روزنامه شرق
1397/01/21
ظرفيت فراموش‌شده
يکي از نگراني‌هاي بزرگ توليدکنندگان نفت در شرايط حاضر، تأثير منفي تشديد تنش‌هاي سياسي ميان ايران و عربستان سعودي بر قيمت نفت در بازارهاي جهاني است. نگراني مزبور عمدتا ناشي از اين مسئله است که افزايش تنش‌هاي سياسي ميان ايران و عربستان، به‌عنوان دو توليدکننده بزرگ اوپک، اجماع نظري را که از يک سال و نيم پيش درباره محدوديت عرضه نفت به بازارها ايجاد شده است، تحت‌الشعاع قرار داده و زمينه برهم‌خوردن اين توافق و به دنبال آن سقوط دوباره قيمت‌ها در بازار شود. واقعيت اين است که توافق براي کاهش عرضه نفت به بازارها که البته محدود به کشورهاي عضو اوپک هم نيست، توافقي بزرگ، بي‌سابقه و درعين‌حال راهبردي براي کشورهاي توليدکننده نفت به‌شمار مي‌آيد. اين توافق که زمينه افزايش قيمت نفت را پس از يک دوره کاهش شديد قيمت نفت فراهم کرد، در درجه نخست حاصل تعامل مثبت دو قدرت نفتي يعني ايران و عربستان بود. همراهي راهبردي ايران و عربستان با وجود بالاگرفتن تنش‌هاي نفتي بين دو کشور در نتيجه اجراي برجام و بازگشت ايران به بازارهاي جهاني نفت، نه‌تنها زمينه و بستر همراهي اعضاي اوپک را فراهم کرد، بلکه براي نخستين‌بار توليدکنندگان عمده نفت غيراوپک، به‌ویژه روسيه را نيز به همکاري با اوپک وادار كرد.به اين ترتيب روندي جديد و مؤثر در تعامل اوپکي‌ها و غيراوپکي‌ها ايجاد کرد؛ روندي که پس از تقريبا يک سال و نيم از زمان توافق و نمايان‌شدن آثار مثبت اين توافق، زمينه بروز زمزمه‌هاي تشکيل سازماني فراگيرتر در بازار با حضور کشورهاي توليدکننده عضو اوپک و غيراوپک شده است.
اگرچه چنان‌که بيان شد، در ايجاد اين توافق، همکاري و تعامل ايران و عربستان بسيار تعيين‌کننده بود؛ اما اجراي موفق اين توافق و تداوم آن، حاصل حضور و پايبندي کشورهاي توليدکننده نفت به اين توافق ازجمله کشورهاي غيراوپک به‌ويژه روسيه است. بنابراين دو کشور ايران و عربستان به‌خوبي به اين واقعيت اعتقاد دارند که توافق نفتي، منافع زيادي را براي کشورهاي توليدکننده در زمان اجراي آن به همراه داشته و اين توافق که به‌سختي به‌خصوص در همراه‌کردن غيراوپکي‌ها به‌دست‌آمده، نبايد در ميانه راه و در شرايطي که مي‌تواند زمينه‌ساز ايجاد سازوکاري جديد و مؤثر در بازار نفت به سود کشورهاي توليدکننده نفت متعارف باشد، رها شود.
هر دو کشور ايران و عربستان در زمان اجراي توافق اخير از مواهب و دستاوردهاي آن به‌خوبي برخوردار شده‌‌اند.
بنابراين همان‌گونه که در يک سال و نيم گذشته، دو کشور مراقبت کرده‌‌اند که چالش‌ها و تنش‌هاي سياسي تشديد آن، خلل و تأثيری منفي بر اجراي توافق نفتي نداشته باشد، به نظر مي‌رسد در آينده و تا زماني که اجماع عمومي کشورهاي توليدکننده نفت بر تداوم اجراي اين توافق است، تنش‌هاي سياسي ايران و عربستان تأثيري منفي بر توافق نداشته باشد. اين مهم از رفتار محتاطانه و توأم با همکاري دو کشور در اوپک و خارج از آن در يک سال و نيم گذشته کاملا هويداست.
با وجود رقابت‌هاي سخت دو کشور در حوزه‌هاي مختلف، به‌ویژه جذب مشتريان نفتي در بازار و همچنين تلاش براي افزايش توليد و رقابت در ميادين مشترک نفتي، ايران و عربستان در 18 ماه گذشته نشان داده‌‌اند کاملا به توافق نفتي متعهد بوده و تلاش دارند اين توافق و منافع حاصله از آن را از گزند تنش‌هاي سياسي روزمره دور نگه دارند. علاوه بر اين، بايد بر اين نکته نيز تأکيد کرد که توليدکنندگان عمده نفت در اوپک و خارج از آن نيز در قالب مراقبت کلي از توافق نفتي، تلاش دارند توافق یادشده را از گزند اختلافات و تنش‌هاي سياسي ايران و عربستان دور نگه دارند. اين شرايط البته نمي‌تواند در بلندمدت تداوم داشته باشد؛ چراکه ممکن است در پرتو افزايش تنش‌هاي سياسي و... ميان ايران و عربستان، نفت به ابزاري براي اعمال فشار براي طرفين تبديل شود.
نکته پاياني اينکه در‌حال‌حاضر نفت و اوپک مهم‌ترين و مؤثرترين کانال ارتباطي ايران و عربستان به‌شمار مي‌آيند. همکاري و تعامل نفتي ايران و عربستان مي‌توانست و مي‌تواند آغازي براي کاهش تنش‌هاي سياسي دو کشور باشد؛ ظرفيت و فرصتي که متأسفانه از آن تاکنون بهره‌برداري نشده و بيم آن نيز مي‌رود که همچنان بلااستفاده باقي بماند.
سایر اخبار این روزنامه
گفت‌وگو با اعضای شورا: نمي‌دانستيم فشار این‌قدر جدي است
نقض عهد کنند بهای آن را می‌دهند
تعرض به حریم مردم در پیام‌رسان داخلی «حرام شرعی» است
شهادت 4 ايراني در حمله اسرائيل به پايگاه هوايي سوريه
اهتمام بيشتر دولت به فعالان بازداشتی محيط زيست
مصائب يك جنگ‌طلب
فرهادی‌انسان فوق‌العاده‌ای است
به دنبال هيئت حقيقت‌ياب
ظرفيت فراموش‌شده
نجفی باید برود
دلار با 4200 تومان تک نرخی شد
