دست‌های پشت پرده در آشفتگی بازار ارز


رئيس سازمان برنامه و بودجه، بودجه عمراني را در اولويت برنامه دولت در سال جاري دانست و گفت: روند تامين آن نيز از محل اوراق خزانه است.
محمدباقر نوبخت در نشست خبري، با تشريح گزارش عملکرد بودجه 1396، درباره منابع تخصيص يافته به بودجه عمراني گفت: 106هزار ميليارد تومان از بخش نفت،134 هزار ميليارد تومان از بخش ماليات و 47 هزار ميليارد تومان از بخش واگذاري دارايي و مالي است.
نوبخت با بيان اينکه 100 درصد بودجه در مقايسه با لايحه بودجه محقق شده است، افزود: پيش بيني دولت در بودجه سال گذشته ٣٢٠ هزار ميليارد بود که مجلس شوراي اسلامي‌26 هزار ميليارد تومان به آن اضافه کرد اما گفتيم که محقق نمي‌شود.
رئيس سازمان برنامه و بودجه در ادامه درباره نوسانات نرخ ارز در روزهاي اخير و تصميم دولت براي آن نيز گفت: بازار ارز مانند ديگر بازارها از عرضه و تقضا تشکيل شده که عرضه در بازار داخلي از محل درآمدهاي نفتي و منابع صادرات غيرنفتي است.
وي افزود: درآمدهاي نفتي حدود ۵۰ ميليارد دلار و منابع صادرات غيرنفتي پارسال ۴۷ ميليارد دلار بود بنابراين مجموعه صادرات نفتي و غيرنفتي 97 ميليارد دلار است.
نوبخت با بيان اينکه تقاضا در بازار ارز معطوف به 2 موضوع تقاضا براي واردات کالا و واردات خدمات است، اظهار داشت: بر اساس گزارش‌ها طي سال ۹۶ معادل ۵۲ ميليارد دلار واردات به کشور انجام گرفته که ما حداکثر ميزان آن را 55 ميليارد دلار در نظر گرفتيم.
وي اظهارداشت: مسافراني که به خارج از کشور رفته و با خود ارز مي‌برند به عنوان تقاضا براي واردات خدمات در نظر گرفته مي‌شود و حدود ۲۰ ميليارد دلار براي اين بخش در نظر گرفته مي‌شود، عده‌اي براي مباحث علمي‌و کنفرانس‌ها هزينه مي‌کنند، حدود چند ميليارد دلار نيز براي آن در نظر گرفته شده که در مجموع 25 ميليارد دلار است.
رئيس سازمان برنامه و بودجه گفت: مجموع تقاضاي ارزي در موارد ياد شده حدود ۷۵ تا ۸۰ ميليارد دلار مي‌شود که يک نياز متعارف ارزي است.
وي با اعلام اينکه تراز بازرگاني ايران همواره مثبت است و مشکلي در تامين ارز وجود ندارد، گفت: اندک نوساني که در سال‌هاي 95 و 96 وجود داشت، مربوط به تسويه حسابهاي ارزي پايان سال ميلادي بود که منابع ارزي و صادرات بيش از واردات بود.
نوبخت اضافه کرد: از نيمه دوم سال ۹۶ اتفاق ديگري در بازار ارز رخ داد، به اين معنا که غير از آنچه که تقاضاي متعارف اقتصادي ايران در سال‌هاي گذشته براي واردات کالا و خدمات بود، نياز بيشتري به صورت تقاضا به اين بازار تحميل شد.
به گفته رئيس سازمان برنامه و بودجه در سال‌هاي گذشته افرادي وارد بازار ارز شدند که آن را نه براي واردات کالا و خدمات نمي‌خواستند بلکه به دنبال افزايش ارزش ريالي خود بودند و مي‌خواستند تا با افزايش قيمت ارز، قدرت پول آنها حفظ شود.
وي افزود: براي حل اين مشکلات بانک مرکزي سياست‌هاي جديدي همچون انتشار گواهي سپرده ريالي با نرخ 20 درصد و اوراق سپرده ارزي را پيش بيني کرد که آن زمان راهکارهاي منطقي به حساب مي‌آمد.
نوبخت درباره سياست جديد دولت گفت: همه ارزها بايد در سامانه ثبت شوند و کنترل آن در اقتصاد کشور وجود داشته باشد.
وي توضيح داد: ارزهاي ناشي از صادرات بايد در شبکه ارزي ثبت و همچنين کساني که مي‌خواهند کالا وارد کنند، بايد ثبت سفارش انجام دهند و بدون ثبت سفارش واردات امکان پذير نيست و بانک مرکزي نيز مي‌تواند با نرخ 4200 تومان همه 76 ميليارد دلار واردات کالا و خدمات را تامين کند.
رئيس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به اين که چرا دولت دير اقدام به کنترل نوسانات ارز کرد؟ گفت: وقتي بانک مرکزي تشخيص داد که سياست جديدي بايد اعمال شود، گواهي سپرده 20 درصدي، خريد ارز ريال محور و فروش سکه طراحي شد اما اين سياست‌ها بنا به هر دليلي، نيازمند به اصلاح داشت و بايد سياست اصلاحي اعمال مي‌شد.
سخنگوي دولت شرايط اخير بازار ارز را يک آشفته بازار بدون منطق رواني توصيف و تاکيد کرد: اينکه ما بانک مرکزي را تخطئه کرده و بگويم چرا اکنون در اين شرايط جديد ورود کرده ايد، درست نيست؛ با اين وضعيت مي‌توانستيم به اعداد بي پايه ديگري برسيم، پس بانک مرکزي به موقع عمل کرد.
رئيس سازمان برنامه و بودجه درباره تعيين نرخ يورو نيز گفت: اگر يورو را هم تعيين نرخ کنيم، باز برخي دنبال درهم و ساير ارزها مي‌گيرند. رقابت دلار و يورو با هم قيمت يورو را هم تعيين مي‌کند.
نوبخت درباره تعيين قيمت سکه و طلا گفت: رابطه‌اي بين نرخ سکه و طلا با قيمت ارز وجود دارد، همانطور که دلار خود را متعادل مي‌کند، طلا و سکه نيز خود را متعادل خواهد کرد؛ برمبني نرخ 4200 تومان دلار، سکه نيز تنظيم خواهد شد.
رئيس سازمان برنامه و بودجه با بيان اينکه سياست ارزي جديد دولت با سياست‌هاي ديگر هماهنگ مي‌شود، گفت: کالاهايي که ارز مبادله‌اي دريافت مي‌کردند، تا اطلاع ثانوي با همان قيمت‌هاي ارزي که وارد کرده اند، بايد بفروشند.
وي افزود: کالاهايي که با قيمت‌هاي روز گذشته (بيش از پنج هزار تومان) وارد شده‌اند نيز از طريق يارانه کنترل مي‌شوند و به هرحال تصميمات را به طور مرتب و متناسب انجام خواهيم داد.
وي تاکيد کرد: بازار ارز مي‌تواند کارهاي مطلوب اقتصادي که تاکنون انجام شده را تحت تاثير قرار دهد به همين جهت بازار را رها نمي‌کنيم و اجازه نمي‌دهيم روش غيرمتعارف بر آن حاکم شود و با اتخاذ سياستهاي تکميلي بازار را به تعادل مي‌رسانيم.
رئيس سازمان برنامه و بودجه درباره ابهاماتي همچون ورود اتوبوسي افراد براي خريد ارز، دست‌هاي پنهان قاچاقچيان اربيل و امارات و مواردي از اين دست در مورد التهاب اخير بازار ارز گفت: آنچه که درخصوص صف‌هاي طويل خريد ارز گفتم، واقعيت است و بخشي از تقاضايي که اکنون بيش از نياز بازار وجود دارد، کاذب است.
وي افزود: بحث ما اين است که عرضه ما در ارز، بيش از تقاضا بوده است ولي تقاضاي کاذب وارد شده از کانال‌هايي بوده که از اتوبوس‌ها گرفته شده يا افرادي که مي‌خواهند نشان دهند که دولت ناکارآمد است.
نوبخت با بيان اينکه برخي به دنبال ناکارآمد جلوه دادن دولت هستند، گفت: هنوز 6 ماه از عمر دولت نگذشته است، سه سوال از رئيس جمهور مطرح مي‌شود و استيضاح سه وزير در يک روز کليد مي‌خورد، نشان از اين دارد که شرايط عادي نداريم.
وي تصريح کرد: تصميمات اقتصادي در دولت، فردي نيست و جمعي است و ما نيز در يک تصميم جمعي به اين سياست ارزي رسيديم، اما بازار ارز پرنوسان و غيرقابل قبول است و بايد اصلاح شود.
رئيس سازمان برنامه و بودجه گفت: کنترل بازار ارز از طريق مهار تورم شاخص‌هاي اقتصادي است و تورم را «باد» پايين نياورد.
وي افزود: يک مسير نظام بانکي بود که بتواند به بخش خصوصي تسهيلات دهد و بر اساس آن سال گذشته بيش از ۱۸ هزار ميليارد تومان تسهيلات از سوي بانک‌ها به بخش خصوصي داده شد که با افزودن طرح‌هاي عمراني به اين رقم شاهد رشد سرمايه گذاري و تقليل نرخ بيکاري بوديم.