روزنامه اعتماد
1397/01/23
در انتظار اتفاق تلخي ديگر
ميثم سليمانياز سه‌شنبه‌شب تا روز چهارشنبه بررسي‌هاي نقشه‌هاي آنلاين پروازهاي بين‌المللي نشان از يك اتفاق داشت و آن هم اين بود كه هيچ پروازي بر فراز سوريه انجام نمي‌شد و تمامي پروازها مسير خود را از سوريه منحرف مي‌كردند تا راه خود را به نحوي ديگر طي كنند. اين موضوع نشان از انتظار براي يك اتفاق مهم داشت و آن هم آماده‌باش براي يك اقدام نظامي از سوي امريكا عليه دولت سوريه بود كه با توجه به هشدار سازمان ترافيك هوايي اروپا، هواپيماهاي مسافربري آسمان سوريه را خالي كردند. آنگونه كه به نظر مي‌رسد پس از اتفاقي كه در دوما به عنوان حمله شيميايي رخ داده است، هيچ كس آن گونه كه بايد نمي‌خواهد به دو موضوع توجه كند. يكي اينكه نياز به تحقيقات گسترده در زمينه حمله شيميايي وجود دارد كه عامل واقعي آن پيدا شود و دوم اينكه دسترسي نامحدود براي امداد رساني به آسيب‌ديدگان اين حادثه فراهم شود. در حال حاضر كه چند روز از اين واقعه مي‌گذرد هيچ كدام از اين اقدامات صورت نگرفته است اما از سوي ديگر قدرت‌هاي بزرگ جهاني كه درگير بحران سوريه هستند يكديگر را به عمل و عكس‌العمل تهديد كرده‌اند. طبق درخواستي كه سازمان جهاني بهداشت داشته است آنها خواستار دسترسي نامحدود به دوماي سوريه شده‌اند، چراكه طبق گزارش‌هاي تاييد نشده 500نفر از مردم منطقه تحت تاثير گاز شيميايي قرار گرفته‌اند. با اين وجود دولت سوريه هرگونه حمله شيميايي را رد كرده است، ولي در طرف مقابل نيز ايالات متحده تهديد به پاسخ قوي نسبت به اين حمله شيميايي كرده است و دولت اسد و روسيه را عامل اصلي اين اتفاق ناميده و به احتمال زياد به مواضع دولت سوريه نيز حمله خواهد كرد ولي ابعاد و نحوه پاسخ امريكا تا زمان تنظيم اين گزارش مشخص نيست. طبق اعلام سازمان بهداشت جهاني حدود هفتاد نفر بر اثر حمله شيميايي جان خود را از دست داده‌اند. همچنين برآوردها حاكي از آن است كه مواد شيميايي نزديك به 500 نفر را آلوده كرده است و مردم با مشكلات تنفسي و اختلال در سيستم عصبي خود مواجه هستند. دكتر پيتر سلامه در سازمان بهداشت جهاني گفت: ما بايد همه را از تصاوير و اتفاقات وحشتناك در دوما مطلع كنيم. وي افزود: سازمان بهداشت جهاني نياز به دسترسي فوري و بدون محدوديت به منطقه براي ارايه مراقبت از افراد دارد تا بتواند ارزيابي دقيقي از شرايط داشته باشد و پاسخي جامع به شرايط موجود در منطقه بدهد. پزشكاني كه در منطقه دوما حضور داشتند علايم حمله شيميايي را گزارش دادند، برخي از افراد با مشكل تنفسي، پوست‌هاي كبود شده، دهان كف كرده، سوختگي‌هاي متعدد به بيمارستان آمدند. برآوردهاي متعددي از تعداد تلفات وجود دارد كه برخي اين تلفات را بين 42تا60 نفر مي‌دانند. اما برخي گروه‌هاي پزشكي معتقدند كه تعداد اين افراد بيشتر است، زيرا پزشكان و تيم‌هاي امدادي هنوز دسترسي به زيرزمين‌هايي كه صدها خانواده از ترس بمباران در آن پناه گرفته بودند پيدا نكردند. نماينده فرانسه در شوراي امنيت عنوان كرده است كه گاز سمي به طور عمدي مورد استفاده قرار گرفته است زيرا مي‌تواند به زيرزمين‌ها نيز نفوذ پيدا كند. عدم دسترسي پزشكان بين‌المللي و سازمان بهداشت جهاني به منطقه دوما را شايد مي‌توان مهم‌ترين ايرادي دانست كه بتوان از دولت سوريه و روسيه گرفت كه چرا شرايطي را فراهم نكردند تا گروه‌هاي امدادي و درماني خاص از سازمان‌هاي بين‌المللي وارد دوما شوند. اما نكته ديگر اين است كه چرا اجماع بين‌المللي براي يك تحقيق جدي بر سر اين حمله شيميايي وجود ندارد. امريكايي‌ها ساعاتي پس از حمله شيميايي عنوان كردند كه اين اقدام از سوي دولت سوريه بوده است و دولت‌هاي غربي نيز تا حدي با اين موضع همراهي كردند و حتي برخي دولت‌هاي عربي همچون عربستان سعودي نيز آن را محكوم كردند. از طرفي ديگر روسيه و سوريه كه اعلام كردند اين حمله شيميايي كار آنها نبوده است درخواست يك تحقيقات بين‌المللي را داشتند. اما مجموعه شرايط نشان مي‌دهد كه هيچ كس نمي‌خواهد حرف ديگري را گوش دهد و همگي به دنبال برنامه خود هستند. نمود اين اتفاق را نيز مي‌توان در جلسه روز سه‌شنبه شوراي امنيت سازمان ملل متحد مشاهده كرد. روسيه قطعنامه ايالات متحده در خصوص استفاده دولت سوريه از سلاح شيميايي را وتو كرد. روز سه‌شنبه در نشست شوراي امنيت سازمان ملل متحد روسيه قطعنامه‌اي را در مورد سوريه كه توسط ايالات متحده در مورد آخرين حمله سلاح‌هاي شيميايي ظاهري انجام شده، و در زماني كه رييس‌جمهور ترامپ در حال بررسي اقدام نظامي جديد است، وتو كرد. ايالات متحده قطعنامه خود را مبني بر ايجاد سازو كاري جديد براي دسترسي به محل حادثه تهيه كرده بود. به گزارش NPR نماينده روسيه در صحن شوراي امنيت ايالات متحده را متهم كرد كه به دنبال بهانه‌اي براي توجيه استفاده بيشتر از زور عليه سوريه است. اما دقايقي بعد از وتوي روسيه پيش‌نويس قطعنامه ديگري كه از سوي روسيه تهيه شده بود به راي گذاشته شد اما آن نيز راي نياورد. در اين دو قطعنامه دو رويكرد متفاوت دنبال مي‌شد. امريكا به دنبال تشكيل يك گروه تحقيقاتي بود كه بتواند به نحوي با نفوذ در آن نتيجه دلخواه را از نتيجه تحقيقات بگيرد. اما روسيه خواهان تحقيقات از سوي سازمان منع سلاح‌هاي شيميايي است كه وظيفه اصلي اين سازمان بررسي چنين حادثه و رويكردي است. گفتني است مقام‌ها و كارشناسان سازمان منع سلاح‌هاي شيميايي آمادگي خود براي ورود به سوريه را اعلام كرده‌اند. اما اكنون نكته اينجاست كه اگر امريكا به برخي نقاط مورد بحث احتمالي كارشناسان حمله كند و اثرات استفاده از سلاح شيميايي را نيز از بين ببرد چگونه بازرسان مي‌توانند ابعاد احتمالي آن را مورد بررسي قرار دهند. طبق اطلاعاتي كه خبرنگار حوزه پنتاگون NPR به دست آورده است اقدام نظامي احتمالي امريكا مورد مشابه حمله به پايگاه شعيرات سوريه است كه امريكا سال گذشته پس از حمله شيميايي خان شيخون به آنجا انجام داد. با اين حال وي مي‌افزايد: عمليات احتمالي مي‌تواند شامل حملات هوايي گسترده‌تر، مكان‌هاي هدف بيشتر و مراكز كنترل و... باشد تا آنگونه كه بايد پيام ارسال شود. در هنگام تنظيم اين گزارش بسياري منتظر حمله احتمالي امريكا به سوريه هستند هرچند ابعاد آن به طور كامل روشن نيست اما فارغ از اينكه چه كسي يا گروهي حمله شيميايي را انجام داده است، اين مردم بيگناه هستند كه در ميان چالش قدرت‌هاي جهاني گير افتاده‌اند و به زندگي‌اي كه آينده‌اي نامعلوم دارد ادامه مي‌دهند.
بازي نعل و ميخ ترامپ با توييتر
روز گذشته و پس از آماده باش سامانه دفاع موشكي روسيه در سوريه دونالد ترامپ در توييتر خود نوشت: «روسيه ادعا مي‌كند همه موشك‌هاي شليك شده در سوريه را سرنگون خواهد كرد. روسيه! آماده‌باش، موشك‌هاي ما خواهند آمد. آنها زيبا، جديد و باهوش هستند.» اما اين توييت ترامپ و لحن آن با انتقادهاي شديدي روبه‌رو شد. ريچارد هاس، رييس شوراي روابط خارجي امريكا در واكنش به توييت ترامپ نوشت: سياست خارجي توييتري بسيار خطرناك است. با توجه به گزينه‌هاي محدودمان در سوريه و نيروهاي اتمي روسيه و تجهيزات نظامي‌اي كه اين كشور در سوريه و اروپا دارد، نبايد سوريه را به بازي شاهين- قمري (بازي‌اي كه هر كس زودتر كوتاه بيايد، بازنده است)، بدل كنيم. ايالات متحده بايد بر كره شمالي متمركز بماند. همچنين وزارت خارجه روسيه نيز در پاسخ به ترامپ اعلام كرد: موشك‌هاي زيبا بايد به سمت تروريست‌ها شليك شود نه به سمت دولت قانوني سوريه، شايد هدف موشك‌هاي هوشمندي كه ترامپ از آن سخن گفته نابودي شواهد حمله شيميايي مورد ادعاي امريكا باشد. اما ترامپ در توييتي ديگر بر خلاف توييت اوليه با لحني نرم‌تر عنوان كرد: روابط ما با روسيه بدتر از هر زمان ديگري از جمله زمان جنگ سرد است. دليلي ندارد كه اين طور باشد. روسيه به كمك ما براي اقتصادش نياز دارد؛ چيزي كه انجامش بسيار ساده است. نياز به همكاري همه كشورها داريم. مسابقه تسليحاتي را متوقف كنيم؟
سایر اخبار این روزنامه
