چگونگی بازگشت صنعت کفش به دوران طلایی زیر ذره بین«جهان‌صنعت» ؛

شیدا ملکی- سال‌ها قبل مردم حاضر در این مرز قدم‌هایشان را با قدرت برمی‌داشتند و از اینکه کفش‌های تولید شده در کارخانه‌ها و کارگاه‌های کوچک سرزمین خود را می‌پوشند لذت می‌بردند‌‌. زنان و مردان دوشادوش و قدم به قدم کنار هم راه می‌رفتند و در حالی از کفش ایرانی لذت می‌بردند که نمونه‌های آن در کشورهای اروپایی خیابان‌هایی را طی می‌کنند که در حال توسعه صنعت و پیشرفت خود در بخش‌های مختلف بوده‌اند‌‌.
صنایع اروپایی و حتی کشورهای همسایه منطقه روز به روز توسعه یافت و پیشرفت کرد‌‌. کفش ایران اما کهنه شد و به گوشه انباری‌هایی نمور پرتاب شد‌‌. کارگران کارخانه‌های تولید‌کننده کفش به سیل جمعیت بیکار پیوستند و در خوش‌بینانه ترین حالت کفش‌های قاچاق چین و ترکیه را در حجره‌های بازار‌های محلی ایران به مصرف‌کننده‌ای که به دنبال کالایی باکیفیت بود عرضه کردند‌.
سال‌هاست شهروندان این سرزمین از صنعتی که پرچم آن را در منطقه بلند کرده بودند تهی شده‌اند و تولیدکنندگان نمونه‌های خاص کفش در تبریز خود نیز کتونی‌های فیک برندهای معتبر جهان را می‌پوشند‌‌؛ برندهای معتبری که اگر صنعت کفش ایران هنوز قامتش راست بود شاید می‌توانست با آنها رقابت کند‌‌. سال 95 شهر تبریز با مشکلات بسیار گسترده‌ای در پی بیکاری افراد در این حوزه دست به گریبان بود‌‌. اما باید دید سال 97 با نام سال حمایت از کالای ایرانی چه سرنوشتی برای کفش‌های ایران رقم خواهد زد؟
بستر توسعه صنعت کفش فراموش شده


عبدالرضا مصری، عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت صنعت کفش کشور به «جهان‌صنعت» گفت: برخی صنایع کشور همچون صنایع نساجی و صنعت کفش هرچند از سابقه، تاریخچه و حتی کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند اما به دلیل بی‌توجهی کلان به این صنایع در حال حاضر بستر توسعه آنها به رایگان در اختیار رقبای خارجی قرار گرفته است‌.
در ادامه مصری با تاکید بر اینکه حمایت از تولیدات داخلی میسر نخواهد بود مگر آنکه حاکمیت به‌طور کلان جایگاهی رقابتی ایجاد کند ادامه داد: صنعتگر ایرانی توان رقابت با کالای خارجی را تا زمانی که سود بانکی 20 درصد و حق بیمه 27 درصد بر جای خود باقی باشد نخواهد داشت‌‌. ساده‌تر بگویم صنعت ایران در چنین شرایطی محکوم به شکست است‌‌.
همچنین این عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی در ادامه با اشاره به عدم یکسانی شرایط رقابت کالای داخلی و خارجی افزود: یکسان‌سازی این شرایط در نخستین قدم با کنترل مبادی قاچاق و همچنین تعرفه‌های گمرک در مقابل واردات کالای خارجی میسر خواهد شد‌‌. همین روند به‌طور کلان شرایطی را فراهم کرد تا صنعت کفش به‌‌گونه‌ای بازتوانی پیدا کند‌‌.
قاچاق صنایع کنترل شود
هرچند مصری راهکار بهبود شرایط صنعت کفش را کنترل مبادی قاچاق از سوی حاکمیت مطرح می‌کند اما این ضعف همچنان تا زمانی که تولید‌کننده ایرانی برای فرار از ورشکستگی کالای تولیدی خود را با برچسب برندهای خارجی به دست مصرف‌کننده می‌رساند بعید است که بوی بهبود از اوضاع صنعت کفش به مشام برسد‌؛ صنعتی که هر چند می‌خواهد سرپا بماند اما امکان قدم زدن در این عرصه را ندارد‌. عبدالرضا مصری در پاسخ به این موضوع و چرایی استفاده از چنین روش‌هایی از سوی تولید کنندگان کفش معتقد است: تولیدکنندگان ایرانی نه تنها قادر به تولید کالای با کیفیت هستند بلکه ذوق هنری برای طراحی جدید را هم دارند‌‌. اما نکته این است که مصرف‌کننده ترجیح می‌دهد همچنان کالای خارجی با برند‌های مطرح را مورد استفاده قرار دهد و به نوعی خریداری برند در چنین شرایطی حکم خریداری کیفیت از سوی مصرف‌کننده را دارد‌‌. چنین شرایطی تبدیل به سایه‌ای شوم روی صنعت کشور شده است‌‌.
سایه شوم بر صنعت کفش ایران
آیا سایه شومی که این نماینده مجلس به آن اشاره می‌کند تا زمانی ادامه خواهد داشت که برندهای خارجی بر کتانی‌ها و کفش‌های مهمانی ایرانی چسبیده است؟ اما مصری معتقد است اگر تولید کنندگان داخلی شرایط را برای مصرف‌کننده شرح دهند و با شفافیت حتی در طرح‌های تبلیغاتی خود بیان کنند که برندهای خارجی خریداری شده از سوی آنها تولید شده و از این پس برند خود راتحت عنوان کالایی ایرانی در اختیار مصرف‌کننده قرار دهند به‌طور قطع شرایط نسبت به گذشته بهتر خواهد شد‌‌.
استفاده از برندهای خارجی
این در حالی است که علی لشگری، عضو هیات‌مدیره و دبیر کل صنعت کفش ایران درباره شرایط صنعت کفش کشور به «جهان‌صنعت» می‌گوید: از ارکان مهم رونق تولیدات داخلی خرید کالای ایرانی از سوی مصرف‌کننده است‌‌. این روند نه تنها تولید را تقویت کرده بلکه صنعت مولد را تبدیل به صادر‌کننده نیز خواهد کرد‌.
لشگری درباره موضوع استفاده از برندهای خارجی توسط تولید‌کننده داخلی با تاکید بر اینکه این روش در صنعت پوشاک بیش از صنعت کفش مشهود است افزود: تولید‌کننده کفش در محاصره واردات قاچاق کفش‌های خارجی قرار دارد و استفاده از چنین روش‌هایی دور از ذهن است‌‌. به هر روی مصرف‌کننده به حدی باهوش است که امکان تشخیص کالاهای متفاوت را دارد‌‌. البته گاه شاهد آنیم که کارگاه‌های تولید‌کننده برچسب‌ برندهای خارجی را روی کالای خود نصب می‌کنند که این موضوعی متفاوت است‌‌.
دبیر کل صنعت کفش ایران در ادامه با اشاره به اینکه کفش ایران در دوره‌ای از تاریخ صادر‌کننده مهمی در منطقه و حتی کشورهای اروپایی بوده است اما از سال‌های دهه 80 به دلیل عقب‌نشینی به نفع واردات و حتی قاچاق‌های گسترده این صنعت نیز مانند دیگر صنایع کشور محکوم به ضعف و شکست شد‌‌. در حالی که اگر تولیدات داخلی مورد حمایت تولید‌کننده قرار می‌گرفت در نهایت امروز تا این اندازه صنعت کفش دچار از هم گسیختگی نمی‌شد‌‌.
او با اشاره به این موضوع که بیشترین سهم صنعت کفش کشور در حال حاضر در دست بخش خصوصی است و این بخش از آنجا که پتانسیل کافی برای توسعه و پیشرفت را دارد قطعا در آینده‌ای نه چندان دور به واسطه حمایت‌های کافی از سوی دولت شرایط نسبت به قبل بهبود خواهد یافت‌‌. بهبود صنعت کفش کشور به‌طور قطع شرایط کسب‌وکار را نیز بهبود خواهد بخشید و در ادامه شرایط اجتماعی سالم تری را فراهم می‌کند‌.
ایران پتانسیل تبدیل به صنعت کفش منطقه را دارد
این عضو هیات‌مدیره صنعت کفش کشور در ادامه با تاکید بر اینکه ایران پتانسیل کافی برای تبدیل شدن به ترمینال صنعت کفش منطقه را دارد افزود: این موضوع مستلزم متمرکزسازی در تصمیم گیری و همچنین افزایش تولید و نوآوری است‌‌. در شرایطی که تولید‌کننده درگیر حل مسایل حاشیه‌ای صنعت خود باشد به‌طور قطع امکان خلاقیت از او گرفته خواهد شد و در پی آن نه تنها پله‌های بهبود شرایط را طی نخواهد کرد بلکه نزول کرده و روزبه‌روز دچار مشکلات بیشتری خواهد شد‌‌.
لشگری با تاکید بر اینکه صنعت کفش کشور تافته‌ای جدا بافته از دیگر صنایع نیست و به واسطه افت و رکود اقتصادی حاکم بر کشور دچار آسیب شده است گفت: برخی کارگاه‌های تولیدی پیش از این برنامه‌ریزی لازم برای مقابله با موضوع را داشته‌اند و همین مساله امروز موجب شده در مقابل این بحران ایستادگی کنند و کمتر از کارگاه‌های دیگر دچار بحران شوند‌‌. اما به هر روی این موضوع غیرقابل انکار است که قاچاق کالا بیش از هر موضوع دیگری صنعت کفش را دچار مشکل کرده است‌‌.