روزنامه خراسان

نگاهی به تکیه کلام های سریال های تلویزیونی

اگر از لباس پوشیدن و مُدل موی «بهتاشِ» پایتخت بگذریم، بی‌تردید تکیه کلام نقش بهتاش در پنجمین پایتختِ سیروس مقدم، حالا دیگر تکیه کلام بیشتر جوان‌های جامعه‌مان شده است. کافی است به آن‌ها یک جمله بگویید تا در پاسخ‌تان بگویند: «اَی خِدااااااا»! اگرچه در همین نوروز، سریال‌های دیگری هم بود که با تکیه کلام‌های شخصیت‌های داستان مورد توجه قرار گرفتند، اما بی‌تردید نه «من از بچگی بین .... بزرگ شدم» ویشکا آسایش در «دیوار به دیوار 2» و نه «عهههه» گفتن‌های احسان کرمی در «هیئت مدیره» هیچ‌کدام نتوانستند آن‌چنان که باید و شاید کارکرد یک تکیه کلام واقعی را ایفا کنند و در جامعه فراگیر شوند. پرونده امروز زندگی سلام نگاهی دارد به همه تکیه کلام‌هایی که در دهه های اخیر، از دل سریال‌ها و شخصیت‌های تلویزیونی به خانه‌هایمان آمدند، در دل کوچه و بازار وِرد زبان‌مان شدند و با خوب و بدشان برایمان خاطره ساختند.
 
تکیه کلام‌ها در دهه 60
   کودکانه‌هایی که بزرگ شدند
اگر بخواهیم مرورمان بر تکیه‌ کلام‌های بیرون آمده از دل سریال‌های سیمای ملی را از دهه 60 آغاز کنیم، باید بگوییم بیشتر آن‌ها کودکانه بود. تکیه کلام‌هایی که از دل مجموعه‌هایی که مربوط به کودکان بود در می‌آمد. شاید اولین این تکیه کلام‌ها «بازم مدرسه‌ام دیر شد» باشد که با بازی اکبر عبدی هنوز در خاطرمان مانده است. مجموعه‌ای که از شبکه یک سیما پخش می‌شد و در آن سال‌ها همچون یک قاب ماندگار در ذهن‌مان ثبت شد.



 
تکیه کلام‌ها در دهه 70
   خانواده‌های دوست‌داشتنی و انقلاب مدیری!
دهه هفتاد در دو نیمه متفاوت متاثر از تکیه کلام‌هایی بود که در جامعه رواج پیدا کرد. نیمه اول این دهه که با سریال‌های خانوادگی و پُر مخاطبی چون «همسران» و «پدر سالار» همراه بود و دهه دوم که متاثر از انقلاب مهران مدیری با «جنگ 77» مسیر تکیه کلام‌ها را به سمت طنز برد. شاید بتوان گفت بی‌تردید نیمه دوم دهه 70 سرآغازی بود بر تکیه کلام‌سازی شخصیت‌های تلویزیونی در ژانر طنز.

 
تکیه کلام‌ها در دهه 80
   همه طناز می‌شویــم!
تحول مهران مدیری در عرصه ساخت آثار طنز در تلویزیون در دهه 80 با حضور مجموعه‌سازان دیگری چون مهران غفوریان، سعید آقاخانی، مهدی مظلومی، جواد رضویان و... سبب شد تا مسیرش را جدی‌تر در پیش گیرد. ساخت سریال‌های طنز در این دهه شدت گرفت و طبیعتا تکیه کلام‌های زیادی از دل این آثار راهی کوچه و بازار شد. تکیه کلام‌هایی که گاه حتی به توهین می‌مانست و صدای برخی از منتقدان را در می‌آورد. اما دست آخر به یک خاطره شیرین و فانتزی تبدیل شد.

 
تکیه کلام‌ها در دهه 90
   وقتی همه دست به کار شدند
در دهه 90 اگر از «پایتخت» بگذریم، باید بگوییم نسل جدیدی از فرهنگ تکیه کلام‌ها در شخصیت و نقش بازیگران جدید تلویزیون هویدا شد. ستاره‌های جدید تلویزیون که باز هم در عرصه کُمِدی پُررنگ‌تر بودند اما نسلی متفاوت از بچه‌های جنگ 77 مهران مدیری بودند. بازیگرانی چون بهنام تشکر، حسن معجونی، هومن برق‌نورد و حتی ویشکا آسایش که در نقش‌های خود خالق تکیه کلام‌های جدید بودند. البته در این بین نباید از مجموعه «کلاه قرمزی» هم بگذریم که با شخصیت های منحصر به فردش تکیه کلام‌های ماندگاری خلق کرد.

 
 
مرور آن چه از 5 فصل سریال پایتخت برایمان به عنوان «تکیه کلام» به یادگار مانده است
در دل «پایتخت»...
مجموعه پایتخت با 5 سری حضور در سیمای ملی به عنوان پرتکرارترین و البته موفق‌ترین سریال تلویزیونی شناخته می‌شود که توانست در تمام سری‌های ساخت، نظر مخاطبان را به خود جلب کند. سیروس مقدم و تیم همدل و همراهش در هر پنج فصل این سریال توانستند با داستان‌های گاه ساده و بر آمده از دل جامعه و گاه پر مخاطره و کمی غیرواقعی، رضایت مردم را به دست آورند. اگرچه منتقدان به سری پنجم این سریال ایرادات جدی وارد کردند اما بر کسی پوشیده نیست که این سریال با همه کمی و کاستی‌هایش در نوروز 97 پُرمخاطب‌ترین سریال سیمای ملی بود. شاید از آن دست سریال‌ها که شب‌ها مخاطبان را از کوچه و خیابان به خانه می‌کشاند تا پای «پایتخت 5» بنشینند و روزهای پُرمخاطره خانواده نقی معمولی و همراهانشان را در ترکیه و سوریه دنبال کنند. پایتخت در چهار فصل قبل هم تکیه کلام‌های ماندگاری را از خود به جای گذاشت و در این سری هم با «اَی خِدااااااا» بهتاش توانست باز هم بر سر زبان‌ها بیفتد. مروری بر تکیه کلام‌های این مجموعه در پنج سری ساختش خالی از لطف نیست.

   پایتخت یک | این شمالی‌های عزیز
سری اول سریال پایتخت با لهجه‌های شیرین خانواده شمالی داستان، به خودی خود ظرفیت بالایی برای تکیه کلام‌سازی از خود بروز داد. البته خلاقیتی که در نوع کار «محسن تنابنده» وجود داشت کمک می‌‌کرد تا خیلی زود علی‌آبادی‌های داستان با تکیه کلام‌هایشان در دل مردم بنشینند. «نقی... ناهار نخوردمنه»، «حساس نشو حساس نشو»، و «دست بندازم دهنتو جر بدم» بیشترین فراگیری را در میان مکالمه‌های روزانه مردم کوچه و خیابان داشتند.

   پایتخت 2 | بابا پنجعلی و دیگر هیچ
پایتخت 2 تا حد زیادی مرهون جا افتادن شخصیت بابا پنجعلی (علیرضا خمسه) بود. شخصیتی که هر از گاهی جمله‌ای را وسط می‌انداخت و مخاطب را بدجور متوجه خود می‌کرد. تا جایی که همه عبارات «بابا پنجعلی» را یاد می‌گرفتند. «زنته» و «الکی میگه»، مهم‌ترین عبارات و تکیه کلام‌هایی بودند که در این سری از مجموعه پایتخت به عنوان تکیه کلام در جامعه فراگیر شدند.

   پایتخت 3 | پسر خاله‌های خروس جنگی
جنگ و نزاع همیشگی نقی و ارسطو، دو پسرخاله خانواده معمولی در پایتخت 3 به دیالوگ‌گویی‌های جذاب بدل شد. نزاع‌هایی که به وقتش و در موقع سختی به دوستی‌های عمیق بدل می‌شد. در این میان برخی تکیه کلام‌های نوشته شده برای این دو شخصیت در فصل سوم مورد توجه قرار گرفت. ارسطو (احمد مهران‌فر) در این مجموعه از عبارت «وات تو دو، وات نات تو دو» به شهرت رسید و نقی (محسن تنابنده) هم با عبارت «فدایی داری» توانست سر زبان‌ها بیفتد.

   پایتخت 4 | محبوبیت تکیه ‌کلام های قدیمی
در پایتخت 4 شخصیت‌های جا افتاده این سریال دیگر تکیه کلام جدید خلق نکردند، اما تکرار همان تکیه کلام‌های قبلی آن‌ها را پایدارتر کرد. «هد فامیل»، «دادااااش»، «هما بابا» و... تکیه کلام‌هایی بودند که اگرچه در سری‌های قبلی هم مطرح می‌شدند اما در پایتخت 4 بیشتر مورد توجه قرار گرفتند.

   پایتخت 5 | تیر چراغ برق و «اَی خِدااااااا»
پایتخت 5 بی‌تردید متاثر از شخصیت جدید این مجموعه بود؛ «بهتاش». بازیگر جوان و دو متری که توانست به خوبی با لهجه شمالی خود به تیپ اول این سری از مجموعه بدل شود. عبارت «اَی خِداااااا» بهتاش خیلی زود در کنار عبارات «تیر چراغ برق»، «غول چراغ جادو» و... که از زبان نقی و اطرافیان او بیرون می‌آمد، به تکیه کلام جوان‌های کوچه و خیابان بدل شد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
بازار ارز در تعلیق سکوت دولت شکست محبوب ملت؛ افتخار ارتش شیرین بینا:دوست دارم در مشهد زندگی کنم نگاهی به راهکار چین برای مقابله با جنگ تجاری آمریکا بولتون میانه رو می شود؟ برترین کارتون ها در راستای حمایت از کالای ایرانی فرمان تک ماده ای رهبر انقلاب نگاهی به تکیه کلام های سریال های تلویزیونی سناریوهای اردوغان برای شام فتوای حفظ حریم مردم در فضای مجازی رونمایی از 83 دستاورد جدید هسته ای شرایط فعلی اجرای حکم سعید مرتضوی ... و دوباره استعفا شهادت 4 مدافع حرم در حمله موشکی اسرائیل به سوریه فرار 6 کودک از منزل برای گدایی! شوخی با «عصیانگری دلار» و پیشنهاد ویژه «نقی»! کمربند جنوبی مشهد در دو راهی توقف یا تکمیل