روزنامه همدلی
1397/01/22
«همدلی» از گسیختگی تلخ اجتماعی در کشور گزارش می‌دهد رکورد طلاق
در سال۹۶، ۱۷۵هزار جدایی ثبت شدهمدلی| آسو محمدی: «هر ساعت ۲۰نفر طلاق می‌گیرند.» بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان ثبت احوال از ابتدای سال ۹۵ تا پایان آذرماه، ۱۳۵هزار و ۶۶۷ واقعه طلاق به ثبت رسیده است؛ یعنی هر ساعت ۲۰.۴نفر در کشور به دلایل مختلف وارد گروه مطلقین می‌شوند. حالا هم در تازه‌ترین آمار سال 96 دو روز پیش سیف‌الله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور از ثبت ۶۰۸هزار و ۹۷۷ مورد ازدواج و ۱۷۴هزار و ۵۹۷ واقعه طلاق در سال گذشته خبر داد و این یعنی آمار طلاق نسبت به آمار پایانی سال٩۵ که ١۶۵هزار و ٩٧١ مورد بوده، نسبت طلاق‌ها به ازدواج‌های ثبت‌شده در یک سال به ۲۹درصد رسیده است که بالاترین آمار در تاریخ ثبت احوال ایران از سال ۱۳۴۴ است.
افزایش طلاق در کشور به معضلی بزرگ و آسیب اجتماعی تبدیل شده که بنیان خانواده‌ها و سرمایه‌های اجتماعی و به تبع آن منابع انسانی را نشانه رفته است. مسئله طلاق و افزایش روند آن نگرانی‌های زیادی را در آینده فرهنگی و نسلی کشور به وجود آورده است. کارشناسان مسئله اعتیاد، وضعیت نامطلوب اقتصادی به تبع آن بیکاری و رواج سبک زندگی غربی در سطح جامعه و در سطح خانواده نداشتن شناخت، نداشتن امید به تغییر، نبود تفاهم، تکراری شدن و دخالت خانواده را از مهم‌ترین علل اصلی طلاق در جامعه کنونی می‌دانند. به گفته ابوترابی براساس آمارهای ثبت شده در پایگاه جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور در سال گذشته ۶۰۸هزار و ۹۷۷ مورد ازدواج به ثبت رسیده که نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. به گفته وی، میانگین سنی ازدواج در مردان ۲۷.۳ سال و در زنان نیز ۲۲.۸ سال به ثبت رسیده است. ابوترابی همچنین در مورد طلاق نیز اظهار کرد: طی سال گذشته، ۱۷۴هزار و ۵۹۷ واقعه طلاق نیز ثبت شده است.
روند صعودی طلاق در سه دهه گذشته
حالا با توجه به نمودار روبه‌رو که سازمان ثبت احوال منتشر کرده، مشخص است، تعداد طلاق‌ها از آغاز دهه ۱۳۷۰، روندی صعودی داشته است. اما از اوایل دهه ۱۳۸۰ همزمان با افزایش تعداد ازدواجها که بیشتر مربوط به متولد دهه ۱۳۶۰ بود، تعداد طلاق‌ها هم افزایش یافت. تا جایی که در سال ۱۳۸۵، تعداد طلاق‌ها به بیش از 2برابر سال ۱۳۷۵ رسید. با این حال از سال ۱۳۸۹، با آغاز کاهش تعداد ازدواجها، تعداد طلاق‌ها همچنان در حال افزایش است.
چرا طلاق زیاد شده است؟
در این میان در ایران تحقیقاتی در مورد دلایل طلاق انجام شده است اما معمولا نتایج این تحقیقات که بیشتر توسط نهادهای دولتی انجام میشود، منتشر نمی‌شود. اما پارسال شهیندخت مولاوردی، یکی از معاون رئیس جمهوری ایران، نارضایتی جنسی را به عنوان یکی از دلایل اصلی طلاق اعلام کرد. پیش از آن هم نتایج یک تحقیق دانشگاهی در رسانه‌ها منتشر شد که دلیل عمده طلاق را مشکلات جنسی دانسته بود. افزایش آمار طلاق در ایران، طی دو سال اخیر بحث‌برانگیز بوده است. تابستان سال ۱۳۹۵ بعد از آنکه انتشار آمار بالای طلاق در ایران خبرساز شد، یکی از مدیران سازمان ثبت احوال ایران اعلام کرد که این سازمان درگیر آمار طلاق را اعلام نمی‌کند. اگرچه بعد از سازمان ثبت احوال ایران این خبر را رد کرد، اما در سایت این سازمان از همان سال اطلاعات مربوط به ازدواج و طلاق به روز نشده است. با وجود این تغییرات، و اینکه آمار ازدواج کم شده یا سن ازدواج بالاتر رفته، ازدواج همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. از طرف دیگر آمار طلاق هم در سال‌های اخیر افزایش یافته است. بنا به گزارش‌هایی که کلینیک سلامت خانواده در چند سال گذشته منتشر کرده نیمی از موارد طلاق به دلیل مشکلات جنسی (چه آشکار چه نهان) بوده است.
طلاق، قبل از سالگرد ازدواج
از سوی دیگر یکی از مهم‌ترین شاخص‌‌هایی که در موضوع طلاق مطرح میشود، طول مدت زندگی مشترک است. شاخصی که چندان حال خوشی در کشور ما ندارد، چرا که در سال ۹۴، ۱۳ درصد از زوجینی که طلاق گرفته‌اند، حتی یک‌سالگی پیوند ازدواج خود را هم جشن نگرفته و کمتر از یک سال طلاق گرفته‌اند. میانگین طول زندگی مشترک در زوجینی که با طلاق مواجه شده‌اند در کشور ما ۸.۳ سال است. میانگین طول زندگی مشترک در زوجینی که با طلاق مواجه شده‌اند در کشور ما ۸.۳ سال استبر اساس آمارهای موجود، دوام زندگی ۶۰ درصد طلاق‌‌های ثبت شده، کمتر از ۵ سال بوده است که از این مقدار ۱۳ درصد آن طول زندگی مشترک‌شان به یک سال هم نکشیده است. اما نکته عجیبی که در آمارهای ارائه شده از سوی مسئولان امر وجود دارد تعداد بالای طلاق در سنین بالاست به طوری که ۳۰ درصد از ازدواج‌‌هایی که ۳۰ سال از زندگی مشترک شان گذشته است با طلاق مواجه شده‌اند. البته علت این بالا بودن را می‌توان در جمعیت زیاد این گروه به نسبت گروه‌‌های دیگر مشاهده کرد.
هر۴ ازدواج، یک طلاق
در این میان دوام زندگی ۶۰درصد طلاق‌‌های ثبت شده، کمتر از ۵سال بوده است که از این مقدار ۱۳درصد آن طول زندگی مشترک‌شان به یک سال هم نکشیده است. نسبت ازدواج به طلاق، یکی از شاخص‌‌های ارزیابی وضعیت طلاق و ازدواج در کشور است. اما باید دانست که این شاخص اگرچه از زبان بسیاری از محققان و مسئولان شنیده میشود اما شاخص خامی است که به تنهایی نمی‌تواند وضعیت طلاق را شفاف بیان کند. دلیل امر آن است هنگامی که می‌گوییم در سال ۹۴ نسبت ازدواج به طلاق ۴.۴ است، تعداد ازدواجها مربوط به همین سال است اما طلاق‌ها مشخص نیست در کدام سال ازدواج کرده‌اند. لذا سنجش این دو مولفه با یکدیگر چندان شاخص قوی‌ای را به ما نمی‌دهد. در اینجا شاخص گویاتری به نام نرخ خالص طلاق وجود دارد که حاصل تقسیم تعداد طلاق بر جمعیت متاهل کشور است. برای مثال در سال ۹۰ نرخ خالص طلاق ۷.۴ بوده است. یعنی در برابر هر ۷.۴زن متاهل، یک زن طلاق می‌گیرد. با این حال بررسی علل طلاق در میان زوجین، اقدامی پیچیده و دشوار است چرا که نمی توان تنها یک عامل را در رخ دادن واقعه طلاق مقصر دانست. در موضوع جدایی زوجین ما با مجموعه ای از عوامل رو به رو هستیم که باید همه آن‌‌ها را در یک مجموعه یا اصطلاحا به صورت یک پازل که هم دیگر را تکمیل می‌کنند مشاهده کنیم. از سویی دیگر وجود فرهنگ‌‌های متنوع و مختلف در سراسر کشور این امکان را نمی دهد که بتوان به طورقطع دلایل شمرده شده برای طلاق را اولویت بندی کرد.
طلاق؛ نشانی از گسیختگی اجتماعی
در این میان صنعتی شدن و شهرنشینی تغییرات ساختاری به دنبال خود آورد و نهاد خانواده نیز از این تغییرات تاثیر پذیرفت چرا که این دو عوامل نقش مهمی در کاهش باروری و افزایش امید به زندگی داشت و در نتیجه زمینه برای تحصیلات و مشارکت زنان فراهم شد، سن ازدواج و فرزندآوری بالا رفت و به دنبال آن فردگرایی، افزایش توقعات و انتظارات از زندگی زناشویی و افزایش درآمد زنان، تاثیر مهمی در افزایش طلاق داشته است. با توجه به اینکه طلاق در دهههای اخیر در کشورهای صنعتی و بیشتر کشورهای در حال توسعه روندی صعودی به خود گرفته است و از آنجایی که ایران کشوری در حال توسعه است و نهاد خانواده تحت تاثیر روند مدرنیزاسیون دچار تغییراتی شده است و به طور مستقیم مفهوم توسعه به معنی پیشرفت و افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی، انسانی و اجتماعی نشانه رفته است. جامعه‌ای که فردگرایی در آن رشد پیدا کرده و انسجام و یکپارچگی‌اش تحت شعاع این گیسختگی ناشی از طلاق قرار می‌گیرد.
آموزش؛ حلقه مفقوده در مقوله ازدواج
تحقیقات مختلف در ایران نشان می‌دهند آموز‌ش‌های پیش از ازدواج در بهبود کیفیت ازدواج نقش مهمی دارند و جدی نگرفتن آموزش صحیح مهارت‌‌های همسرداری نه در مدرسه و نه در دانشگاه و اکتفا به درسی دو واحده یا مشاوره ای دو ساعته پیش از ازدواج که آن هم خیلی اوقات اجرا نمی‌شود، نتیجه‌اش میشود آمارهای روبه رشد و روند افزایش سالانه طلاق.
از سوی دیگر باید به این نکته هم توجه داشت که جوانان امروز جامعه ایران با جوانان دهههای پیش تفاوت‌های بسیاری در فرهنگ‌پذیری دارد. ادامه تحصیل تا مدارج بالا، استقلال مالی قبل و بعد از ازدواج، حضور در پست‌ها و مشاغل مختلف، مقوله ازدواج را برای جوانان ایرانی از اولویت انداخته و کم ارزش کرده است. دیگر کوتاه آمدن و سازش زن و مرد در مقابل قصورات و تقصیرهای هم، معنای فداکاری و ایثاری از روی علاقه نداده و به معنای به خطر افتادن منافع تفسیر میشود. به همین دلیل می‌بینیم که مسئولان قوه قضاییه اعلام می‌کنند ۶۰درصد دادخواست‌‌های طلاق به درخواست زنان و رتبه بعدی متعلق به طلاق‌‌های توافقی است. باید بیان شود که مقصود عبارت‌‌های فوق بازگشتن به دوران «سوختن و ساختن به هرقیمت» نیست شاید بتوان این تفسیر را داشت که جامعه جوان کشور گرفتار بحران تغییر هویت است.
فضای مجازی، شتاب‌دهنده طلاق
با این حال اگر از بیکاری و اعتیاد که پای ثابت تمام گزارش‌‌های علل طلاق هستند بگذریم، چندسالی هست فضای مجازی کم کم در حال سفت کردن جای پای خود در میان علل طلاق است. البته باید گفت که بر خلاف گزارش برخی از دستگاه‌‌ها که فضای مجازی را عامل مستقیم طلاق می‌دانند، این فضا به شکلی غیر مستقیم و در اصل در نقش شتاب دهنده گرایش به طلاق عمل می‌کند. افزایش فردگرایی به واسطه حضور شبکه‌‌های اجتماعی در جامعه ایران، افزایش روابط و تسهیل آن، افزایش مصرف گرایی و تجمل گرایی و همچنین رواج سبک زندگی غیر ایرانی، افزایش گرایش به اعتیاد و مواردی از این دست، ارمغانی است که فضای مجازی برای خانواده ایرانی در پی داشته که در بسیاری از موارد زوجین را به نقطه طلاق رسانده است. این بدان معنی نیست که فضای مجازی تماما مخرب بوده و کارایی نداشته، بلکه وضعیت نظارت بر محتوای آن سبب بروز آسیب‌‌های جدی شده است. از سویی دیگر در مرحله انتخاب همسر نیز اکنون فضای مجازی یکی از محل‌‌های اصلی این امر است که آماری نیز در دست نیست تا نشان دهد چه میزان از ازدواج‌‌هایی شکل گرفته از فضای مجازی موفق بوده یا با شکست مواجه شده است اما چیزی که روشن است آن است که صرف انتخاب همسر از فضای مجازی به معنای ناموفق بودن آن زندگی نیست.
سایر اخبار این روزنامه
«همدلی» از گسیختگی تلخ اجتماعی در کشور گزارش می‌دهد رکورد طلاق
گزارش میدانی «همدلی» از چهارراه استانبول و هیجان برخی شهروندان در نخستین روز تک نرخی شدن دلار
اف‌بی‌آی با هجوم به دفتر و منزل مایکل کوهن وکیل ترامپ اقدام به ضبط اسناد و مدارک کرد
«همدلی» ناهماهنگی خطاهای راهبردی اصلاح‌طلبان را بررسی کرد اصلاحاتِ بی‌اصلاح
گزارش میدانی «همدلی» از چهارراه استانبول و هیجان برخی شهروندان در نخستین روز تک نرخی شدن دلار
واکنش باشگاه رم به سانسور لوگویش در صدا و سیمای ایران توئیتر فارسی گرگ شیرده راه‌اندازی شد!
رئیس جمهور: اساسی‌ترین مساله در حمایت از کالای ایرانی، فرهنگ‌سازی است
بررسی تاثیر افزایش قیمت دلار بر محصولات کشاورزی گرانی 20 درصدی در راه است
اصغر سمیعی آقای جهانگیری؛ این تک نرخی کردن واقعی نیست
با رای موافق 15عضو شورای شهر تهران نجفی از بهشت رفت
گزارش میدانی «همدلی» از چهارراه استانبول و هیجان برخی شهروندان در نخستین روز تک نرخی شدن دلار
گزارش میدانی «همدلی» از چهارراه استانبول و هیجان برخی شهروندان در نخستین روز تک نرخی شدن دلار
