روسیه: جواب آتش را با آتش می‌دهیم

روسیه سه‌شنبه‌شب قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تحقیق درباره حمله شیمیایی ادعایی به شهر دوما واقع در غوطه شرقی دمشق را وتو کرد. ۱۲ عضو شورای امنیت به این قطعنامه رای مثبت دادند و تنها روسیه و بولیوی با آن مخالفت کردند. چین به این قطعنامه رای ممتنع داد. این قطعنامه برای تصویب، احتیاج به ۹ رای داشت و هیچ‌یک از اعضای دائم شورای امنیت نیز نباید آن را وتو می‌کردند. پس از آنکه پیش‌نویس پیشنهادی آمریکا وتو شد، روسیه پیش‌نویس مورد نظر خود را درباره حمله شیمیایی ادعایی در سوریه مطرح کرد که این پیش‌نویس نیز آرای لازم را نتوانست کسب کند. واسیلی نبنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل، در نشست شورای امنیت گفته، قطعنامه پیشنهادی آمریکا می‌تواند اقدامی در راستای زمینه‌سازی برای حمله کشورهای غربی به سوریه باشد. واسیلی نبنزیا تصریح کرده است: ایالات متحده بار دیگر در تلاش است تا جامعه بین‌الملل را گمراه کند و یک گام دیگر به سمت رویارویی بر می‌دارد. این دوازدهمین باری است که روسیه قطعنامه‌های مرتبط با جنگ در سوریه را وتو می‌کند.
لغو سفر ترامپ توسط بولتون
در همین حال مقامات دولت ترامپ با متحدان جهانی واشنگتن درباره احتمال یک پاسخ نظامی مشترک به آنچه حمله شیمیایی منتسب به دولت سوریه می‌خوانند مشورت کرده‌اند. خبرگزاری آسوشیتدپرس آورده است: «ترامپ با دیگر رهبران جهان صحبت کرد و دیگر مقام‌های آمریکایی گفتند آمریکا، فرانسه و بریتانیا در حال مشورت فشرده برای حمله نظامی تا پایان هفته جاری (یکشنبه) بوده‌اند.» آسوشیتدپرس، حمله نظامی احتمالی مشترک غرب به سوریه را پیغام و سیگنالی برای ایران و روسیه خوانده است. آمریکا، فرانسه و انگلیس گزینه‌های نظامی را بررسی کردند که «گسترده‌تر از حمله یک روزه آوریل سال گذشته» باشد. اشاره این مقام که ملیت و هویت او ذکر نشده، به حملات موشکی آمریکا به پایگاه هوایی الشعیرات در حمص سوریه بود که به بهانه حمله شیمیایی در خان شیخون انجام شد. گفته می‌شود لغو سفر برنامه‌ریزی‌ شده ترامپ به پرو و کلمبیا در روز سه‌شنبه به درخواست جان بولتون، نومحافظه‌کار جنگ‌طلب مشهور و  مشاور امنیت ملی کاخ سفید بود که از ترامپ خواست ابتدا تصمیم خود درباره حمله به سوریه را نهایی کند. حتی در خود آمریکا هم رسانه‌ها بولتون را گماشته حلقه نومحافظه‌کاران در کاخ سفید و در هماهنگی مطلق با بازهای شکاری جنگ‌طلب کنگره به رهبری سناتور مک‌کین به شمار می‌آورند. پیش‌تر هم مشخص بود حضور بولتون در کاخ سفید به منزله دمیدن روح نظامی‌گری در سیاست خارجی دولت ترامپ است.
تحرکات نظامی آمریکا در مرز عراق و سوریه


در حالی‌ که منابع میدانی در سوریه از افزایش پرواز جنگنده‌های ائتلاف آمریکایی مدعی مبارزه با داعش در جنوب این کشور خبر داده‌اند، شرکت‌های هواپیمایی که بر فراز دریای مدیترانه پرواز انجام می‌دهند دستورالعملی از مرکز اداره عملیات در بروکسل درباره احتمال تغییر برنامه پرواز در محدوده دریای مدیترانه به دلیل حملات موشکی احتمالی در سوریه دریافت کرده‌اند. منابع میدانی در سوریه در میان نوعی مراقب بودن درباره حمله نظامی علیه نظام سوریه در پی ادعای استفاده از سلاح‌ شیمیایی در دوما اعلام کردند پرواز جنگنده‌های ائتلاف ضد داعش به سرکردگی آمریکا در جنوب سوریه به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. این منابع گفتند جنگنده‌های ائتلاف در ارتفاع پایین در نزدیکی مرزهای عراق و سوریه بر فراز منطقه التنف جایی که پایگاه نظامی ائتلاف قرار دارد، به پرواز درآمدند. از سوی دیگر، روزنامه فیگاروی فرانسه گزارش داد جنگنده‌های رافائل، در پایگاه نظامی سانت دیزیه در شمال شرقی این کشور در حالت آماده‌باش قرار دارند تا رئیس‌جمهور تصمیم نهایی خود برای حمله نظامی به سوریه را اعلام کند.  به نوشته فیگارو، فرمانده نظامی فرانسه احتمال حمله نظامی یا حملات علیه نیروهای دولتی سوریه را بررسی می‌کنند. تحلیلگران و کارشناسان نظامی می‌گویند در صورت اتخاذ تصمیم سیاسی و دادن چراغ سبز الیزه برای حمله به سوریه، آغاز این عملیات از پایگاه هوایی فرانسه در سانت دیزیه اعلام خواهد شد. این در حالی‌ است که امانوئل مکرون، روز گذشته پس از دیدار با «محمد بن‌سلمان» ولیعهد عربستان سعودی در پاریس، تصریح کرد فرانسه به هیچ وجه همپیمانان سوریه، یعنی واحدهای روسیه و ایران را هدف قرار نخواهد داد. او افزود که فرانسه قصد دامن زدن به آتش جنگ را ندارد.
تحلیل استراتفور از اهداف احتمالی در سوریه
اما کارشناسان مرکز تحلیل راهبردی آمریکایی استراتفور، مراکزی که به زعم غربی‌ها در رابطه با برنامه شیمیایی سوریه قرار دارند از جمله پایگاه‌‌های هوایی ضمیر، مرج الرهیل و مزه هدف‌‌های اصلی حمله به این کشور خواهند بود. به گزارش اسپوتنیک، در تحلیل این اندیشکده، آمده است که عملیات جدید گسترده‌‌‌‌‌‌تر از حمله آوریل 2017 به فرودگاه نظامی شعیرات بوده و چند روز طول خواهد کشید اما در کل رویارویی آمریکا و سوریه در قالب جنگی پنهان خواهد بود.
هشدار شدید روسیه به آمریکا
مقام‌های روسیه نسبت به هر گونه اقدام نظامی آمریکا و متحدانش علیه سوریه هشدار دادند و تاکید کردند در صورت هرگونه حمله‌ به دمشق، به آن پاسخ خواهند داد. ولادیمیر چیزوف، نماینده روسیه در اتحادیه اروپایی گفته مسکو نسبت به هرگونه اقدام نظامی توسط آمریکا و متحدانش علیه سوریه هشدار داده است. چیزوف افزود: مسکو به نمایندگان آمریکا چه به صورت علنی و چه به صورت خصوصی و از طریق کانال‌های نظامی در زمینه عواقب جدی حمله به دمشق هشدار داده است. یوگنی سربرنیکوف، معاون اول کمیته دفاعی سنای روسیه به خبرگزاری اسپوتنیک گفت: در شرایطی که حمله هوایی ایالات متحده به سوریه در واکنش به حمله ادعایی با تسلیحات شیمیایی در شهر دومای سوریه دور از ذهن نیست، پایگاه هوایی حمیمیم و پایگاه دریایی طرطوس و نیز نیروهای روسی مستقر در سوریه تحت حفاظت شدید هستند. سربرنیکوف گفت: همانطور که وزارت دفاع تاکید کرده است، پایگاه‌های ارتش روسیه در حمیمیم و طرطوس تحت حفاظت شدید قرار دارند. همزمان انتظار داریم در زمان حملات آمریکا، چنانچه حملاتی باشد، جان نیروهای ما به خطر نیفتد. گمان می‌کنم ایالات متحده آمریکا متوجه این مساله باشد چرا که در غیر این صورت واکنش روسیه فوری خواهد بود؛ درست همانطور که ستاد کل ارتش روسیه اعلام کرده است. در همین حال سفیر روسیه در لبنان گفته است هر موشک آمریکا که به سمت سوریه شلیک شود، ساقط می‌شود و پاسخ آتش آمریکا، آتش خواهد بود. زاسیپکین سه‌شنبه گفت استناد حرف‌هایش به اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و رئیس ستاد ارتش روسیه است. او به تلویزیون المنار لبنان گفت: اگر آمریکا حمله‌ای صورت دهد، آن موشک‌ها ساقط می‌شوند و علاوه بر آن، منبع شلیک آن موشک‌ها هم هدف اصابت قرار می‌گیرند. زاسیپکین تاکید کرد دستور پوتین حتی شامل پایگاه‌ها، ناوها و زیردریایی‌های آمریکایی مبدأ موشک‌های پرتاب شده احتمالی نیز خواهد شد.
تمهیدات نظامی بی‌سابقه روس‌ها در سوریه
با تقویت احتمالی مداخله نظامی چندملیتی‌ آمریکا علیه سوریه، ارتش سوریه در تمام سطوح به حالت آماده‌باش درآمده است. گروه موسوم به «دیدبان ارتش سوریه» که وابسته به معارضان و مقر آن در لندن است، اعلام کرد نیروهای ارتش سوریه و همپیمانان آن از دوشنبه‌شب در راستای رویارویی با حملات احتمالی که غربی‌ها علیه سوریه تهدید کرده‌اند، به حالت آماده‌باش درآمده و به این وضعیت ادامه می‌دهند. به گفته رئیس این مرکز، فرودگاه‌‌ها و پایگاه‌های نظامی در تمام مناطق تحت کنترل دولت سوریه، از جمله دمشق در آماده‌باش و تحت تدابیر امنیتی هستند. در عین حال برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که ارتش روسیه به دستور مستقیم پوتین، طی  روزهای گذشته و بویژه از روز سه‌شنبه، بالاترین سطح لجستیک و آرایش نظامی در خارج از خاک این کشور را پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تجربه می‌کند. سابقه چنین آماده‌باش نظامی گسترده‌ای در مقابل آمریکا از سوی ارتش روسیه آن هم در یک کشور ثالث شاید به دوران حضور نظامی شوروی در بلوک شرق اروپا بازگردد. برخی منابع داخل سوریه گمانه‌زنی کردند که برای نخستین بار طی 3 سال اخیر پس از استقرار سامانه پدافند موشکی پیشرفته تریومف در شرق سوریه، روس‌ها سامانه اس400 را به طور عملیاتی روشن کرده و قصد استفاده از آن علیه تهاجم احتمالی را دارند. از سوی دیگر تصاویر «سوخو 34‌»های روسی در آسمان مدیترانه منتشر شده که مجهز به موشک‌های هوا به دریا هستند که هشداری مستقیم برای ناوها و زیردریایی‌های موشک‌انداز آمریکا محسوب می‌شود.
آماده‌باش ناوگان دریایی روسیه
افزایش بی‌سابقه فعالیت‌های ناوگان دریایی روسیه در مدیترانه، دریای سیاه و حتی دریای خزر یکی از وجوه مهم آماده‌باش نظامی این کشور در مقابل هرگونه حمله غربی‌هاست.
سرهنگ «یوری نیتکاچیف» کارشناس نظامی به «نیزاویسیمایا گازیتا» گفت: «امکان استفاده از موشک‌های کالیبر علیه تاسیسات نظامی آمریکا در منطقه خاورمیانه وجود دارد، اگر پنتاگون که روسیه را به‌دست داشتن در حمله شیمیایی اخیر در سوریه متهم می‌کند، تصمیم بگیرد به پایگاه‌های نظامی روسیه در طرطوس یا حمیمیم، حمله کند».
با این وجود، ژنرال «یوری بالویفسکی» رئیس سابق ستادکل نیروهای مسلح روسیه گفته است، اوضاع در مدیترانه به سمتی پیش نمی‌رود که امکان حمله واقعی ناوگان دریایی روسیه و آمریکا به یکدیگر وجود داشته باشد، ولی روند آتی اوضاع بستگی به تصمیم رهبران 2 کشور خواهد داشت.
به گفته سرهنگ «ولادیمیر پاپوف»، یک کارشناس نظامی دیگر روس در شرایط کنونی از آمریکایی‌ها باید هر انتظاری داشت چرا که آنها مستقیما روسیه و ایران را همدست دولت سوریه معرفی کرده‌‌‌اند، بنابراین بر خلاف حمله موشکی آمریکا به پایگاه الشعیرات که از قبل به طرف روس هشدار داده شده بود، این‌بار ممکن است هشداری در کار نباشد.
دمشق: نمی‌گذاریم سناریوی عراق تکرار شود
نماینده دائم سوریه در سازمان ملل اعلام کرد سوریه هرگز اجازه نخواهد داد سناریوی ویرانگری که در عراق و لیبی اجرا شد، تکرار شود و نظام سوریه تغییر نخواهد کرد. بشار جعفری، نماینده دائم سوریه در سازمان ملل در سخنرانی خود در نشست شورای امنیت گفت: کشورهای غربی بدانند که تهدیدهای آنها به صورت تجاوز نظامی، رزمایش‌ها، دروغ‌ها و ترساندن ما، هرگز ما را به عنوان یکی از کشورهای بنیانگذار شورای امنیت مجبور نمی‌کند از حقوق و انجام تعهدات خود بر اساس قانون اساسی و حفظ حاکمیت ارضی سوریه دست برداریم، هرگز به هیچ یک از اعضای دائم یا غیردائم شورای امنیت اجازه نخواهیم داد آنچه با لیبی و عراق کردند با ما هم انجام دهند. جعفری با اشاره به سخنان سفیر آمریکا گفت: ایشان گفتند تنها یک هیولا وجود دارد که امروز در برابر همه دنیا می‌ایستد، این هیولا همانی است که تروریست‌ها را در طول 7 سال در سوریه تامین بودجه کرده و آنها را مجهز به سلاح کرده است اما من می‌گویم این هیولا، آمریکا، انگلیس و فرانسه هستند که در طول 7 سال تروریست را در کشور من و پیش از آن در عراق و پیش از آن در افغانستان و پیش از آن هم در لیبی حمایت کردند و از به وجود آمدن تشکیلات تروریستی از القاعده، طالبان و داعش گرفته تا جبهه النصره، جیش‌الاسلام، فیلق‌الرحمان و کلاه سفیدها که آخرین اختراع سازمان اطلاعات انگلیس است حمایت کردند. وی ادامه داد: هیولا آمریکاست که تاکنون از تخریب زرادخانه شیمیایی خود سر باز زده اما از درس دادن به دیگران برای ممانعت از در اختیار داشتن سلاح شیمیایی فراغت ندارد.
عقب‌نشینی انگلیس از بمباران سوریه
در حالی‌که واشنگتن در حال رایزنی فشرده با همتایان غربی‌اش برای آغاز حمله نظامی جمعی و گسترده‌تر علیه سوریه است، روزنامه تایمز گزارش داد ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس در گفت‌وگوی تلفنی با ترامپ، گفته است برای مشارکت لندن در حمله نظامی علیه سوریه، به مدارک بیشتری نیاز دارد. تایمز با اشاره به اینکه کارشناسان سازمان منع استفاده از سلاح شیمیایی قرار است درباره حمله احتمالی شیمیایی از حومه دمشق بازدید کنند، افزود: ترزا می،‌ نخست‌وزیر انگلیس در گفت‌وگوی شامگاه گذشته خود با دونالد ترامپ با اقدام تلافی‌جویانه فوری علیه سوریه مخالفت کرده است. این نشریه انگلیسی همزمان نوشته است رئیس‌جمهوری آمریکا دوشنبه هفته گذشته گفته بود آمریکا ظرف 48 ساعت در واکنش به حمله احتمالی شیمیایی در سوریه تصمیم‌گیری خواهد کرد. با این ‌حال هر چه به پایان این مهلت نزدیک می‌شویم به نظر می‌رسد او نیز از مواضع خود عقب‌نشینی کرده است. تغییر موضع حیوانی ترامپ از تهدید به معامله
ترامپ دیروز در جدیدترین توئیت خود رسما روسیه را تهدید به حمله به مواضعش در خاک سوریه کرد. او مدعی شد روسیه نباید شریک «حیوانی» باشد که مردم خود را با گاز می‌کشد و از آن لذت می‌برد. به نوشته ترامپ، حالا که روسیه متعهد شده هر گونه موشک شلیک شده به سوریه را ساقط کند، پس روسیه آماده باش! چرا که موشک‌هایی خواهند آمد که کاملا خوشگل، جدید و هوشمند هستند! البته برخی کارشناسان معتقدند که جنس تهدید روسیه توسط ترامپ بیشتر شبیه تهدیداتی بود که علیه کره شمالی کرده بود و هرگز عملی نشد. به عبارت دیگر ترامپ با شدیدترین نوع تهدید لفظی علیه دشمن خود سعی دارد نتیجه رسانه‌ای مورد نظرش را بگیرد، چرا که احتمال عملی شدن تهدیدات خود را نزدیک به صفر می‌داند. وزارت خارجه روسیه در نخستین واکنش به این توئیت، تنها دقایقی بعد هرگونه حمله به سوریه را جنایت جنگی خواند. در بیانیه ماریا زاخارووا، سخنگوی این وزارتخانه آمده است: «آمریکا به جای اینکه سوریه را بزند، گروه‌های تروریستی را هدف بگیرد. موشک‌های ترامپ همه اسناد مربوط به حمله شیمیایی در سوریه را نابود می‌کند». وزارت خارجه سوریه هم در پاسخ به این سخنان ترامپ اعلام کرد:«آمریکا از دروغ و ادعا برای هدف گرفتن سوریه استفاده می‌کند». جالب اینکه ترامپ در کمتر از یک ساعت لحنش نسبت به روسیه را تغییر داد و در توئیتی جدید نوشت: «روابط ما با روسیه، هم‌اکنون بدتر از هر زمان دیگر است و از جمله جنگ سرد است. هیچ دلیلی برای این وجود ندارد. روسیه به ما برای کمک به اقتصادش نیازمند است، چیزی که خیلی راحت می‌تواند انجام شود و به همکاری همه کشورها با یکدیگر نیاز داریم. مسابقه تسلیحاتی را متوقف می‌کنید؟» این تغییر لحن که آشکارا نشانگر آماده شدن ترامپ برای معامله‌ای جدید با روس‌هاست، بار دیگر افکار عمومی را به یاد بلوف‌‌های آتشین او درباره کره‌شمالی انداخت که هیچ گاه عملی نشد.
  تهدید جام‌جهانی روسیه توسط داعش
داعش در فاصله کمتر از 2 ماه تا آغاز جام‌جهانی 2018 در روسیه، در پیامی خطاب به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور، تهدید کرد که در طول برگزاری این رقابت‌ها دست به عملیات تروریستی در این کشور خواهد زد. به گزارش ایندیپندنت، گروه تروریستی موسوم به خلافت اسلامی با انتشار پوستری جدید در این رابطه در حساب توئیتری خود تهدید کرد که در اطراف ورزشگاه‌های میزبان جام‌جهانی 2018 بمب‌‌گذاری می‌کند. این گروه تکفیری احتمالا به دلیل حمایت پوتین از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه و همچنین کمک به سرکوب داعش در سوریه چنین تهدیدی را متوجه پوتین و کشورش کرده است اما مسأله اینجاست که تهدید همزمان روسیه توسط آمریکا و متحدان غربی و عربی‌‌‌‌‌اش، تقارن جالبی از همسویی داعش با آمریکا و دوستانش در منظر افکار عمومی به‌وجود آورده است. این در حالی است که ماه گذشته میلادی نیز داعشی‌ها با انتشار پوسترهایی، لیونل مسی، فوتبالیست برجسته آرژانتینی را تهدید کرده بودند که در صورت حضور در جام‌جهانی او را ربوده و سرش را می‌برند. کارشناسان امنیتی پیش‌بینی کرده‌‌اند که تهدید تروریستی روسیه در ایام برگزاری جام‌جهانی که حدود 2 ماه دیگر آغاز می‌شود بالقوه بوده و بخشی از جنگ نیابتی غرب علیه پوتین و کرملین محسوب می‌شود.