تبریز گرانیگاه اسلامیت و ایرانیت

تبریز شهر نخستین‌هاست؛ اولین چاپخانه، اولین شهرداری، اولین روزنامه، اولین سینما، اولین کودکستان، اولین مدرسه مخصوص کودکان کر و لال ایرانیان، نخستین‌هایی که نشانگر اهمیت شهری هستند که خطبه  اتحاد و یکپارچگی ایران پنج قرن پیش توسط دولت صفوی در آن بیان شد، این اولین‌ها به جریانات فکری هم می‌رسد که شاید صفت شمارشی نگیرند اما گذرشان از تبریز به ایران افتاده همچون تفکرات مشروطه‌خواهانه که از این شهر به سایر نواحی ایران سرریز کردند و شروعی شدند بر کاهش استبداد در ایران‌زمین.  پایتخت سیاسی اتابکان، ایلخانان، چوپانیان، جلایریان، قراقویونلوها و آق‌قویونلوها و همچنین نخستین پایتخت خاندان صفوی آنچه خوبان دارند را یکجا دارد. بهترین شهر ایران از نظر سازمان ملل که با معیارهایی همچون ساختمان‌های مدرن و زیبای فراوان، خطوط هواپیمایی پیشرفته، طبیعت زیبا و بکر، غذاهای لذیذ، مساجد زیبا، ابنیه‌ تاریخی و... و با دیگر شهرها مقایسه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی نیز بهداشتی‌ترین شهر ایران معرفی شده است. شهر تبریز است و به قول شهریار «مشکین مرز و بوم/ مهد شمس و کعبه ملای روم»!   اولین واحد در سطح شهرستان‌ها امروزه تبریز به عنوان دومین شهر دانشگاهی ایران-پس از تهران- مطرح است. این شهر دارای دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی متعددی است. دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، اولین واحد دانشگاه آزاد اسلامی در سطح شهرستان‌هاست. این دانشگاه در 23 آبان 1361 شمسی تاسیس شد و در سال تحصیلی 63-62  با پذیرش 150 دانشجو در سه رشته ریاضی، فیزیک و شیمی فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. واحد تبریز طی این سال‌ها، با اتکا به پروردگار متعال و تلاش و کوشش  مدیران، استادان و کارمندان خود، با برنامه‌ریزی دقیق و راهبردهای مناسب براساس شاخصه‌های علمی و فرهنگی توفیقات چشمگیری به دست آورده که ازجمله آن می‌توان به کسب رتبه چهار بین نزدیک به 400 واحد دانشگاه آزاد اسلامی کشور و رتبه 41 بین کل دانشگاه‌های ایران براساس گزارش پایگاه رتبه‌بندی «سایماگو» اشاره کرد. واحد تبریز به عنوان یک دانشگاه جامع و با برخورداری از سرمایه انسانی متعهد و باانگیزه هم‌اکنون دارای 1195 استاد (تمام‌وقت، نیمه‌وقت و مدعو)، بیش از 23هزار دانشجو، 811 نفر کارمند و 89هزار دانش‌آموخته است. این قطب علمی شمال‌غرب کشور در راستای رسیدن به اهداف عالیه دانشگاه آزاد اسلامی؛  تولید و گسترش دانش و فناوری‌های نوین را درجهت نیل به مرجعیت علمی، توسعه پایدار، دانش‌محور و ثروت‌آفرین سرلوحه امور خود قرار داده و از این‌رو درحال حاضر دارای 12 دانشکده (دانشکده پزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشکده دامپزشکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشکده هنر و معماری، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی، دانشکده علوم پایه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری و دانشکده ادبیات و زبان خارجی)،  265  رشته - مقطع تحصیلی، سه دانشکده فنی و حرفه‌ای و هشت مدرسه از مقطع ابتدایی تا پیش‌دانشگاهی (سما)، دو بیمارستان (امام سجاد(ع) و زکریا)، چهار کتابخانه (دارای بیش از 223هزار جلد کتاب)، 116 آزمایشگاه و کارگاه تخصصی، 11مرکز تحقیقاتی، رشد و فناور،  13سایت اینترنت، کلینیک دامپزشکی،  سالن‌های همایش و کنفرانس، مرکز مشاوره، سلف‌سرویس، دو سالن چندمنظوره ورزشی، چهار خوابگاه دانشجویی، دو باب مهمانسرا و ... است. هم‌اکنون باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، 47 انجمن علمی، چهار تشکل دانشجویی و ستاد امور دانشجویان شاهد و ایثارگر در این دانشگاه فعالیت می‌کنند. مجتمع بین‌المللی واحد تبریز جذب بیش از 300 نفر دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌المللی تبریز در مقطع دکتری در رشته‌های شهرسازی، مدیریت بازرگانی، مدیریت صنعتی  و مدیریت دولتی و در مقطع کارشناسی‌ارشد در رشته‌های حقوق، معماری و مدیریت.
قابل‌ذکر است این واحد دانشگاهی با تاسیس مجتمع بین‌الملل ضمن استفاده از پتانسیل موجود ازجمله وجود راه‌های ارتباطی زمینی و هوایی با کشورهای منطقه و موقعیت همسایگی با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و ترکیه، خود را برای جذب و تبادل دانشجو با کشورهای همسایه آماده کرده است.  دانشکده پزشکی و دانشکده دندانپزشکی دانشکده پزشکی واحد تبریز در سال  تحصیلی 1364  با گشایش رشته‌های  پزشکی  در  سطح  دکتری  حرفه‌ای، علوم آزمایشگاهی، پرستاری و مامایی در سطح کارشناسی پیوسته، با پذیرش تعداد 47 دانشجو در رشته پزشکی و 11 دانشجو در رشته پرستاری فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد و بعد از سه سال مقطع کاردانی علوم آزمایشگاهی مطابق با دانشگاه‌های دولتی تشکیل شد.  در سال 1394 در رشته‌های اتاق عمل، هوشبری در مقطع کارشناسی و دندانپزشکی در مقطع دکتری حرفه‌ای پذیرش دانشجو صورت گرفت. هم‌اکنون دانشکده دارای 9 گروه آموزشی با 9 رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته و دو رشته تحصیلی در مقطع دکتری حرفه‌ای است و مجموعا 1086 دانشجو در این دو دانشکده مشغول به تحصیل هستند.
   دانشکده دامپزشکی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 68-67  با گشایش رشته دامپزشکی در سطح دکترای حرفه‌ای و با  62 نفر دانشجو فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. به دنبال آن در رشته‌های دامپزشکی  برای مقاطع کاردانی و علوم آزمایشگاهی دامپزشکی برای مقطع کارشناسی ناپیوسته مبادرت به پذیرش دانشجو کرد و در رشته بهداشت مواد غذایی از  سال92 با پذیرش 55 دانشجو در مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته فعالیت آموزشی خود را گسترش داد و همین‌طور در سال 93 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکترای تخصصی رشته بهداشت موادغذایی کرد. هم‌اکنون دانشکده دامپزشکی دارای چهار گروه آموزشی با سه رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی،  دکتری حرفه‌ای و دکتری تخصصی است و 784 دانشجو در این دانشکده درحال تحصیل هستند. دانشکده ادبیات فارسی و زبا‌‌ن‌های خارجی دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی در سال تحصیلی1373 با رشته‌های دبیری زبان انگلیسی (کارشناسی)، زبان و ادبیات فارسی(کارشناسی) پاره‌وقت و تمام‌وقت، زبان و ادبیات فارسی (کارشناسی) و زبان و ادبیات عربی (کارشناسی) و زبان و ادبیات عربی (کارشناسی) با حدودا 500 نفر دانشجو و 15 نفر استاد شروع به کار کرده است. ضمنا در سال تحصیلی 65 رشته کارشناسی ناپیوسته زبان فارسی با 60 نفر و رشته کارشناسی ناپیوسته زبان انگلیسی با 80 نفر آغاز به کار کرده است. هم‌اکنون این دانشکده دارای چهار گروه آموزشی است و تعداد 896 دانشجو در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند.  دانشکده معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 72-71 با گشایش رشته مهندسی معماری کارشناسی‌ارشد پیوسته با 53 نفر دانشجو و تعداد قابل توجهی عضو هیات‌علمی فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. به دنبال آن در رشته‌های  کارشناسی‌ارشد پیوسته  مهندسی معماری، کاردانی نقشه‌کشی معماری، کاردانی معماری، کاردانی نقاشی و کارشناسی نقاشی مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. رشته‌های مهندسی معماری، طراحی شهری، برنامه‌ریزی شهری و معماری داخلی  به ترتیب در سال‌های 87 و93 با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد فعالیت آموزشی خود را در سطح تحصیلات تکمیلی ادامه دادند و همین‌طور در سال 93 دانشکده معماری اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری رشته معماری و شهرسازی کرد. هم‌اکنون دانشکده هنر و معماری دارای دو گروه آموزشی با 6 رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی ناپیوسته، چهار رشته در کارشناسی پیوسته و 10 رشته  ارشد و دکتری است. 2403 دانشجو در این دانشکده مشغول به تحصیل هستند.  دانشکده حقوق  و علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال تحصیلی 65-64 با گشایش رشته حقوق در سطح کارشناسی  با 100  نفر دانشجو و تعدادی عضو هیات‌علمی تمام‌وقت فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. به دنبال آن در رشته‌های علوم قرآن و حدیث، فقه و مبانی حقوق اسلامی، علوم سیاسی برای مقاطع لیسانس مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. رشته‌های حقوق عمومی و حقوق خصوصی به ترتیب در سال‌های 1370، 1371 با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد فعالیت آموزشی خود را در سطح تحصیلات تکمیلی ادامه دادند و همین‌طور این دانشکده از سال83 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری رشته حقوق خصوصی کرد. هم‌اکنون دانشکده حقوق و علوم سیاسی دارای هشت گروه آموزشی با 24 رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتراست و 2061 دانشجو در این دانشکده درحال تحصیل هستند.    دانشکده علوم پایه دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 81-80  با گشایش رشته ریاضی، فیزیک و شیمی در سطح کارشناسی و با 1250 نفر دانشجو و  35   نفر عضو هیات‌علمی تمام‌وقت فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. به دنبال آن در رشته‌های  زمین‌شناسی  برای مقاطع لیسانس مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. این دانشکده با تاسیس رشته‌های ریاضی، فیزیک، شیمی، زمین‌شناسی و زیست‌شناسی به ترتیب در سال‌های 85، لغایت 91 با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد فعالیت آموزشی خود را در سطح تحصیلات تکمیلی گسترش داد و همین‌طور در سال 93 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری شیمی، ریاضی، فیزیک و زمین‌شناسی کرد. هم‌اکنون دانشکده علوم پایه دارای پنج گروه آموزشی با 21 رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتراست. 732 دانشجو در این دانشکده درحال تحصیل هستند.  دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 64-63 با گشایش رشته‌های  کاردانی امور زراعی و دامی با 28 نفر دانشجو و در سال تحصیلی 65-64 با رشته‌های زراعت و دامپروری در سطح کارشناسی و با 53 نفر دانشجو و 12 نفر عضو هیات‌علمی نیمه‌وقت و از سال 1370 با چهار نفر هیات‌علمی تمام‌وقت فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. به دنبال آن در رشته‌های  خاک‌شناسی، صنایع غذایی، گیاه‌پزشکی، باغبانی، محیط‌زیست، ترویج و آموزش کشاورزی و آبیاری برای مقطع کارشناسی مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. رشته‌های زراعت و خاک‌شناسی به ترتیب در سال‌های 86، بهمن87 با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد فعالیت آموزشی خود را در سطح تحصیلات تکمیلی گسترش دادند و همین‌طور در سال 87 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری رشته زراعت کردند. دانشکده کشاورزی دارای 9 گروه آموزشی با 36 رشته تحصیلی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتراست و 647 دانشجو در این دانشکده در حال تحصیل هستند.  دانشکده فنی مهندسی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 77–1376 با  گشایش رشته مهندسی مکانیک –  حرارت و سیالات در سطح کارشناسی و با 126نفر دانشجو و دو نفر هیات‌علمی تمام‌وقت فعالیت آموزشی خود را آغاز و به دنبال آن در رشته‌های مهندسی مکانیک ساخت و تولید -  مهندسی مکانیک طراحی جامدات -  مهندسی پزشک - مهندسی شیمی مهندسی مواد (بدون دانشجو)  برای مقاطع لیسانس مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. دانشکده فنی و مهندسی (1) دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 64-63 با گشایش رشته عمران در سطح کارشناسی و با 120 نفر دانشجو و  چهار نفر عضو هیات‌علمی فعالیت آموزشی خود را شروع کرد و به دنبال آن در رشته‌های  مهندسی برق و مهندسی کامپیوتر برای مقاطع لیسانس مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. رشته‌های مهندسی عمران (درسال 88)، کامپیوتر (در سال85) و برق (در سال 85) با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد فعالیت آموزشی خود را در سطح تحصیلات تکمیلی ادامه دادند و همین‌طور در سال 93  دانشکده اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری رشته عمران کرد. دانشکده فنی و مهندسی یک و دو با هم ادغام شده‌اند و درحال حاضر 5874 دانشجو مشغول به تحصیل هستند.  دانشکده علوم انسانی و تربیتی دانشکده علوم انسانی و تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 65-64 با گشایش رشته آموزش ابتدایی در سطح کارشناسی و با 45 نفر دانشجو و سه نفر عضو هیات‌علمی فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. این دانشکده در سال 93 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری در رشته‌های برنامه‌ریزی درسی، مدیریت آموزشی، روانشناسی تربیتی، روانشناسی عمومی کرد. هم‌اکنون دانشکده علوم انسانی و تربیتی دارای 9 گروه آموزشی با 11رشته تحصیلی در مقطع کارشناسی، 18 رشته در مقطع کارشناسی‌ارشد و چهار رشته در مقطع دکتری است.   دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشکده اقتصاد، مدیریت و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی تبریز در سال تحصیلی 65-64 با گشایش رشته مدیریت، اقتصاد و حسابداری در سطح کارشناسی و با مجموع 160 نفر دانشجو فعالیت آموزشی خود را آغاز کرد. این دانشکده در رشته‌های اقتصاد، مدیریت و حسابداری برای مقاطع کارشناسی مبادرت به پذیرش دانشجو کرد. سپس با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد در این سه رشته فعالیت آموزشی خود را در سطح تحصیلات تکمیلی ادامه داده و همین‌طور از سال 84 اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع دکتری رشته مدیریت صنعتی کرده است.