر نشان می دهد که اونس جهانی نزدیک بالاترین قیمت پنج سال اخیر خود در حال نوسان است. در واقع اونس بعد از اواسط سال 2013 به بعد، هرگز به سطوح 1400 دلاری نرسیده است. لذا در صورت تداوم شرایط فعلی، نباید انتظار رکوردشکنی توسط اونس جهانی را داشت. مگر آن که یک بحران اقتصادی در جهان رخ دهد و مانند سال 2011 قیمت سکه را تا 1900 دلار افزایش دهد. این رشد نرخ متاثر از عملکرد ضعیف اقتصادی کشورها بعد از بحران اقتصادی سال 2009  اتفاق افتاد . می دانیم که قیمت طلا، در اثر بحران های اقتصادی افزایش می یابد. چرا که در این مواقع، سرمایه گذاران، سرمایه خود را از بورس و اوراق مالی خارج و به دارایی های امن از جمله طلا منتقل می کنند و باعث افزایش تقاضا و افزایش قیمت طلا می شوند. با این توضیح، البته در صورت بحران آفرینی جدید ترامپ یا افزایش تنش ها بین چین و اروپا با آمریکا، انتظار رشد قیمت طلا تا سطح 1400 دلار و بیشتر وجود دارد. البته این را هم باید بدانیم که طلا واکنش خود را به ترامپ نشان داده است. چنان چه نمودار یک نشان می دهد، بعد از شروع ریاست جمهوری ترامپ از ابتدای سال 2017 و مواضع تنش آمیز او، نرخ اونس جهانی حدود 200 دلار رشد کرده است و از 1130 دلار به 1340 دلار رسیده است. نتیجه آن که آثار رفتارهای تنش آفرین فعلی ترامپ، قبلا در قیمت طلا منعکس شده است و در آینده در صورت تنش آفرینی جدید، می توان منتظر رشد قیمت طلا بود. اگر هم مواضع قبلی تعدیل شود امکان کاهش نرخ اونس وجود دارد. ضمن آن که سایر عوامل بین المللی مثل رشد اقتصاد جهانی و بازدهی بورس ها هم بر قیمت اونس موثر است. در نتیجه فرض نرخ 1325 تا 1400 دلاری به ازای هر اونس طی یک سال آینده، نسبت به سایر گزینه ها احتمال قوی تری دارد. با این شرایط، بازدهی سرمایه گذاری طلایی چقدر خواهد بود؟ حال می توان بازدهی گزینه های مختلف سرمایه گذاری را با فرض ثبات اونس جهانی در محدوده 1325 تا 1400 دلار محاسبه کرد. همچنین نرخ دلار هم 4200 تومان فرض شده است. چنان چه جدول 3 نشان می دهد، با فرض ثبات قیمت اونس در محدوده 1300 تا 1400 دلار و فرض حتی 10 درصد حباب برای قیمت سکه در داخل نسبت به قیمت محاسباتی ذاتی (با دلار 4200 تومانی)، هیچ کدام از گزینه های سرمایه گذاری پیشنهادی بانک مرکزی به هیچ وجه جذاب نیست. چرا که در بهترین حالت (افزایش اونس تا 1400 دلار)، بازدهی پیش خرید یک ساله 14.2 درصد خواهد شد که کمتر از سود بانکی است! البته نرخ سکه در جدول بالا و طبق محاسبات بسیار کمتر از نرخ فعلی سکه حدود یک میلیون و 700 هزار تومان محاسبه شده است.  این موضوع نشان می دهد که بازار منتظر رشد قیمت سکه (مثلا از محل رشد مجدد دلار یا افزایش شدید حباب قیمت سکه) است.  به همین دلیل، در ادامه بازدهی گزینه های سرمایه گذاری را با توجه به نرخ آتی سکه که از سامانه معاملات آتی سکه استخراج شده است، محاسبه می کنیم. بازدهی جذاب پیش خرید با فرض محقق شدن نرخ های آتی سکه چنان چه جدول زیر نشان می دهد، قیمت آتی سکه، طبق معاملات دیروز در سامانه معاملات آتی سکه، برای سررسید آبان ماه  (حدود هفت ماه آینده) بیش از یک میلیون و 900 هزار تومان است که در این شرایط باید نرخ سکه در سررسید طرح 6 ماهه را به همین میزان در نظر گرفت.  در این حالت بازدهی طرح های بانک مرکزی بسیار بیشتر خواهد بود که در جدول زیر برخی از آن ها محاسبه و ارائه شده است.  چنان چه در جدول 5 ملاحظه می شود، در صورت محقق شدن نرخ های معاملات آتی در سررسید (کاهش نیافتن قیمت واقعی و آتی) بازدهی پیش خرید یک ساله به حدود 55 درصد می رسد که بسیار جذاب است.  حتی بازدهی یک ماهه این طرح هم حدود 15 درصد است که معادل سود یک ساله  بانکی است.