روزنامه وطن امروز
1397/01/16
باجگیری کدخدا از سعودی
رئیس‌جمهور آمریکا در کمتر از یک هفته هدف غایی خود از مطرح کردن بحث خروج نظامیان پنتاگون از سوریه را علنی کرد. دونالد ترامپ روز سه‌شنبه در کنفرانسی مطبوعاتی در کاخ سفید با حضور 3 رهبر جمهوری‌های کوچک حوزه بالتیک، موضوع باجگیری از سعودی در ازای باقی نگاه داشتن نیروهایش در سوریه را به طور رسمی مطرح کرد. پس از سخنرانی روز پنجشنبه گذشته در جمع گروهی از مهندسان و کارگران دستگاه‌های سنگین فعال در زمینه زیرساخت‌های ایالات متحده، این دومین بار بود که ترامپ به طور آشکار بحث خروج ارتش آمریکا از شامات را مطرح و دلایل خاص خود را در این‌باره عنوان کرد.این بار او با تکرار حرف‌های پنجشنبه پیش خطاب به خبرنگاران گفت: «ماموریت اصلی ما رهایی از داعش بود. ما به پایان ماموریت‌مان نزدیک شده‌ایم و بزودی تصمیمی را با هماهنگی دیگران اتخاذ خواهیم کرد. من می‌خواهم از سوریه خارج شویم و نیروهای‌مان را به کشورم بازگردانم».
او بار دیگر موضوع هزینههای بی‌فایده 7 تریلیون دلاری دولت‌های پیش از خود در خاورمیانه را پیش کشید و با اشاره به هدر رفتن سرمایه‌های آمریکا در این منطقه، بحث باجگیری از کشورهای ثالث را پیش کشید و گفت: «مداخله در سوریه برای ما هزینه‌بر بوده است بویژه اینکه این مداخله به نفع دیگر کشورها بوده است». او اگرچه به طور مستقیم به کشورهایی که از این مداخله سود می‌برند اشاره‌ای نکرد اما در جملات بعدی خود نام عربستان‌سعودی را برد و به شکلی تحقیرآمیز از سعودی‌ها طلب باج کرد و پیشنهاد داد رژیم ریاض هزینه حضور نیروهای آمریکا در سوریه را پرداخت کند. او گفت: «عربستان سعودی به تصمیم ما علاقه زیادی نشان داده است. من به آنها گفته‌ام که خب! اگر بخواهید ما [در سوریه] بمانیم، شاید لازم باشد که [پولش را] بپردازید. ما کارهای زیادی در این کشور (سوریه) انجام می‌دهیم و دلایل زیادی هم برای این کار داریم اما این کار هزینه مالی بسیار زیادی برای کشور ما دارد و منافع آن برای دیگر کشورها خیلی خیلی بیشتر از منافعی است که برای خودمان دارد».
او ادامه داد: «می‌دانید که ما موفقیت فوق‌العاده‌ای [در مبارزه با داعش] داشته‌ایم. تقریبا 100 درصد انجام شده است. در آینده بسیار نزدیک درباره اینکه باید چه کنیم، تصمیم‌گیری خواهیم کرد. در این‌باره با گروهی از افراد خودمان و گروهی از متحدان‌مان مشورت خواهیم کرد».
اما آنچه ترامپ متعاقب آن گفت کمتر نشانی از عزم او برای مشورت کردن با کشورهای اروپایی یا دولت‌های منطقه‌ای مثل عربستان داشت چرا که تاکید کرد گرایش شخصی‌اش به خروج از سوریه است و بار دیگر بر هدر رفتن بودجه واشنگتن تاکید کرد و گفت: «تا همین 3 ماه پیش طی حضور 17 ساله‌مان در خاورمیانه، 7 تریلیون دلار خرج کرده بودیم و در عوض هیچ‌چیز گیرمان نیامده است. یادتان که هست، زمانی که من یک شهروند عادی بودم، می‌گفتم نفت‌شان را نگه دارید. اما نفت‌شان را هم نگه نداشتیم، آن وقت چه کسی نفت را گرفت؟ داعش گرفت و هزینه‌هایش را از این راه تأمین کرد. ما باید نفت را می‌گرفتیم.» بنابراین من می‌خواهم بازگردیم و کشورمان را بسازیم. فکرش را بکنید، 7 تریلیون دلار ظرف 17 سال، بدون آنکه جز مرگ و ویرانی، چیزی گیرمان بیاید، بنابراین الان وقتش است. ما در عملیات نظامی‌مان بسیار موفق بوده‌ایم و در هر عملیات نظامی دیگری هم موفق خواهیم بود اما گاهی وقتش است که بازگردیم. اکنون باید خیلی جدی به این موضوع فکر کنیم».
ادعاهای اخیر ترامپ که حتی پنتاگون و فرستاده ویژه کاخ سفید در ائتلاف را به واکنش واداشته است، در حقیقت تکمیل‌کننده پازل باجگیری دوگانه او در داخل و خارج با اهرم خروج از سوریه است.
ترامپ گاودوش
در حالی که ولیعهد و دیکتاتور خام سعودی موسوم به صدامک، سفر طول و دراز سیاسی- تفریحی خود به گوشه و کنار ایالات متحده را به عنوان سفری ظفرمندانه و مقدمه‌ای برای به رسمیت شناخته شدنش به عنوان شاه آینده عربستان تبلیغ می‌کرد، از همان ابتدا این سفر به دلخواه او پیش نرفت. در همان ابتدای تور آمریکا، بن‌سلمان در کاخ سفید با رفتار کاسبکارانه رئیس‌جمهور آمریکا مواجه شد که طی دیدارشان با نشان دادن پوسترهایی به خبرنگاران حاوی ارقام خریدهای نظامی سنگین رژیم ریاض از صنایع تسلیحاتی ایالات متحده و میزان اشتغالزایی این خریدها برای کارگران آمریکایی، موضوع «دوشیدن گاو شیرده عربی» را که بارها در کارزار انتخاباتی‌‌‌‌اش به آن اشاره کرده بود برای افکار عمومی زنده کرد. بن‌سلمان سپس مجبور شد در ادامه سفر ینگه دنیا به شکلی ملتمسانه در واکنش به اظهارات پنجشنبه ترامپ، از او بخواهد که نیروهای آمریکایی در سوریه باقی بمانند. اما بعد ترامپ در جریان مکالمه تلفنی این هفته با شاه سعودی، به طور صریح از او طلب باج 9 میلیارد دلاری برای باقی ماندن نیروهای آمریکایی در سوریه کرد؛ درخواستی که سلمان بن عبدالعزیز با همه فرتوتی‌‌‌‌اش آن را به طور شفاهی رد کرده است. با این حال تحلیلگران برجسته جهان عرب معتقدند بن‌سلمان طی 2 هفته اخیر بعد از دیدارهای مختلف با مقامات آمریکایی بویژه متعاقب تحقیر شدنش در دیدار با ترامپ در واشنگتن به این نتیجه رسیده که تنها راه باقیمانده در پرونده سوریه، تسلیم شدن در مقابل این واقعیت است که براندازی حکومت سوریه محال است. اعتراف او به اینکه اسد در قدرت باقی خواهد ماند همراه با درخواست ملتمسانه از آمریکا برای ماندن در سوریه به منظور محدود کردن نفوذ ایران نیز در همین راستا بود. از طرف دیگر رسانه‌‌های مطرح سعودی مانند الشرق‌الاوسط و العربیه، اظهارات روز سه‌شنبه ترامپ مبنی بر درخواست باج از سعودی را سانسور کردند. دیگر رسانه‌‌های سعودی مانند الحیات و «واس» خبرگزاری رسمی پادشاهی سعودی نیز به طور کلی حرف‌های ترامپ را منتشر نکردند. در همین حال یوسف وهبی، تحلیلگر لبنانی در توئیتی گمانه‌زنی کرده که بن‌سلمان به دنبال باج‌خواهی شفاهی 9 میلیارد دلاری ترامپ از پدرش و تکرار این موضوع در کنفرانس خبری در کاخ سفید، بشدت دچار احساس تحقیرشدگی از سوی یانکی‌ها شده و فعلا با مسکوت گذاشتن درخواست اخیرش مبنی بر باقی ماندن آمریکا در سوریه تلاش می‌کند عزت نفس خاندان سعودی را حفظ کند. اما بعید است این در نتیجه کار تغییری به‌وجود آورد و اگر او و پدرش به کدخدا باج ندهند، بازی را در سوریه و احتمالا کل منطقه به ایران و متحدانش واگذار خواهند کرد البته برخی منابع درباره میزان باجگیری واشنگتن از ریاض نیز اشاره و برآورد کرده‌‌اند رقم 9 میلیارد دلاری مزبور تنها سهم تیم ترامپ گاودوش و شرکا بوده و جدای از هزینههای سنگین دیگری است که سعودی‌ها برای بقا در باتلاق شام باید خرج گروه‌‌های تروریستی و ارتش‌‌های غربی دیگر کنند.
باز هم خنجر آمریکا در پشت کردها
کارکرد دیگر بازی خروج ترامپ از سوریه متوجه ترکیه است. در روزهایی که رجب طیب‌اردوغان از یک‌سو نیروهای ناتو در مناطق کردنشین سوریه را تهدید به حمله کرده و همزمان با روسای جمهور ایران و روسیه دست دوستی می‌دهد، موضوع ترک مناطق کردنشین شمال شرقی سوریه به عنوان نشانه‌ای برای ارسال پیام حسن‌نیت واشنگتن نسبت به آنکاراست. در روزهایی که خروج ترکیه از ناتو و غش کردنش به سوی اتحادیه شرقی محتمل‌‌‌‌‌‌تر از هر زمان دیگر به نظر می‌رسد، ترامپ می‌خواهد با خالی کردن منبج، اردوغان را کماکان در مدار غرب نگاه دارد، اگر چه این به معنای فرو کردن دوباره خنجر در پشت کردهایی است که همه امیدشان را به آمریکایی‌ها معطوف کرده بودند. سکوت و بهت شبه‌نظامیان کرد موسوم به «نیروهای دموکراتیک سوریه» از این اقدام واشنگتن گویای همه چیز است. آنها هم مثل کردهای عراق سرانجام دریافتند که طعم فروخته شدن توسط آمریکا چگونه است.
هرج‌ومرج مطلق در واشنگتن
در کل نباید از این موضوع غافل شد که ترامپ می‌خواهد با به هم زدن بازی و به قیمت به راه انداختن هرج‌ومرج مطلق در واشنگتن با یک تیر 3 نشان بزند اما 3 نشان شخصی که ممکن است هیچ ارتباطی با سیاست‌‌های کلان وزارت خارجه و وزارت دفاع نداشته باشد. نیویورک‌تایمز اخیرا به نقل از یک مقام وزارت خارجه آمریکا نوشته مقامات این وزارتخانه امیدوارند تصمیم رئیس‌جمهور برای خارج کردن سریع نیروهای آمریکایی از سوریه تغییر کند. این وزارتخانه‌ای است که هنوز یک ماه از انتصاب گزینه همسو با ترامپ و رئیس سابق سیا بر کرسی ریاست آن نمی‌گذرد.
این در حالی است که در دپارتمان دفاعی ایالات متحده (DOD) و پنتاگون نیز ژنرال‌‌های 5 ستاره از تصمیم ترامپ غافلگیر شده و حتی برآشفته‌اند. حتی برت مک‌گورگ، فرستاده ویژه خود رئیس‌جمهور آمریکا در ائتلاف ضدداعش در همایشی در واشنگتن تلاش کرد حرف‌های ترامپ را نقض کند و گفت: «ما برای مبارزه با داعش در سوریه هستیم. این ماموریت ماست و به پایان نرسیده و باید آن را تکمیل کنیم».
پیش از او رایان دیلون، سخنگوی ائتلاف به‌اصطلاح ضدداعشی تحت هدایت آمریکا هم تاکید کرده بود که همچنان داعش 2 منطقه در سوریه یکی در حاشیه رود فرات و دیگری در نزدیکی مرز سوریه با عراق را در اختیار دارد. پنجشنبه گذشته دانا وایت، سخنگوی اصلی پنتاگون با نقض ادعای رئیس‌جمهور به خبرنگاران گفته بود هنوز بخش مهمی از کار برای اطمینان از شکست پایدار تندروهای داعش باقی مانده است. اما لحن فرماندهان ارشد نظامی پنتاگون از این هم تند‌‌‌‌‌‌تر بود. ساعاتی پس از اظهارات روز سه‌شنبه ترامپ مبنی بر پایان کار مبارزه با داعش، ژنرال «جوزف ووتل» رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایالات متحده، در یک میزگرد در همان واشنگتن تاکید کرد که جنگ در این کشور عربی به پایان نرسیده و ارتش آمریکا قصد ترک سوریه را ندارد. وزارت دفاع آمریکا در ماه دسامبر ۲۰۱۷ اعلام کرد 2 هزار نیرو در سوریه دارد اما همزمان با اعلام تصمیم ترامپ، 2 مقام دولتی آمریکا تایید کردند که کاخ سفید کمک 200 میلیون دلاری برای بازسازی سوریه پس از داعش را به حالت تعلیق در آورده است. رسانه‌‌های جریان اصلی آمریکا نیز بر اثر هرج‌ومرج در سیاست‌‌های کلان واشنگتن دچار اختلال چشم‌انداز شده‌‌‌اند. برخی همگام با پنتاگون ترامپ را زیر سوال می‌برند که اگر واقعا هدفش از خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه، بازگشت به شعار انتخاباتی «اول آمریکا» باشد، باید گفت که او به این وعده‌ها جامه عمل نپوشانده و حتی تصمیم به افزایش نیروی نظامی در افغانستان گرفته است. برخی دیگر ترامپ را فاقد ثبات و تعادل در تصمیم‌‌‌گیری‌هایش می‌دانند و گروهی دیگر او را به جا زدن در مقابل نفوذ رو به گسترش ایران و روسیه در خاورمیانه و خلیج‌فارس متهم می‌کنند تا بلکه از بروز یک جنگ سرد دیگر که به قطب‌‌‌بندی مجدد دنیا خواهد انجامید جلوگیری کند. با این همه تجربه نشان داده آمریکا از کشورهای مختلف از ویتنام گرفته تا عراق و افغانستان پس از تحمل شکست‌هایی خارج شد و حتما ترامپ این واقعیت را درک کرده است و شاید نمی‌خواهد آمریکا را در چنین تنگنای تاریخی قرار دهد. چه ایده شخصیت ناپایدار او را بپذیریم و چه هدف اول او را دوشیدن سعودی‌ها بدانیم، نمی‌توان از این موضوع گذشت که ترامپ به ندرت چنین روی یک موضوع پافشاری کرده بوده است. بنا به گزارش آسوشیتدپرس، او هفته‌هاست که از خروج از خاک سوریه حرف می‌زند و بارها در نشست‌های خصوصی به مشاوران خود گفته با شکست داعش اکنون زمان خروج نیروهای آمریکایی است. ضمنا روز سه‌شنبه تصمیم خروج از سوریه توسط او با یک تصمیم سرسختانه دیگر وی پیوند خورد. آنجا که ترامپ در حضور 3 رئیس دولت بالتیکی، موضوع تکمیل دیوار مرزی با مکزیک را بر سوریه اولویت داد و حتی اعلام کرد با وزیر دفاع آمریکا برای اختصاص منابع بودجه پنتاگون به ساخت این دیوار صحبت کرده است. نشست کمپ‌دیوید به تعویق افتاد
مقام‌های آمریکایی از به تعویق افتادن نشست سران آمریکا و شورای همکاری خلیج‌فارس به میزبانی دونالد ترامپ، در کمپ‌دیوید خبر دادند؛ نشستی که قرار بود در آن درباره اختلافات بین عربستان، امارات و قطر میانجیگری شود. رئیس‌جمهور آمریکا در تلاش برای حل بحران قطر قصد داشت در ماه مه نشستی با حضور سران 3 کشور امارات، عربستان و قطر در کمپ‌دیوید برگزار کند. طبق اعلام این منابع، تصمیم برای تعویق نشست کمپ‌دیوید، نمایانگر یک تقویم شلوغ دیپلماتیک و همچنین این حقیقت است که ترامپ تا زمان تایید صلاحیت مایک پمپئو در مجلس سنا، عملا وزیر خارجه ندارد.
سایر اخبار این روزنامه
تشدید مبارزه علاج مسأله فلسطین
حمایت از کالای ایرانی، از «خریدار» تا «مطالبه‌گر»
حرکت مردم از فاز واکنشگری به کنشگری
حجت‌‌الاسلام فلاحتی نماینده ولی‌فقیه در گیلان و امام‌جمعه رشت شد
12 دیدار در کمتر از 5 سال
پرواز بر فراز آشیانه عقاب
عددی نیستی!
سودای حکمرانی براقتصاد ایران
بازی برجامی تروئیکای اروپایی در زمین آمریکا
باجگیری کدخدا از سعودی
