دانش و بخشش در سیره امام کاظم(ع)

نوائیان رودسری - حضرت امام موسی کاظم(ع)، در سال 128 هـ.ق، در «ابواء»، محلی بین مدینه و مکه، متولد شدند. ایشان، پس از شهادت پدر بزرگوارشان، امام جعفرصادق(ع)، مسئولیت هدایت و امامت مردم را برعهده گرفتند. امام کاظم(ع) به بخشندگی و سخاوت، مشهور بودند. آن حضرت حتی به دشمنانشان نیز، احسان و بخشش فراوانی داشتند. «خطیب بغدادی» در کتاب «تاریخ بغداد»، پس از بیان برخی خصوصیات و ویژگی‌های شخصیتی امام کاظم(ع)، از بخشش‌های آن حضرت به دشمنان و مخالفان نیازمند سخن به میان می‌آورد و آن را می‌ستاید.(تاریخ بغداد؛ص29) دوران خلافت هارون عباسی از سال 170 هـ.ق آغاز شد؛ دورانی که در آن، عباسیان به اوج اقتدار دست یافتند و سرزمین‌های بسیاری تحت حاکمیت آن ها، با مرکزیت بغداد، قرار گرفت. با این حال، عباسیان از امام کاظم(ع) و شیعیان و دوستداران ایشان، واهمه داشتند.  به همین دلیل، آن حضرت، همواره تحت نظر بودند و مدت زیادی از عمر شریفشان را در زندان‌های مخوف بنی‌عباس گذراندند. با وجود تمام محدودیت‌ها، امام کاظم(ع) از هیچ فرصتی برای بیان حقایق و دفاع از حق اهل‌بیت(ع) خودداری نمی‌کردند. «ابن‌اثیر» بیان این حقایق را دلیل زندانی شدن امام‌کاظم(ع) می‌داند و می‌نویسد:«علت بازداشت او[امام(ع)] این بود که چون هارون در ماه رمضان سنه صد و هفتاد و نه[هجری قمری] برای عمره (زیارت کعبه) رفت و به مدینه رسول، علیه الصلاة و السلام، بازگشت، در کنار مرقد پیغمبر(ص) ایستاد و گفت: درود بر تو ای پسرعمو؛ و این را، برای مباهات و ترجیح خود بر همراهان گفت. موسی بن جعفر(ع) که در آن جا حاضر بود، گفت: سلام بر تو ای پدر بزرگوار.  روی رشید تیره شد و گفت: یا ابوالحسن! این قطعاً مایه افتخار توست. آن گاه دستور داد موسی بن جعفر(ع) را به بغداد ببرند و نزد سندی بن شاهک زندانی کنند.» (ترجمه الکامل؛ ص 106) این اتفاق، مقدمه‌ای برای طرح نقشه به شهادت رساندن امام کاظم(ع) شد. هارون این نقشه شوم را در 25 رجب سال 183 هـ.ق عملی کرد و امام(ع) را در زندان به شهادت رساند.