روزنامه ابتکار
1397/01/23
رضا دهکی برهه حساس واقعی!
هر چند عبارت «برهه حساس» به دلیل تکرر استفاده در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی اثر و کارایی واقعی خود را از دست داده است، اما نگاهی به اوضاع درون و بیرون ایران این واقعیت را تایید می‌کند که این روزها ایران در یک «برهه حساس واقعی» به سر می‌برد.اصلی‌ترین موضوع حساس عرصه داخلی، اقتصاد است. تعیین نام‌ها و شعارهای اقتصادی برای عنوان سال در 10 سال از 11 سال گذشته نشان می‌دهد که مسائل اقتصادی اصلی‌ترین چالش درونی ایران به شمار می‌رود. به عنوان مثال‌هایی متاخر، بحران‌های ناآرامی‌های زمستان 96 و انفجار نرخ ارز در روزهای گذشته نیز ریشه‌های اقتصادی به خود می‌بینند. هر چند برخی تحلیل‌های امنیتی و حتی گاه شاید به نظر بدبینانه و «دایی جان ناپلئونی» به دنبال رد پاها و دلایل فرا اقتصادی در این موارد می‌گردد، اما در نهایت حتی اگر چه عوامل خارجی، چه باندهای سودجوی داخلی و چه اقدامات پشت پرده رسمی را به عنوان یکی از دلایل بحران‌های اخیر بپذیریم، واقعیت این جاست که همه اینها به بستر مناسبی برای بهره‌برداری منفی نیاز دارند که اقتصاد بیمار ایران بستر آماده‌ای به شمار می‌رود. در واقع در فقدان برنامه‌های متناسب اقتصادی در همه این سال‌ها و به تاخیر انداختن یا انجام نشدن برنامه‌های تعیین شده در زمان مناسب، این فرصت را ایجاد کرده است که هر تکانه کوچکی، بحرانی بزرگ در اقتصاد ایجاد کند و امکان بازی با شاخص‌های اقتصادی برای ایجاد تعادل و جهت‌دهی رو به رشد اقتصاد را کم و کمتر کند. در این میان بهره‌برداری‌های رقبای سیاسی داخلی از شرایط موجود به نفع خود و ضرر رقیب خود به عنصری تحریک‌کننده بحران‌ها تبدیل شده است. فرهنگ اجتماعی نیز تحت تاثیر شرایط موجود و البته عوامل جامعه‌شناسانه دیگر تا حد زیادی به خودمحوری دچار شده و این موضوع هم با تکیه بر اصالت سود شخصی و ترجیح خود به دیگران می‌تواند در سطح اجتماعی بحران‌آفرینی‌های کوچک و بزرگ داشته باشد.
سوی دیگر برهه حساس فعلی اما در بیرون مرزهای ایران می‌گذرد. در شرایطی که به نظر می‌رسید برجام به عنوان آبی بر آتش یکی از پرتنش‌ترین چالش‌های بین‌المللی تبدیل شود، حال اوضاع جهان نشان می‌دهد که حتی اگر برجام توانسته باشد برای مدتی فضای مطلوب‌تری را در عرصه سیاست جهانی بر جای بگذارد، اما در حال حاضر چالش‌های فراوانی در جهان وجود دارد که توانسته است برجام و اثرگذاری آن را به حاشیه براند. تحرکات ولیعهد سعودی به جز ژست تجددخواهی و ریل‌گذاری خروج از قواعد سنتی داخلی، ایجاد تنش‌های تازه‌ای در منطقه را به دنبال داشته و دارد. تغییر منفی سیاست‌های عربستان در عراق و افغانستان، ایجاد چالش با قطر و همچنین انواع تهدید و تحریک کلامی، سیاسی و نظامی علیه ایران از جمله این تحرکات به شمار می‌رود که هر یک از آنها اگر از عرصه حرف و عمل غیرمستقیم به عرصه رویارویی مستقیم دچار شود، شاید بزرگترین چالش و درگیری قرن منطقه شکل گیرد. آمریکای ترامپ هم آمریکای تاجری است که به نظر می‌رسد بدون توجه به حتی ظاهرسازی برای راست و دروغ، عملا به مهارت یک تاجر حتی با سخنان ضد و نقیض و رفتارهای غافلگیرانه در تلاش برای تحت‌تاثیر قرار دادن منطقه و از جمله ایران است. نام بردن از ایران به عنوان یکی از محورهای طرف جنگ در سوریه در هنگامه طرح اقدام نظامی ائتلافی علیه این کشور، نشان می‌دهد که آمریکای ترامپ به دنبال تنگ‌تر کردن حلقه علیه تهران است. این در حالی است که سایر محورهای مقابل آمریکا نیز هر یک به گونه‌ای در ماه‌ها و سال‌های اخیر سعی در کم کردن تنش‌های متقابل داشته‌اند به گونه‌ای که در ماه‌های اخیر طرح دیدار دونالد ترامپ رئیس دولت ایالات متحده آمریکا و کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی نیز مطرح شده است و همین باعث میشود که در صورت نتیجه دادن این موارد، فشارها روی ایران متمرکز شود. طرح حمله ائتلافی به سوریه نیز حتی اگر به طور مستقیم ایران را هدف اثرگذاری قرار نداشته باشد – که بنا به گفته ترامپ اقدامی علیه حضور ایران در سوریه هم به شمار می‌رود – اما به طور غیرمستقیم قطعا ایران را در افق هدف‌گذاری قرار داده است. اگر این حمله به سوریه شکل بگیرد، هم شرایط منطقه خاورمیانه دگرگون خواهد شد و هم بسته به همکاری جریان ائتلافی به محوریت آمریکا و عربستان می‌تواند تهدید جدیدی علیه ایران را شکل دهد.
همه این موارد نشان می‌دهد که برهه حساس فعلی ایران یک برهه حساس تاریخی واقعی است! اکنون زمانی است که تصمیم‌ها حتی می‌توانند تصمیم‌هایی برای مرگ و زندگی باشند. پیچ خطرناکی پیش روی ایران قرار دارد که عبور از آن نیازمند تصمیم‌های عاقلانه، منطقی و موثر است. مشاهدات نشان می‌دهد که نقص‌های سیاست‌های گذشته تا کنون خود یکی از عوامل ایجاد بستر مناسب بحران بوده است و در نتیجه برای عبور از این برهه حساس و پیچ خطرناک، کشتیبان را سیاستی دگر باید.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
سخنگوی قوه قضائیه:
حاضریم با پیام رسان های خارجی توافق کنیم
«ابتکار» راهکارهای تداوم اثر گذاری سیاست‌های ارزی دولت در آینده اقتصاد را بررسی کرد
محمدجواد ظریف پس از دیدار با مقامات برزیل وارد اروگوئه شد
دیپلماسی ایرانی در آمریکای لاتین
رضا دهکی
برهه حساس واقعی!
انتخاب عجیب «نه به کتاب نخواندن» به عنوان نمایشگاه کتاب تهران 97
وقتی منفی در منفی مثبت نمی‌شود
رعایت اصول بهداشتی در رستوران ها و فست فود ها چقدر در انتخاب آنها از سوی مردم موثر است؟
«ابتکار» تفاوت برخورد با بحران ها در دولت های احمدی نژاد و روحانی را بررسی می‌کند
«ابتکار» از جلسه غیرعلنی بهارستان به منظور بررسی بحران کم آبی گزارش می دهد
تلاش مشترک مجلس و دولت علیه کم آبی
ترامپ پس از تهدید پوتین با «موشک های جدید و هوشمند » لحن خود را در برابر روسیه ملایم تر کرد
اولین واکنش روحانی به نرخ ارز
گسترش ترمز استقلال را کشید
پرسپولیس از شکست برابر پارس جنوبی گریخت
سخنگوی قوه قضائیه:
حاضریم با پیام رسان های خارجی توافق کنیم
مهاجرت؛سقوط ریال، سقوط امید
