روزنامه اعتماد
1397/01/20
شهردار به كارش ادامه مي‌دهد مگر اينكه ...
حميدرضا خالديديروز مخالفت اعضاي شوراي شهر با استعفاي شهردار تهران، باعث شد تا نجفي همچنان در بهشت بماند و پرونده جنجالي استعفايش بالاخره بعد از يك ماه بسته شود. گرچه گروهي معتقدند كه درنهايت نجفي دوباره استعفا داده و شوراي شهر تهران بايد به فكر شهردار ديگري باشد.
يك استعفا و چند سناريو
استعفاي نجفي هم مانند بسياري ديگر از وقايع اين كشور، به نظر مي‌رسد لايه‌هاي پنهان و پيداي بسياري داشته باشد. آنچه در ظاهر امر به عنوان دليل استعفاي شهردار تهران عنوان شده، بيماري اوست و لزوم دوري وي از كرسي شهرداري براي درمان آن. اما همانطور كه هم خودش و هم ساير اعضاي شورا نيز بارها به شكلي عيان يا در لفافه به آن اشاره كرده‌اند، به نظر مي‌رسد بخش اعظمي از اين تصميم به فشارهاي سياسي و حزبي برمي‌‌گردد. فشارهايي از سوي همان‌هايي كه از ابتداي فعاليت نجفي قاطعانه اعلام كرده بودند كه عمر شهرداري، وزير آموزش و پرورش دولت هاشمي‌رفسنجاني، به 6 ماه نيز نخواهد رسيد! و درست بعد از 6 ماه، نجفي در اقدامي ناگهاني، آخرين شوك سال 96 را به شهروندان تهراني وارد كرد و رسما اعلام كرد كه ديگر حاضر به ادامه كار در كسوت شهرداري تهران نيست. شايد به همين دليل هم بود كه خيلي‌ها، استعفاي شهردار تهران را نتيجه سناريويي مي‌دانند كه نجفي را مجبور كرده تا در كمتر از 6 ماه استعفا دهد.
ولوله‌اي درميان اعضاي شورا
اين استعفاي ناگهاني گرچه اعضاي شورا را غافلگير كرد ولي اعضاي آن بالاخره به خود آمدند و بعد از جلسه‌اي چند ساعته در آخرين روزهاي سال اعلام كردند كه اولا تمام اعضا مخالف استعفاي شهردار تهران هستند و ثانيا، مساله را در اولين جلسه شوراي شهر در سال جديد بررسي خواهند كرد. در اين ميان بازار شايعات نيز همچنان داغ بود و هر روز نام يكي از چهره‌هاي سياسي و شهري اصلاح‌طلب به عنوان كانديداي شهرداري تهران، در صورت قبول استعفاي نجفي، مطرح مي‌شد. از مصطفي سليمي، شهردار يك‌روزه تهران تا پيروز حناچي، مهرعليزاده، حسين دهقان و حتي اسحاق جهانگيري معاون اول رييس‌جمهور. اصلاح‌طلبان شورا اما همچنان اميد داشتند كه لابي‌هاي‌شان در طول عيد نوروز جواب دهد و شهردار سرسخت تهران، نرم شود و از استعفايش صرف‌نظركند. با اين وجود در اين مورد بخصوص، گذر زمان هم نتوانست گره‌گشا باشد و نجفي بعد از نوروز هم تا آخرين لحظه همچنان برتصميمش در خصوص ترك كرسي شهرداري تهران اصرار داشت. همين اظهارنظرها كافي بود تا شوراي شهر را به فكر چاره‌انديشي اندازد. اخباربسياري از جلسات غير رسمي اعضاي شورا براي تصميم‌گيري در اين خصوص برگزار شد تا راهكاري براي اين جدي‌ترين چالش پيش روي شوراي شهر پنجم پيدا كنند. جلساتي كه گرچه اعضاي شورا در اظهارنظرهاي رسمي خود تلاش مي‌كردند تا چيزي در مورد مفاد آن به بيرون درزنكند اما، اخبار تاييد نشده و غير موثق حكايت از آن داشت كه اصلاح‌طلبان شورا به دلايل مختلف، حاضر نيستند زيربار استعفاي شهردار تهران بروند. اين اخبار حكايت از آن داشتند كه اعضاي شورا معتقدند كه اولا قبول استعفاي نجفي مي‌تواند به معناي انشقاق و چند‌دستگي در بين اصلاح‌طلبان تعبير شود و ثانيا مي‌تواند به گرزي بدل شود براي حمله اصولگرايان و انتقادهايي بي‌پايان به مديريت تازه‌كار اصلاح‌طلبان در كسوت مديريت شهري. ثالثا گفته مي‌شود كه اصلاح‌طلبان گزينه چندان مطرحي نيز براي جانشيني شهردار تهران ندارند. جميع اين مسائل باعث شد تا درنهايت كار به راند آخر و راي‌گيري اعضاي شورا در مورد استعفاي شهردار در جلسه‌اي علني، موكول شود. جلسه‌اي كه ديروز تشكيل شد و خروجي آن، «نه» شوراييان به استعفاي محمد علي نجفي بود.
مخالفتي از جنس حمايت
ديروز اعضاي شوراي شهر در حمايت از شهردارتهران و مخالفت خود با استعفايش اظهارنظرهاي مختلفي را مطرح كردند. اظهارنظرهايي كه برخي از آنها كنايه‌هايي ماندگار بود و برخي نيزتاييدي بود برعملكرد نجفي تا با دلگرمي بيشتري به كار خود ادامه دهد. نجفي اما از همان ابتدا آب پاكي را روي دست اعضاي شوراي شهر ريخت و رسما و البته براي چندمين بار اعلام كرد كه به دليل مريضي شديدي كه دارد، اگر هم بخواهد، نمي‌تواند به كارش ادامه دهد. شهردارتهران با بيان اينكه تيتر يك رسانه ملي سفره هفت سين 14 ميليون توماني شورا بود در حالي كه اين اتفاق مساله شايعه‌اي بيش نبود گفت: اين در حالي است كه به بدهي 52 هزار ميليارد توماني پرداخته نشده است. منشأ اين بدهي‌ها نيز جاي سوال است و در اين ميان مرا بيشتر مورد عنايت قرار مي‌دادند و «از هر كرانه تير جفا كردند روانه» كه نهايتا يكي به هدف خورد. نجفي باقي‌ماندن خود در پست شهرداري تهران را متحمل وارد شدن لطمه‌هايي به شهر و خودش دانست و افزود: به من از دو جهت لطمه وارد مي‌شود از يك سو به دليل سير درمان بيماري، قطعا به مديريت شهري نمي‌توانم به درستي بپردازم و در نهايت كارنامه ضعيفي از من به جاي مي‌گذارد و از سوي ديگر سير معالجه من هم با لطمه‌هايي مواجه مي‌شود. وي تاكيد كرد: احترام خاصي براي تمامي اعضاي شورا قايلم و دوست دارم توصيه و پيشنهاد آنها را بپذيرم ولي خواهش ميكنم من را در جايي قرار ندهيد كه در معذوريت ميان تصميم اعضاي شورا و واقعيت قرار بگيرم. از سال 1358 تا به امروز حدود 39 سال در پست‌هاي مديريت كشور آنچه كه در توان داشتم انجام دادم و تصور ميكنم امروز اين حق را دوستان به من مي‌دهند كه چند ماهي براي درمان بيماري خود اختصاص دهم. با توجه به اينكه از ابتداي ارديبهشت‌ماه براي درمان بستري مي‌شوم انتظار دارم كه تا آن موقع شورا تعيين تكليف نهايي را انجام دهد.
صدايي كه شنيده نشد
اما با تمام اين تفاصيل به نظر مي‌رسد اعضاي شورا باز هم بدون توجه به اصرار نجفي به پذيرفته شدن استعفايش، باز هم با 16 راي در برابر 4 راي، حكم به ماندن شهردار تهران دادند تا وي مجبور باشد، برخلاف بيماري و فشارهايي كه بر وي وارد مي‌شود، همچنان به كار خود ادامه دهد. به بياني نه بيماري و نه فشارهاي حاشيه‌اي نتوانست خط بطلاني باشد براي شهرداري نجفي. شايد جالب‌ترين حاشيه‌هاي ديروز سخنان صدراعظم نوري و محسن هاشمي باشد كه هر يك در قالب طنز و البته كنايه شهردار تهران را دعوت به صبوري كردند. صدراعظم نوري با بيان اينكه بيماري نمي‌تواند دليل كافي و موجهي براي استعفا باشد به كنايه گفت: بيماري شهردار تهران بيماري رجل سياسي است و بسياري از رجل سياسي با وجود اين بيماري به مسووليت خود ادامه داده‌اند!
محسن هاشمي، رييس شوراي شهر تهران نيز بعد از اينكه جلسه را براي دقايقي ترك كرد، در بازگشت مجددش به صحن خطاب به نجفي به طنز و كنايه گفت: ما هم به بيماري شما دچار شده‌ايم! طعنه‌هايي كه باز هم نتوانستند شهردار تهران را از تصميمش منصرف كنند.
اگر «نماند»...
نجفي ديروز در صحن شورا نماند تا شاهد نتيجه راي‌گيري اعضا باشد و درست به همين دليل هنوز اين سوال بي‌پاسخ مانده است كه: در اين شرايط و درحالي كه نجفي اصرار به ترك خدمت دارد و شورا نيزبا استعفايش مخالفت كرده، تكليف مديريت شهر تهران چه خواهد شد؟
اما اعضاي شورا حاضر نيستند حتي به اين مساله فكر كنند و معتقدند نجفي، «حتما» به كار خود ادامه خواهد داد. زهرا نژاد بهرام، عضو هيات‌رييسه شوراي شهر تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» در اين خصوص گفت: خيلي بعيد است كه نجفي نخواهد سركارش حاضر شود. ولي حتي اگر يك‌درصد هم نخواهد كه به كارش ادامه دهد، بايد دوباره استعفا دهد تا بررسي شود. ولي تا آن زمان بايد به كارش ادامه دهد. چون در غير اين صورت تخلف اداري محسوب مي‌شود و قانون در مورد آن حكم خواهد كرد. ولي حكم قانون در اين مورد مشخص است و شفاف. بر اساس ماده 70 تا 73 قانون شهرداري‌ها، استعفاي شهردار بايد به تصويب اعضاي شوراي شهر برسد و اگر اكثريت اعضا استعفا را قبول نكنند، شهردار مستعفي محسوب نمي‌شود. اگر با وجود مخالفت اعضاي شورا، شهردار همچنان به استعفا اصرار داشته باشد و حتي از حضور در محل كار امتناع كند، تخلف محسوب شده و در صورت ارجاع پرونده از سوي شوراي شهر به وزارت كشور، اين وزارتخانه مسوول رسيدگي به اين مساله خواهد بود.
پادر مياني مجلس...
موضوع شهرداري تهران چنان جدي است كه حتي نمايندگان مجلس را نيز وادار به واكنش كرده است. چند روز قبل يكي از نمايندگان مجلس، به نمايندگي از سوي سايرين، از نجفي درخواست كرده تا استعفايش را پس بگيرد و به كارش ادامه دهد. قاسم ميرزايي‌نكو، نماينده دماوند و فيروزكوه در گفت‌وگو با «اعتماد» در مورد اين ديدار گفت: در اين جلسه اما، نجفي باز هم حاضر نشده كوتاه بيايد و همچنان بر موضع خودش پافشاري كرده است. وي در پاسخ به اين سوال كه آيا كميسيون شوراهاي مجلس نيز به موضوع استعفاي شهردار ورود پيدا خواهد كرد يا خير؟ گفت: شرايط تهران، شرايط خاصي است. به همان نسبت شهردار آن هم داراي جايگاه ويژه‌اي است و از اهميت خاصي برخورداراست و ابعادي ملي دارد. بنابراين طبيعي است كه كميسيون شوراهاي مجلس نيز بخواهد در چارچوب وظايف خود به مساله ورود پيدا كند. ميرزايي ادامه داد: ديروز هم در جلسه كميسيون در اين مورد صحبت شد ولي از آنجايي كه در آن ساعت، هنوز تكليف جلسه شورا و تصميم‌گيري در مورد استعفاي نجفي مشخص نشده بود، قرار شد اين موضوع در جلسه سه شنبه بررسي شود.
وي معتقد است كه بعيد است نجفي نخواهد به كار خود ادامه دهد: تا جايي كه شنيده‌ام، قرار است وي به كارش ادامه دهد تا شورا در فرصتي مناسب، شخصي را به عنوان جايگزين وي انتخاب كند.
يك بام و دو هوا
جمله آخر ميرزايي مي‌تواند تاييدي باشد برشايعاتي كه در مورد صوري بودن جلسه شورا براي بررسي استعفاي نجفي پخش شده است. براساس اين اخبار غيرموثق، جلسه ديروز شورا در راستاي سناريوي از پيش طراحي شده اعضاي اصلاح‌طلب شورا بوده است. سناريويي كه برمبناي آن، قرار بوده شهردار تهران با اصرار ظاهري اعضا، استعفايش را پس بگيرد و به كارش ادامه دهد تا فرد اصلاح‌طلب ديگري به جاي وي انتخاب شود. گرچه نژاد بهرام با رد اين شايعه مي‌گويد: خودتان مي‌گوييد شايعه... ما هيچ سناريوي خاصي نداريم. هر آنچه در جلسه ديروز اتفاق افتاد، نتيجه تصميم اكثريت اعضا بود و نمايشي دركار نبود.
تشكيل كميته بررسي استعفا
در اين بين اما احمد مسجد جامعي، در صحن شورا، پيشنهادي را مطرح كرد كه شايد معقولانه‌ترين گزينه در شرايطي باشد كه شورا حكم به ادامه كار شهردار داده و خود وي، حاضر به ادامه كار نيست. وي كه خواستار تشكيل كميته‌اي براي بررسي استعفاي شهردارتهران شده بود به «اعتماد» گفت: اداره شهر تعارف‌بردار نيست! بالاخره بايد تكليف شهر و اداره آن مشخص شود.
پس در اين شرايط و درحالي كه شهردار تهران بيمار است و بايد مدتي بستري شود، كميته‌اي مسوول بررسي استعفا و ابعاد مختلف آن شود.
وي راي اعضاي شورا در مخالفت با استعفاي نجفي را به نوعي، احترام به وي دانسته و افزود: اما كميته مزبور مي‌تواند فارغ از فضاهاي احساسي و شايعات مطرح شده، موضوع را بررسي و در مورد آن تصميم‌گيري كند و حتي در اين مسير با خود نجفي براي ماندن و ادامه كار چانه‌زني كند. با اين حال و با وجود آنكه اعضاي شورا معتقدند كه نجفي به كارش ادامه خواهد داد، شواهد و قراين تا غروب ديروز حكايت از آن داشت كه هنوز معلوم نيست كه آيا شهردار تهران فردا در سركار خود حاضر خواهد شد يا نه. چرا كه يك‌بار خبري منتشر مي‌شود كه حكايت از تبعيت نجفي از راي شوراي شهر و ادامه كارش دارد و ساعتي ديگر خبري غير‌رسمي از سوي روابط عمومي شهرداري و چهره‌هاي نزديك به نجفي منتشر مي‌شود كه از امروز شهردار تهران در محل كار خودش حاضر نخواهد شد! حال بايد منتظر ماند و ديد كه شهردار تهران حاضر به ادامه كار خود است يا حاضر است وصله تخلف اداري را به تن بخرد و پرونده‌اش از سوي وزارت كشور رسيدگي شود؟ و از آن مهم‌تر اينكه در اين گيرودار ماندن يا رفتن، آيا آسيبي به شهر و عملكرد مديران شهري نخواهد رسيد؟ نژادبهرام در اين خصوص مي‌گويد: در اينكه شهر و مديران شهري از اين چالش‌ها آسيب خواهند ديد شكي نيست، ولي به هر حال مساله‌اي است كه اتفاق افتاده و بايد آن را مديريت كرد.
ماجراي يك استعفا
نجفي ديروز در صحن شورا نماند تا شاهد نتيجه راي‌گيري اعضا باشد و درست به همين دليل هنوز اين سوال بي‌پاسخ مانده است كه: در اين شرايط و درحالي كه نجفي اصرار به ترك خدمت دارد و شورا نيزبا استعفايش مخالفت كرده، تكليف مديريت شهر تهران چه خواهد شد؟
اما اعضاي شورا حاضر نيستند حتي به اين مساله فكر كنند و معتقدند نجفي، «حتما» به كار خود ادامه خواهد داد. زهرا نژاد بهرام، عضو هيات‌رييسه شوراي شهر تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» در اين خصوص گفت: خيلي بعيد است كه نجفي نخواهد سركارش حاضر شود. ولي حتي اگر يك‌درصد هم نخواهد كه به كارش ادامه دهد، بايد دوباره استعفا دهد تا بررسي شود. ولي تا آن زمان بايد به كارش ادامه دهد. چون در غير اين صورت تخلف اداري محسوب مي‌شود و قانون در مورد آن حكم خواهد كرد. ولي حكم قانون در اين مورد مشخص است و شفاف. بر اساس ماده 70 تا 73 قانون شهرداري‌ها، استعفاي شهردار بايد به تصويب اعضاي شوراي شهر برسد و اگر اكثريت اعضا استعفا را قبول نكنند، شهردار مستعفي محسوب نمي‌شود.
سایر اخبار این روزنامه
