روزنامه خراسان

مرور حدس و گمان های دانشمندان و هنرمندان درباره آینده

همیشه آن طور نمی شود که فکر می کنیم؛ یک وقتی مردم سر سیاه زمستان یخ حوض می شکستند، دستشان را تا آرنج توی آب سرد می کردند و لباس می شستند. خانواده ای نبود که یک بچه فوت شده هنگام تولد یا اندکی بعد نداشته باشد. همیشه بانک و تلفن و بسیاری از فروشگاه ها صف های طویلی داشتند که حوصله آدم را سر می برد. همان روزهایی که نتیجه قبولی کنکور را باید از توی چند 10 صفحه روزنامه جست و جو می کردی. روزهایی که وقتی عکس می گرفتی نمی دانستی دقیقا چه چیزی را ثبت کردی و باید منتظر می شدی تا حلقه فیلم تمام شود و عکس ها را بدهی چاپ کنند. VHS نهایت فناوری بود و می شد رویش فیلم بریزی و پیش خودت نگه داری و بعد با دستگاه مخصوص دوباره ببینی اش. «کجایی و چه وقت برمی گردی» معنایی شبیه الان نداشت چون تلفنی همراه کسی نبود تا بشود لحظه لحظه همه چیز را با همه هماهنگ کرد و از حال همه با خبر شد. آسمان، دنیایی مجهول بود از ستاره های ثابت و ستاره هایی که حرکت می کردند و مرموز بودند. زمین جایی بود که رویش زندگی می کردیم نه یک نقطه کوچک در دنیای بیش از حد تصور، عظیم. آن روزها اما همیشه کسانی بودند که امروز را حدس می زدند، درباره اش می گفتند و می نوشتند و حتی فیلم می ساختند. و امروز هم هستند کسانی که آینده را حدس می زنند و تخیل می کنند. حدس هایی که گاهی ممکن می شود و گاهی ناممکن. در این پرونده می خواهیم نگاهی داشته باشیم به تصاویری که دانشمندان و نویسندگان و هنرمندان از آینده به ما ارائه دادند. تصاویری که مدام به روزتر و دقیق تر می شود.
 
بررسی تغییرات حیرت آور وسایل ارتباط جمعی در چند دهه اخیر که توسط «آرتور سی‌کلارک» پیش‌بینی شده بود
از باجه‌های تلفن همگانی تا ارسال فیلم و عکس و متن با اینترنت
شاید یکی از مهم ترین تغییرات زندگی ما در چند دهه گذشته و به طور ویژه در 5-6 سال اخیر، تغییرات مربوط به وسایل ارتباط جمعی بوده باشد. فراگیر شدن تلفن کابلی و بعد تلفن های همراه و رواج اینترنت به شکل Dial up  و بعد ADSL  و در نهایت اینترنت  Wireless  روش های ارتباطی و کارهای روزانه ما را به مرور تغییر داد. در مدت زمانی کوتاه با پیدایش شبکه های اجتماعی در فضای مجازی، ارتباطات از تماس های تلفنی و پیامک به چت و ارسال صوت و تصویر رسید. تماس صوتی و تصویری با دورترین نقاط دنیا شاید برای خیلی از مردمی که 20-30 سال پیش زندگی می کردند غیر قابل پیش بینی باشد، اما بعضی از دانشمندان و نویسنده های بزرگ، این تحولات در وسایل ارتباط جمعی را پیش بینی کرده بودند. مهم ترین این افراد «سر آرتور سی کلارک» است. سی کلارک به دلیل نگاه خاصش به مسافرت فضایی در آینده و همچنین دنیای رایانه، «اولین ساکن کلبه‌ الکترونیکی» لقب گرفته بود. او در سال 1986 به عنوان استاد بزرگ انجمن نویسندگان آثار علمی تخیلی آمریکا برگزیده شد. این نویسنده بزرگ، آینده را طوری توصیف می کند که شاید کمی غیر واقعی و عجیب به نظر برسد اما حالا که ما به آینده مورد بحث او رسیده ایم می بینیم که بسیاری از تصویرهای ذهنی عجیب او، وسایل معمولی زندگی های ماست. رمان معروف او به نام «2001، اودیسه فضایی» که توسط «استنلی کوبریک» در قالب فیلم سینمایی ساخته شد، شاید یکی از جذاب ترین و بهترین پیش بینی های آینده در بین آثار مختلف مربوط به این داستان باشد.
 


   در سال 1976 آرتور سی کلارک در کنفرانسی درباره فیلم « 2001، اودیسه فضایی» که بر اساس رمان خود او ساخته شده بود، پیش بینی کرد که در آینده افراد می توانند توسط صفحه نمایش های باکیفیتی که به یک صفحه کلید متصل شده اند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در زمان  این پیش بینی، نسل اولیه رایانه ها وجود داشتند اما هنوز در خانه ها قابل استفاده نبودند و خبری از اینترنت و فضای مجازی به شکل فعلی نبود. در حالی که اکنون پیش بینی 40 سال پیش کلارک یکی از عادی ترین ابزارها و امکانات روزمره زندگی مان است.
    او در ویدئویی که در سال 1964 در تلویزیون منتشر کرده بود، پیش بینی کرد که در آینده پزشکانی در شهر ادینبورگ بر روی بیماری در نیوزیلند عمل جراحی مغز انجام خواهند داد. در حقیقت جراحی از راه دور و به کمک فناوری های پیشرفته چیزی بود که در ذهن کلارک وجود داشت. جراحی به کمک بازوهای روباتیک و با دقت بالا هم اکنون در دانش پزشکی مسئله ای رایج است اما جراحی های از راه دور هنوز عملی نیست.
    سی کلارک در کنفرانس مربوط به رمان معروفش گفته بود تلفن های همراه جامعه جهانی را تسخیر می کنند. اختراع تلفن همراه شاید خیلی دور از ذهن نبود چون در زمان کلارک، فناوری ارتباطات بی سیم شناخته شده بود اما وجود دستگاهی که بشود با آن با سرتاسر دنیا صحبت کرد و به مدد اینترنت و بدون هیچ زحمتی عکس و فیلم و صوت مبادله کرد چیزی نبود که برای همه مردم و حتی پیشروهای علم قابل تصور باشد. دنیایی که نهایتا 50 سال با زمان تخیلات کلارک فاصله دارد اما دقیقا مشابه افکار او شده است.
   در زمان سی کلارک وسایل ارتباطی به تلفن های کابلی و پست محدود می شد. اما او پیش بینی کرد که روزی پست به صورت دیجیتالی در خواهد آمد و صندوق های پستی جلوی خانه ها، به درون رایانه هایشان منتقل خواهند شد. او می گفت که در یک گفت و گوی تلفنی می توانید تصویر مخاطب تان را هم ببینید، دقیقا مثل این که او پیش شماست حتی اگر در کشوری دور باشد. در پنج سال اخیر با رواج شبکه های اجتماعی در فضای مجازی امکان ارتباط و تماس تصویری فراهم شده و می شود با یک تماس اینترنتی از طریق اسکایپ یا ایمو یا شبکه های دیگر با هرجای دنیا که بخواهید تماس تصویری داشته باشید. «مردم در آینده در کتابخانه ای از اطلاعات به جست وجو پرداخته و هر چیزی که کاربر درباره آن اطلاعاتی بخواهد (از قبیل بلیت قطارها و هواپیماها، نتیجه مسابقات ورزشی و... ) در اختیارش قرار خواهد گرفت. روزنامه‌ها در حال انقراض هستند، ما دیگر مجبور نخواهیم بود چندین تن کاغذ را برای کسب اطلاعات جابه جا کنیم.» این یکی از معروف ترین پیش بینی های این نویسنده بزرگ است. چیزی که امروز با نام موتورهای جست و جوگر می شناسیم و به شدت هم به آن وابسته ایم از سیستم های آموزشی گرفته تا اتوماسیون اداری بسیاری از مشاغل و کارهای روزمره مثل خرید از این طریق انجام می شوند.
   او معتقد بود روزی خواهد آمد که ساعت های مچی از طریق امواج رادیویی به یکدیگر متصل خواهند شد و همه جور اطلاعاتی را در اختیار انسان ها قرار خواهند داد. ساعت ها و دستبندهای هوشمند از قبیل Microsoft Band و Apple Watch به این پیش بینی جامه عمل پوشاندند.
 
آینده در فیلم ها و کتاب های معروف چه شکلی است؟
فیلم ها و کتاب های زیادی درباره آینده وجود دارد. در این جا تعدادی از آن ها را با هم مرور می کنیم تا ببینیم چندتایشان در زمان حاضر به واقعیت تبدیل شدند و کدام ها هنوز رویای بشر هستند.
   احیای بافت های مرده بدن و پیوند اندام انسان
مری شلی در کتاب «فرانکنشتاین» از احیای بافت های مرده از طریق برق و جایگزینی اندام حرف هایی زده بود. اگرچه روش های اولیه او بیشتر تخیلی و غیر عملی بود اما مسیر را برای پیشرفت های پزشکی آینده مانند پیوند اندام همان گونه که در رمان مری شلی به آن اشاره شده بود، هموار کرد. هم اکنون، تخیل نویسنده فرانکنشتاین تقریبا عملی شده است و بسیاری از بافت های مرده قابل احیا و ترمیم هستند و امکان پیوند آن ها هم وجود دارد.
    دریا و فضا را در می نوردیم به چه آسانی!
ژول ورن به عنوان یکی از مشهورترین نویسندگانی که گوشه چشمی به آینده داشته اند، پیش بینی های مختلفی از ماژول های قمری تا بادبان های خورشیدی، بیش از 100 سال پیش از آن که اختراع شوند، داشته است. در رمان معروفش به نام «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» که در سال 1870 منتشر شد، او زیردریایی الکتریکی را 90 سال پیش از آن که اختراع شود، پیش بینی کرده بود. زیردریایی ها در زمان فعلی بسیار پیشرفته تر از آن چه ژول ورن پیش بینی کرده بود هستند و برای مقاصد علمی تحقیقاتی و نظامی در اقیانوس ها استفاده می شوند.
    با هوش مصنوعی دوست باش
آن هایی که سریال «پیشتازان فضا» را دیده باشند، احتمالا مدت ها ذهنشان درگیر ماجرای صحبت کردن انسان با رایانه ها بوده است. مکالمه و شکل گیری دوستی بین انسان و رایانه های دست سازِ خودش مدت ها ماجرایی جذاب و دور از دسترس بود، در حالی که با فناوری های فعلی به خصوص با آمدن نسل جدید تلفن های همراه هوشمند به نظر می رسد اتفاقات جدیدی در انتظار بشر باشد. فعلا این امکان برای گوشی های آیفون به نام siri  و Cortana در مایکروسافت وجود دارد. دستیار صوتی هوشمندی که قادر است کارهایی را که در محدوده اختیاراتش به او سپرده می شود انجام و حتی سوال های کاربر تلفن را پاسخ بدهد و حسی شبیه یک مکالمه ایجاد کند.
    با این وسیله هر چه بخواهی، می‌توانی بسازی
یکی از اختراعات دیگر در سریال پیشتازان فضا «واساز اشیا» بود که می توانست هر چیزی را از هوا بسازد مثل غذا، لباس و حتی اسلحه.  واساز با چینش دوباره ذرات ریز اتمی که در همه جا موجود هستند برای تشکیل و چینش مولکول ها، برای ساخت اشیا استفاده می کند. این فناوری هنوز به طور کامل در دسترس ما نیست اما شاید پرینتر های سه بعدی، نمونه اولیه و خوبی برای پیشتازی در این زمینه باشند.
    با چشم تان شناسایی می‌شوید، نه اثر انگشت
در فیلم «گزارش اقلیت» محصول سال 2002 ساخته استیون اسپیلبرگ ما شاهد دنیایی جلوتر از زمان واقعی دوره حاضر در زمان اکران فیلم هستیم. در قسمتی از فیلم تام کروز اسکنر چشم را با اسکن یک چشم دیگر به جای چشم خود فریب می دهد. اما امروزه این حقه کارساز نیست، دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که الگوی چشم نیز مانند الگوی اثر انگشت منحصر به فرد است و با مرگ هر فرد الگوی چشم او نیز از بین می رود. از این فناوری برای بعضی از فضاهای امنیتی استفاده می شود.
    روبات های خدمتکار یا روبات های فرمانده؟
آسیموف در یکی از داستان هایش به نام «من و روبات»، آینده ای را به تصویر کشیده که زندگی انسان و روبات ها با هم پیوند خورده و تقریبا بسیاری از کارهای روزمره یک انسان توسط روبات ها انجام می شود و حتی بعضی از مشاغل به طور کامل در اختیار روبات هاست. او حتی قوانینی برای دنیای مشترک روبات ها و انسان ها می نویسد که در آن حقوق اولیه انسان ها به عنوان سازنده روبات ها حفظ شود. از ایده و نوشته های او حدود 60 سال می گذرد و روبات ها گرچه کاربردهای فراوانی در علوم مختلف یافته اند اما هنوز به شکلی که آسیموف انتظارش را داشت پای روبات های هوشمند به زندگی و خانه ما انسان ها باز نشده است.
    شاید دایناسورها را دوباره برگردانیم
فیلم «پارک ژوراسیک» محصول 1993 ساخته استیون اسپیلبرگ است که در آن دانشمندان، پارکی تفریحی ساخته‌ اند که در آن دایناسورها را شبیه‌سازی کرده‌اند. در حقیقت فعلا پارکی نداریم که دایناسورهای واقعی در آن وجود داشته باشند اما این فیلم، فناوری دست‌یابی به آن را پیش‌بینی کرد. هم اکنون دانشمندان قصد دارند ماموت پشمالو را احیا کنند.
    ماشین های پرنده، تحولی در سفرها و سیستم حمل و نقل
«هنری فورد»، پیش بینی کرده بود که در سال ۱۹۴۰ تعداد زیادی ماشین پرنده وجود خواهد داشت. با گذشت یک دهه از قرن ۲۱، به نظر نمی رسد که چندان به این پیش بینی نزدیک شده باشیم. ناسا رقابتی برای سرمایه گذاران ایجاد کرده و اولین وسیله خودروی هوایی ایجاد شده است ولی هنوز به نظر نمی رسد که به جز آژانس پروژه های تحقیقات پیشرفته دفاعی ایالات متحده آمریکا، آژانس های دیگری وارد شده باشند.
    سفر به سیاره ای قابل سکونت
فیلم «مسافران» محصول  2016درباره یک فضاپیماست که قرار است در طی یک سفر ۱۲۰ ساله، چند هزار مسافر را به سیاره‌ای دوردست اما قابل سکونت بفرستد. برای جلوگیری از بالا رفتن سن سرنشینان و پیرشدن آن ها، مسافران با فناوری خواب مصنوعی سفر می‌کنند. خواب مصنوعی و سفر فضایی خارج از منظومه شمسی، موضوعاتی هستند که بشر همچنان با آن ها درگیر است و تلاش می کند راهی پیدا کند تا آرزوهای دیرینه سفر به سیاره قابل سکونت دیگری را محقق کند. دانش فعلی می گوید سیارات قابل سکونت در خارج از مرزهای منظومه شمسی وجود دارند اما درباره جزئیات و شرایط دقیق آن سیارات هنوز اطلاعات کافی وجود ندارد.
    کرم چاله ها راهی برای سفر در زمان
ماجرای فیلم «بین ستاره ای»، درباره فضانوردانی است که از طریق کرم‌چاله‌ای سفر می‌کنند تا سیاره‌ای قابل سکنا بیابند. فیلم‌نامه این فیلم را کریستوفر نولان نوشته و از فیزیکدان معروف به نام کیپ تورن هم مشورت های زیادی گرفته است. با وجود این ماجرای سفر در کرم چاله ها و گذر از یک سیاهچاله هنوز امکان عملیاتی شدنش فراهم نیست و بشر همچنان سعی دارد با پیشبرد فناوری این آرزوی هیجان انگیز را جامه عمل بپوشاند.
 
 
رویاهایی که شاید برای همیشه رویا بمانند...
علوم همیشه در حال پیشرفت هستند. نمی شود دانشی را مثال زد که در یک دهه هیچ پیشرفت خاصی نداشته باشد و از طرفی نمی شود نیازهای بشر را متوقف کرد و پرسش هایش را بی پاسخ گذاشت. هر پرسش جدید، زمینه ای برای رشد و خلاقیت فراهم و فرصتی ایجاد می کند برای نزدیک شدن به رویاها و آرزوها. گاهی این خواسته ها و رویاها با گذشت زمان و فکر و ایده و خلاقیت بالاخره به حقیقت تبدیل می شود اما گاهی هم یک ایده، اساسا قابلیت عملی شدن ندارد چرا که طبیعت، محدودیت هایی برای ما ایجاد می کند. مثلا ایده حرکت با سرعتی بیشتر از سرعت نور با اطلاعات فعلی ما، عملی نیست. همین طور ایده جاودانگی انسان و رهایی از تمام بیماری ها و فرسودگی بافت های بدن. یا سفر به دورترین نقاط عالم که چندین میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارند. حتی ساخت ماشین هایی که صد در صد بازدهی داشته باشند با قوانین جهانی که در آن زندگی می کنیم جور در نمی آید. شاید نشود نامشان را ناممکن ها گذاشت چون معیار امکان پذیر بودن یا نبودن همه این نظرات، دانش فعلی بشر است اما فعلا قوانینی که می شناسیم و می دانیم که جهان با آن ها کار می کند، برای ما محدودیت هایی به همراه دارند که خواه ناخواه وجود دارد. شاید روزی روزگاری با کامل تر شدن دانش مان و اصلاح قوانینی که وجود دارد، بتوانیم ایده های عجیب و غریبی را محقق کنیم.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
این شهردار ذلیل‌شده کجاست؟! (شهروند) اخبار ویژه (کيهان) خالد مشعل: در لحظه تاریخی شکست اسرائیل هستیم (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
پارک و لولا در راه زندان، جاکوب در دادگاه مرور حدس و گمان های دانشمندان و هنرمندان درباره آینده پژمان جمشیدی در گفت وگو با خراسان: ابومسلم برایم خاطره انگیز است ماجرای واردات سنگ های تزیینی ایرانی از چین و اروپا ! چرا 2 هزار لهستانی به ایران مهاجرت کردند؟ تکرار بلای برلین با دیوار مکزیک محیط زیست، پلیس می خواهد نبرد دود و آینه با گلوله ضرب الاجل روسیه وهشدار انگلیس به تلگرام ترامپ جنگ تجاری با چین را ادامه داد آیت ا... مکارم شیرازی: طب اسلامی نداریم کاهش جذابیتِ جذاب ترین گزینه سرمایه گذاری بانک مرکزی هشدار هسته ای صالحی و آخرین تلاش های برجامی اروپا شوک «پراهیچ» در روز حساس پدیده جنجال لوگوی «آ.ث. رُم» و ماجرای خواستگاری از «قیمت»! گفت وگوبا زالوی کثیف