حال و هوای بازار بعداز طرح ساماندهی ارز



سیاوش رضایی



با تک نرخی شدن دلار وضعیت بازار ارز به یکباره دگرگون شد. در ساعات پایانی روز دوشنبه بود که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری درتشریح نتایج جلسه ویژه مقامات ارشد دولتی درخصوص بازار ارز اعلام کرد که از روز سه‌شنبه نرخ دلار برای تمام مصارف 4200 تومان و خرید و فروش بالاتر از این نرخ قاچاق محسوب می‌شود.
برهمین اساس دیروز در ابتدای ساعت کاری، تابلوی صرافی‌های واقع در خیابان فردوسی با قیمت 4200 تومان برای دلار امریکا روشن شد. متقاضیان واقعی و غیرواقعی نیز که طی روزهای پرنوسان بازار دلار بیش از 6 هزار تومان را هم به چشم دیده بودند، پرشمارتر از روزهای قبل برای دریافت ارزی که به یکباره ارزان شده مقابل صرافی‌ها صف کشیدند. اما وقتی روز از نیمه گذشت و صرافی‌های بانکی هم (به‌عنوان تأمین‌کننده ارز صرافی‌های مجاز) نرخی برای دلار و یورو اعلام نکردند، بازار شکل دیگری به خود گرفت. البته همچنان تا لحظات آخر که به‌طور قطعی اعلام شد که مردم مقابل صرافی‌ها صف نکشند، درانتظار ماندند و پس از اینکه صرافی‌ها یکی پس‌از دیگری کرکره‌های خود را پایین کشیدند بتدریج به خانه‌ها رفتند.
دراین میان تابلوی صرافی‌ها نیز به جای دلار 4200 تومانی عدد صفر را جایگزین کردند. در سوی دیگر بازار همچنان جمع دلالان که طی ماه‌های اخیرجای خود را چند صد متر تغییر داده‌اند پرهیاهو بود اما برخلاف روزهای قبل که نرخ واحدی برای خرید و فروش به گوش می‌رسید، دیروز دچار پریشانی در اعلام نرخ شده بودند. برهمین اساس دلالان برای فروش دلار نرخ‌هایی از 5500 تا 5800 تومان اعلام می‌کردند.
علاوه براین دایره فعالیت برخی از دلالان دیروز به مقابل سفارت‌های خارجی نیز گسترش یافته بود و مقابل صف انتظار سفارتخانه‌های خارجی دنبال مشتری با نرخ‌های بالا می‌گشتند.
جزئیات اطلاعیه هشت‌بندی بانک مرکزی
نخستین خبر رسمی که درخصوص سازوکار توزیع ارز منتشر شد اطلاعیه شماره یک بانک مرکزی بود که روزگذشته روی سایت این بانک قرار گرفت. براساس این اطلاعیه هشت‌بندی از تاریخ 21 فروردین 1397 بانک مرکزی نسبت به تأمین ارز برای تمام نیازهای قانونی تجاری و تولیدی در چارچوب قوانین و مقررات صادرات و واردات و مقررات ارزی کشور بر مبنای هر دلار 42000 ریال اقدام می‌کند و هرگونه خرید و فروش ارز خارج از سیستم بانکی و صرافی‌های مجاز قاچاق محسوب شده و نهادهای ذیصلاح با مرتکب بر اساس قوانین و مقررات جاری از جمله قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برخورد می‌کنند.
طبق این اطلاعیه میزان ارز قابل نگهداری توسط هر شخص بر اساس دستورالعمل صادره توسط بانک مرکزی در تاریخ 21 فروردین 1396 حداکثر
10 هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها بوده و در صورت کشف میزان بیش از آن در اختیار هر شخص، با مرتکب بر اساس قانون برخورد خواهد شد. علاوه براین به دارندگان ارز بالای 10 هزار دلار، 10 روز فرصت داده شده است تا نسبت به سپرده‌گذاری ارز در بانک‌ها یا فروش آن به بانک‌ها اقدام کنند. همچنین تأمین ارز تمام واردات به کشور پس از ثبت سفارش انجام می‌شود. ثبت سفارش نیز صرفاً با پرداخت از طریق مسیر بانکی مجاز است.
تمام صادرکنندگان موظفند ارز حاصل از صادرات را بجز مواردی که صرف واردات توسط خود، بازپرداخت بدهی ارزی یا سپرده‌گذاری می‌کنند، از طریق سامانه نیما به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بفروشند.  بند پایانی این اطلاعیه نیز به نحوه توزیع ارز مسافری، دانشجویی و درمانی اختصاص دارد که ضوابط توزیع آن در مبادی خروجی همزمان با فراهم شدن تمهیدات آن اطلاع‌رسانی خواهد شد
دلار فقط به متقاضیان قانونی تعلق می‌گیرد
ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومان صرفاً به متقاضیان قانونی به‌منظور فعالیت در حوزه‌های تجارت و تولید تعلق می‌گیرد و صرافان مجاز به فروش ارز به شهروندان عادی نیستند. یک مقام آگاه در بانک مرکزی در گفت‌و‌گو با ایسنا با بیان اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی صرفاً برای متقاضیان واقعی از جمله واردکنندگان و صادرکنندگان کالا از طریق سامانه نیما و برخی صرافی‌های مجاز تعلق می‌گیرد، گفت: بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی، هر گونه خرید و فروش ارز خارج از سیستم بانکی و صرافی‌های مجاز قاچاق محسوب شده و نهادهای ذیصلاح با این اشخاص بر اساس قوانین و مقررات جاری از جمله قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برخورد می‌کنند. با این اوصاف به‌نظر می‌رسد که دیگر بانک مرکزی به‌صرافی‌ها دلار نخواهد داد و با این کار به‌دنبال حذف واسطه‌گری و خرید و فروش ارز در بازار غیر رسمی است و با همین استدلال می‌توان گفت که تجمع مردم در مقابل صرافی‌ها برای دریافت دلار بی‌فایده است چون قرار نیست بانک مرکزی ارزی در اختیار آنان بگذارد.
مصوبه شورای عالی امنیت ملی برای ساماندهی بازار ارز
درهمین پیوند رئیس کل بانک مرکزی نیز از مصوبه شورای عالی امنیت ملی برای ساماندهی بازار ارز خبر داد و گفت: نوسان قیمت دلار ۵ الی ۶ درصد در سال خواهد بود. ولی‌الله سیف در گفت‌و‌گو با خانه ملت، ادامه داد: وضعیت بازار ارز در روزهای گذشته از مؤلفه‌های اقتصادی متأثر نبود و بیشتر التهابات، بازار ارز را با مشکل روبه‌رو کرده بود که نرخ 4200 تومانی برای هر دلار با لحاظ واقعیت‌های اقتصادی در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه اقدامات لازم در خصوص صندوق ذخیره طلا در روزهای آینده انجام می‌شود، ادامه داد: در موضوع سپرده‌گذاری‌های ارزی، مکانیزمی در نظر گرفته شده است که امکان استفاده از سپرده‌های ارزی برای صاحبان سپرده در خارج از کشور فراهم شود و متن بخشنامه مذکور در اختیار رسانه‌ها قرار می‌گیرد.
ارز مبادله‌ای حذف شد
از روز گذشته نرخ ارزهای مختلف که پیش از این به‌صورت روزانه در سایت بانک مرکزی اعلام می‌شد تغییر کرد و نرخ‌های ثابتی به خود گرفت. براین اساس نرخ مبادله‌ای ارز که پیش از این اعلام می‌شد حذف و ارز تک نرخی جای آن را گرفته است. طبق این تغییرات دلار مبادله‌ای که در روز دوشنبه با نرخ 3783 تومان قیمت داشت به 4200 تومان رسید که نشان از تغییر 417 تومانی آن دارد. همچنین یورو با 529 تومان افزایش از 4641 تومان به 5170 تومان و پوند با رشد 601 تومانی از 5331 تومان به 5933 تومان تغییر کرد.
عقب نشینی 175 هزار تومانی سکه
سکه که در روزهای نوسان ارزی خود را به نرخ 2 میلیون تومان نزدیک کرده بود پس از تک نرخی کردن ارز
عقب نشینی کرد. روز گذشته سکه تمام طرح جدید 175 هزار تومان عقبگرد داشت و به یک میلیون و 790 هزار تومان رسید. سکه تمام طرح قدیم نیز با افت 140 هزار تومانی نرخ یک میلیون و 750 هزار تومانی را به نمایش گذاشت. همچنین نیم و ربع سکه به ترتیب با افت 128 و 90 هزار تومانی به 832 و 540 هزار تومان رسید. دراین روز هر گرم طلای 18 عیار هم با 10 هزار و 851 تومان کاهش، 160 هزار و 451 تومان قیمت خورد.
بانک ملی حراج سکه را به روزهای زوج محدود کرد
بانک ملی ایران اعلام کرد، براساس برنامه بانک مرکزی، روزسه‌شنبه نه تنها جلسه حراجی سکه در بانک کارگشایی انجام نمی‌شود بلکه از این پس تنها در روزهای زوج هفته برگزار خواهد شد. با تصمیم دولت نرخ حراجی سکه باید تغییر کند.