لایحه‌ای با حواشی مبهم؛

شیدا ملکی- مقوله مالیات بر ارزش‌افزوده در حالی می‌توانست به صنعت کشور کمک کند که سال‌هاست در جلسات بی‌نتیجه اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود‌.
این مقوله اقتصادی جایگاهی مهم و شفاف در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی دارد حال آنکه شفافیت مهره مفقوده صنعت و اقتصاد کشور است و همین موضوع خود باعث آن شده تا در قبال تصمیمات مختلف دولت و مجلس واکنش‌های غیرمنتظره و البته این روزها کاملا قابل پیش‌بینی مشاهده شود‌.
اما آنچه در دایره تصمیم گیری‌های صنعت کشور می‌گذرد گاه هر چند در نگاه اول طعم خوشی برای صنعتگران نداشته باشد اما در مواردی حتی ندانستن جزییات و گاه کلیات این طرح‌ها موجب آن می‌شود که تصمیم‌گیری‌ها به کلاف سردرگم و بی‌نتیجه‌ای تبدیل شود که در هم پیچ و گره می‌خورد و گاه حتی تصمیم‌گیری‌ها را دشوارتر می‌سازد‌.
این عدم اطمینان صنعتگران اما گاهی حاصل تصمیم‌گیری‌هایی است که در تاریکی و بی‌خبری به رای گذاشته و تصویب می‌شوند‌.


از همین‌رو است که صنعتگران بخش خصوصی نگرانی‌هایشان گاه بیش از صنایع خصولتی و دولتی است‌. این موضوع در حالی زنگ‌های خطر را باری دیگر به صدا درآورده است که صنعتگران در برابر تازه ترین تصمیماتی که بنابر شنیده‌ها تا مدت‌ها به نتیجه نخواهد رسید اظهار نگرانی کرده‌اند و معتقدند باری دیگر تصمیمات مجلس و دولت به‌طور همزمان سعی در تضعیف صنعت بخش خصوصی دارد‌. این بار لایحه‌ای به عنوان کاهش مالیات برارزش‌افزوده فولاد این آتش را بار دیگر برافروخته است‌.
لایحه‌ای که مشکلات را حل می‌کند؟!
محمدرضا پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس خبر از تصویب و نهایی شدن لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش‌افزوده تا پایان خردادماه داده است. بر این اساس با تصویب نهایی این لایحه ۹۰ درصد از مشکلات بخش تولید که ناشی از اجرای ناقص این قانون است، حل خواهد شد‌. این در حالی است که هم‌اکنون نرخ مالیات بر عملکرد شرکت‌ها ۲۵ درصد است‌‌. پیشنهاد ما کاهش این نرخ به ۲۰ درصد است که توافقات اولیه با دولت هم انجام شده است تا اصلاح این نرخ در نیمه دوم امسال در دستورکار قرار گیرد‌. بر این اساس با اصلاح و اجرای کامل قانون مالیات بر ارزش‌افزوده هیچ‌گونه مالیاتی از تولیدکننده دریافت نمی‌شود.
این موضوع اما درحالی است که مهرداد لاهوتی عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی در گفت و گو با «جهان‌صنعت» گفت: موضوع مالیات بر ارزش‌افزوده در یک بسته مورد بررسی قرار می‌گیرد و به هیچ یک از بندهای این بسته به طور جداگانه حداقل تا دو سال آینده تصویب یا اجرایی نخواهد شد‌.
به گفته لاهوتی موضوع دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده به شکل آزمایشی دو سال قبل مطرح شد و با به سرانجام رسیدن این طرح، موضوع باید باری دیگر مورد بحث و بررسی قرار گیرد‌. بر همین اساس هرگونه کاهش 5 درصدی دور از ذهن است و این موضوع با توجه به شرایط اقتصادی و برنامه‌ریزی‌های صنعت کشور رخ نخواهد داد‌. همچنین طرح موضوعی مبنی بر اینکه کالاهایی مثل فولاد از مالیات کمتری برخوردار شوند صحت ندارد و این موضوع نه تنها غیرمنطقی و دور از برنامه‌های صنعت کشور است بلکه صنعت را دچار آسیب کرده و به هیچ عنوان اجرایی نخواهد شد.
مالیات بر ارزش‌افزوده چندین بار پرداخت می‌شود
به گفته این عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی هر چند برخی تلاش کرده‌اند تا شیوه پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده را بر اساس قانون دو سال قبل را تمدید کنند اما از آنجا که این موضوع کاملا غیرقانونی است به نتیجه نرسیده است و در نهایت اجرایی نخواهد شد‌. در این بین نباید فراموش کرد که مالیات بر ارزش‌افزوده و مالیات بر درآمد دو موضوع کاملا متفاوت است که نباید از آن نیز گذر کرد.
او با اشاره به اینکه مالیات بر ارزش‌افزوده را مصرف‌کننده پرداخت می‌کند و مالیات بر درآمد را تولیدکننده تاکید کرد: همین موضوع موجب می‌شود یک نرخ موضوع را نهایی نکند و نتیجه‌ای حاصل نشود‌. در حال حاضر برخی از کالاها در لایه‌های مختلف و چندین و چند بار منجر به پرداخت مالیات می‌شوند.
لاهوتی در ادامه با اشاره به اظهارات دولت مبنی بر اینکه مالیات به شکل لایه‌ای دریافت نمی‌شود افزود: هر چند اظهارات دولت و اداره مالیات نافی این موضوع است اما آنچه در ظاهر و سیر اقتصاد کشور رخ می‌دهد پرداخت چندین باره مالیات به شکل لایه‌ای و مستتر در کالاهای مختلف است‌. متاسفانه مصرف‌کننده نهایی در لایه آخر قرار دارد و تا امروز نیز هیچ تلاشی مبنی بر شفاف‌سازی قانون پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده انجام نشده است‌.
مصرف‌کننده قربانیست یا صنعت‌گر
هرچند پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده شکلی لایه‌ای به خود گرفته اما ضربه مهم و اساسی این موضوع زمانی به اقتصاد کشور وارد می‌شود که دریافت‌کنندگان مالیاتی سال‌هاست این موضوع را قانونی و بر حق می‌دانند‌. چنین روش دریافت مالیاتی نه تنها مصرف‌کننده نهایی کالا را تضعیف می‌کند بلکه توان و قدرت اجرایی صنعت گران بخش خصوصی را نیز کاهش می‌دهد‌. موضوع مورد بحث هرچند ادامه اجرای قوانین پیشین مالیات بر ارزش‌افزوده است اما نباید از اظهارات نمایندگان مجلس در این بین ساده گذر کرد‌.
چگونه می‌توان صنعتی پیشرو و توانمند داشت، آن هم در شرایطی که به دلیل چند لایه بودن مالیات بر ارزش‌افزوده و عدم شناخت کالای نهایی یا کالای واسطه قیمت تمام‌شده در نهایت بالا رفته و همین موضوع موجب کاهش رونق اقتصادی می‌شود‌. فولاد یکی از انواع کالاهایی است که مصرفی یا واسطه‌ای بودن آن همچنان دستخوش تغییر است و در طول پروسه تولیدات صنعتی بارها منجر به دریافت مالیات لایه‌ای می‌شود‌. از همین‌رو است که به نظر می‌رسد یکی از تصمیمات مهم در راستای بهبود شرایط صنعت کشور توجه به مقوله مالیات بر ارزش‌افزوده و نهایی کردن این موضوع است‌.
sheidamaleki.journalist@gmail.com