روزنامه همدلی
1397/01/18
«همدلی» از وضعیت تجهیزات پزشکی و دارویی در کشور گزارش می‌دهد درمان در بستر بیماری
آسو محمدی- بهداشت و درمان از بخش‌های اصلی اقتصاد یک کشور است که در فرایند توسعه اقتصادی به‌عنوان بخش زیربنایی محسوب میشود، به‌طوری که بیشتر کشورها توجه ویژه به این بخش را حائز اهمیت می‌دانند. متاسفانه در کشور ما به این بخش توجه کافی مبذول نشده است، به‌طوری که علیرغم رشد کمی اعتبارات بودجه‌ای در این بخش، شاخص‌ها و آمارها، نشان‌دهنده وضع نامناسب بخش بهداشت و درمان، در مقایسه با سایر کشورهاست.وضعیت درمان برای تامین و ارتقای سطح سلامت جسمی، روانی و اجتماعی جامعه، در چارچوب سیاست‌ها و خط مشی‌های تعیین شده، دربرگیرنده مجموعه‌ای نظام یافته از فعالیت‌ها و عملیات اجرایی در زمینه‌های مختلف پزشکی است. به‌رغم تاکید صریح قانون اساسی برای فراهم کردن امکانات و خدمات بهداشتی و درمانی برای کل جامعه، شواهد و قرائن نشان‌دهنده آن است که در برنامه‌های توسعه اقتصادی برای تخصیص هزینه‌های دولت به این بخش، توجه لازم صورت نگرفته است.
مشاور وزیر بهداشت در امور تجهیزات پزشکی، روز گذشته درباره وضعیت تجهیزات پزشکی در تازه‌ترین اظهارات خود به این موضوع پرداخت. «قیمت تجهیزات پزشکی هفته آینده اعلام میشود.» این خبری است که دیروز مشاور وزیر آن را اعلام کرد. تجهیزات پزشکی و به تبع آن صنعت داروسازی در سال‌های اخیر متاثر از متغیرهایی همچون تاثیر نرخ ارز بر قیمت‌ها، سخت شدن شرایط نقدینگی، مطالبه از دولت، عدم کاهش نرخ سود بانکی به‌رغم کاهش تورم، قیمت نهاده‌ها و... بوده است. این درحالی است که به گفته مشاور وزیر بهداشت به‌روزرسانی قیمت‌های تجهیزات پزشکی در دستور کار قرار گرفته است و احتمال افزایش قیمت برخی از تجهیزات پزشکی وجود دارد. حالا در صورت افزایش قیمت این تجهیزات، دو دیگاه مثبت و منفی مطرح میشود. اینکه آیا این افزایش قیمت، قیمت دارو را هم افزایش خواهد داد؟ و در نگاهی مثبت افزایش قیمت تجهیزات به منظور صادرات این کالاها چقدر می‌تواند به نفع وضعیت اقتصادی کشور باشد؟
24میلیون دلار، صادرات سالانه تجهیزات پزشکی
رضا مسائلی، مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت در این باره به ایرنا می‌گوید: یکی از سیاست‌های دولت توجه به صادرات تجهیزات پزشکی است بنابراین صادرات این محصولات، امسال افزایش 10 برابری خواهد داشت. صادرات تجهیزات پزشکی کشور، سالانه حدود 24میلیون دلار است که براساس برنامه‌ریزی‌های وزارت بهداشت، معاونت علمی رئیس جمهوری و سازمان توسعه تجارت، 240میلیون دلار صادرات تجهیزات پزشکی، هدف گذاری شده است. ریل گذاری دولت در جهت فراهم کردن زمینه توسعه صادرات است.
در این میان نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که 2هزار و 200 شرکت تجهیزات پزشکی، 5هزار و 500 نمایندگی کمپانی تجهیزات پزشکی و 1000 تولیدکننده تجهیزات پزشکی در کشور فعالیت می‌کنند و این موضوع نیازمند توجه بیشتری است. مسائلی درباره شرکت‌هایی که درصدد افزایش تجهیزات پزشکی خود هستند گفته: اگر شرکتی درصدد افزایش تجهیزات پزشکی خود است باید مستندات مربوط به قیمت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی آن کالا را به کمیسیون قیمت‌گذاری وزارت بهداشت ارائه کند تا در مورد آن تصمیم‌گیری شود.
تجهیزات پزشکی داخلی استاندارد نیستند
از سوی دیگر درحوزه بهداشت و درمان فرصتی برای آزمون و خطا وجود ندارد و به طورحتم باید استانداردسازی کالاهای داخلی انجام شده و درصورتی که ضوابط استانداردی رعایت شود، کالای ایرانی دراولویت مصرف قرار دارد؛ حالا اگر به این گفته وزیر بهداشت برگردیم،«نمی‌توان به اسم حمایت از تولید داخل دارو و تجهیزات بی‌کیفیت را دراختیار مردم قرار داد.» شاید بتوان بهتر این موضوع را تبیین کرد. موضوعی که عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره آن به خانه ملت می‌گوید: درخصوص تجهیزات پزشکی متاسفانه بسیاری ازکالاهای ایرانی استانداردهای قابل قبول را ندارد؛ بنابراین نمی‌توان به یکباره کالای پزشکی بدون کیفیت داخلی را به تولید خارجی ترجیح داد.
محمدنعیم امینی‌فرد با اشاره به اینکه تولید بسیاری از تجهیزات پزشکی برای بازار داخلی توجیه اقتصادی ندارد، گفت: یعنی صنعتگران و فعالان تجهیزات پزشکی باید دریک برنامه مشخصی بازارهای هدف را درکشورهای پیرامونی درنظرگرفته و درصورتی که غنای تکنولوژیک آنها درحد استاندارد بودند، بازارهای داخلی و خارجی را می‌توانند هدفگذاری کنند؛ البته این کار دریک سال شدنی نیست.
وی با بیان اینکه درتولید کالاهای مصرفی پزشکی توفیقات قابل قبولی کسب شده است، افزود: درحال حاضر بخش اعظم بازار کالاهای پزشکی دردست صنعتگران داخلی است، اما بخش بزرگ تجهیزات پزشکی با تکنولوژی بالا دردست کشورهای خارجی قرار دارد، بنابراین ممکن است برخی با استناد به شعار سال جاری بدون توجه به صرفه اقتصادی و بومی‌سازی تکنولوژی بالا رانت ایجاد کنند. این نماینده مردم درمجلس دهم، با اشاره به اینکه درهیچ کشوری تمامی کالاهای مصرفی تولید داخل نیست، تصریح کرد: باید دید تولید برخی تجهیزات پزشکی برای کشور صرفه اقتصادی دارد یا خیر، اما نیاز است که وزارت بهداشت و درمان دربرخی زمینه‌ها از جمله تولیدات تجهیزات پزشکی مطالعات بیشتری انجام دهد.
رشد ۱۰برابری صادرات
با این حال مشاور وزیر و مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت از رشد صادرات تجهیزات پزشکی خبر داده است. به گفته مسائلی مهم‌‌ترین راهبرد افزایش تولید داخل و توجه به صادرات است و آنچه مورد توافق معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان توسعه و تجارت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین صادرکنندگان و تولیدکنندگان بوده و به عنوان یک سند در اسفندماه سال گذشته به امضا رسیده است، صادرات ۲۴۰میلیون دلاری تجهیزات پزشکی است، یعنی رشد ۱۰ برابری صادرات تجهیزات پزشکی که این موضوع در دستور کار قرار گرفته است.کلیه دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط به این حوزه را بازنگری کردیم و در ۲۹ اسفند سال گذشته پیش نویس آن را منتشر کردیم و تا آخر فروردین ماه این دستورالعمل‌ها مورد بازنگری قرار می‌گیرند.
گلایه‌های تولیدکنندگان دارو
در این میان بر اساس سیاست‌های کلی سلامت، جلوگیری از تقاضای القایی دارو و تجهیزات و ملزومات پزشکی از تکالیف وزارت بهداشت است و وزارت بهداشت به منظور تامین تجهیزات و ملزومات پزشکی نسبت به پرداخت مطالبات تامین کنندگان دارو و تجهیزات پزشکی اقدام می‌کند این درحالی است که صنعت دارو هم در سال‌های گذشته از چالش‌های زیادی رنج برده است که برخی معتقدند باید با صادرات دارو ظرفیت‌های خالی این بخش را جبران کرد. آن هم در وضعیتی که به گفته رئیس سازمان غذا و دارو، «درحال حاضر قیمت تمام شده دارو در کشور کمی بالاست و بخش زیادی از ظرفیت تولید دارو در کشور خالی مانده است.»
غلامرضا اصغری از تشکیل کمیته‌ای خبر داده تا تمام شرکت‌های دارویی را از نظر اصول بهینه تولید (GMP) بررسی و آنهایی که برتر هستند را تشویق کنند و به شرکت‌های ضعیف، تذکر دهد. همچنین محدودیت‌هایی برای واردات دارو و کالاهای سلامت اعمال شده و بخش اعظم بازار دارو و تجهیزات پزشکی به تولید داخل اختصاص داده شده است. توضیحات رئیس سازمان غذا و دارو درحالی است که صنعت داروسازی ایران، سهم بالایی از بازار دارویی کشورمان را برعهده دارد اما با این وجود از لحاظ ریالی و ارزی، وضعیت خوشایندی ندارد و از همین‌رو، گلایه‌های تولیدکنندگان دارو را به دنبال داشته است.
واردات دارویی در بیش از50کشور
در این میان، چگونگی وضعیت مطالبات شرکت‌های دارویی را می‌توان از نخستین و حیاتی‌ترین موضوع در این حوزه عنوان کرد که سال96 در بدترین شرایط سپری شد، به‌طوری‌که از سال۹۶ به عنوان بحرانی‌ترین سال مالی در صنعت دارو نام برده شد. نگاهی به آمارها هم نشان می‌دهد که در 5ماهه اول سال گذشته، ایران از بیش از ۵۰ کشور دنیا محصولات دارویی وارد کرده که بیشترین حجم واردات از کشورهای اروپایی بوده است. آمارهای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران نیز حاکی از آن است که واردات محصولات دارویی ایران در مدت زمان ذکر شده به میزان ۱۶.۴۰۴.۳۷۷.۹۷۲.۵۸۲ ریال معادل ۵۰۴.۹۹۱.۲۰۰ دلار بوده است. همچنین صادرات محصولات دارویی ایران در این مدت به میزان ۱.۸۱۴.۴۲۰.۳۷۳.۳۲۵ ریال معادل ۵۵.۶۷۲.۴۳۳ دلار بوده است. همه این اعداد و ارقام درحالی است که تراز تجاری ایران در گروه محصولات دارویی در پنج ماهه سال۹۶ منفی است. این درحالی است که میزان واردات این محصول راهبردی از صادرات آن بیشتر بوده است.
رتبه 7 دارو در محصولات وارداتی
همچنین در بین گروه‌های کالایی مختلف، گروه محصولات دارویی هفتمین گروه عمده وارداتی در پنج ماهه سال۹۶ بوده است که این مقدار به ارزش ۳۸۷میلیون دلار بوده و درصد تغییرات آن نسبت به مدت مشابه در سال ۹۵ منفی است. مروری بر وضعیت واردات دارو به ایران در بازه سال‌های 80 تا 93 بیانگر این است که روندی صعودی داشته و در سال۹۳ به ۴۲۴۷میلیارد ریال رسیده و این روند صعودی واردات دارو تا سال۹۶ ادامه داشته است. حالا با این وضعیت این پرسش مطرح میشود که مشکل اصلی بازار داروی داخلی ایران چیست؟ حسن‌هاشمی به‌عنوان سکاندار حوزه سلامت ایران معتقد است که «صنعت داروسازی ما بازاریابی را بلد نیست و همین موجب عدم توفیق شرکت‌های داخلی در صادرات دارو شده درحالی که درخصوص ثبت دارو در خارج از کشور خیلی کار شده است.» موضوعی که فرشاد حسینی‌شیرازی، رئیس مرکز تحقیقات دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی نیز به آن اشاره کرده و گفته است که «برای موفقیت در صنعت داروسازی کشور باید به رقابت‌های دارویی، استانداردسازی و عرضه محصول در سطح بین‌الملل توجه کنیم.»
از سوی دیگر، احمد شیبانی، به‌عنوان رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی با اشاره به مشکلات متعدد صنعت دارو می‌گوید: «باید واردات داروهایی که مشابه آنها به میزان کافی در داخل تولید می شود، متوقف شود زیرا برخی از داروهای وارداتی که مشابه آنها در داخل تولید میشود، ماده اولیه این داروها نیز در کشور تولید میشود و حجم تولید آنها به‌قدری بالاست که حتی مجبورند برای فروش دارو «جایزه» بدهند.»
96درصد داروی مورد نیاز کشور تولید داخل
با وجود همه این مشکلات به اعتقاد وزیر بهداشت، «همین که 96درصد داروی مورد نیاز کشور تولید داخل است نشان می‌دهد مسیر خوبی در تولید دارو در حال طی شدن است اما در این راه هر چقدر بخش خصوصی را حمایت کنیم در این زمینه موفق‌تر خواهیم بود.» به گفته‌هاشمی«برخی داروهای ایرانی اثربخشی ندارند و بیماران مجبورند از داروهای مشابه خارجی استفاده کنند، اما درخصوص تمام داروها این‌طور نیست و تنها تعداد کمی از داروها با این مشکل مواجهند.». راهکار او در این زمینه این است که «به دلیل کم بودن اثربخشی و حساسیت به دارو باید سازمان‌های حمایتی و بیمه‌ها از جمله هلال‌احمر کمک کنند.»
هاشمی به مردم این اطمینان را می‌دهد که «در صورت حمایت از تولید داخلی توسط دولت کیفیت داروها و اثربخشی آنها بیشتر میشود.»
اجازه بازی با سلامت مردم نداریم
علاوه‌بر همه این نکته‌ها، برخی از کارشناسان و از جمله وزیر بهداشت برای به حداقل رسیدن مشکلات تجهیزات پزشکی و حوزه داروی کشور معتقدند که محققان کشور نباید به بازار داخل اکتفا کنند بلکه در بازارهای جهانی هم حضور یابند. همچنین اگر بخواهیم به نام اقتصاد مقاومتی اجازه ورود دارو را ندهیم مسلما تعدادی از مردم متضرر می‌شوند درحالی که اجازه بازی با سلامت مردم را نداریم. سازمان غذا و دارو نباید مردم را از داروهای مشابه خارجی با اثربخشی و کیفیت بالا محروم کند اما آنجا که اثربخشی داروهای داخلی و وارداتی مساوی است، از تولید داخلی حمایت کند.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف در اجلاس جنبش عدم تعهد در باکو: رژیم صهیونیستی اصلی ترین تهدید علیه امنیت جهان است
زیباکلام: نه موسوی‌خوئینی‌ها اصلاح‌طلب است نه احمدی‌نژاد آزادیخواه
فرشاد مومنی یک مثلث ضد توسعه‌ای را تحلیل کرد که اقتصاد کشور را در مشت گرفته است
«همدلی» از وضعیت تجهیزات پزشکی و دارویی در کشور گزارش می‌دهد درمان در بستر بیماری
شورای نگهبان ناگزیر از اصلاح قانون انتخابات
«همدلی» از تحولات بازار طلا و ارز در سال جدید گزارش می‌دهد هیجان سکه با جهش دلار
انتشار تیزر و پوسترهای فیلم جدید اصغر فرهادی چراغ سبز دبیر جشنواره کن به «همه می‌دانند»
پای صحبت رسول شریفی از شاگردی گلپا و ایرج تا انتشار آلبوم با آهنگسازی عندلیبی مدیون دو پهلوان خانه نشینم
محسن یگانه هولوکاست ایرانی؛ بدون شلیک حتی یک گلوله
سال نود و هفت چی می‌شه؟
