روزنامه جهان صنعت
1397/01/15
آمریکا ناچار به عقب نشینی است
گروه سیاسی- روسای جمهور ایران، ترکیه و روسیه درچارچوب دور دوم مذاکرات سه جانبه و در ادامه مذاکرات آستانه و اجلاس سوچی، در نشستی به میزبانی آنکارا برای رایزنی درباره تحولات سوریه و همکاری با دمشق امروز گرد هم می‌آیند. این نشست از جهاتی ادامه نشست‌های آستانه است که 9 دور آن در ۱۴ ماه گذشته با هدف حل و فصل بحران سوریه برگزار شده است و به ایجاد مناطق کاهش تنش یا عاری از درگیری در چهار منطقه مهم سوریه از جمله ادلب انجامید. برگزاری نشست آنکارا برای حل مساله سوریه بدون مشارکت قدرت‌های فرامنطقه‌ای که حضوری غیرقانونی در سوریه دارند، حائز اهمیت بوده و نشان‌دهنده تشکیل ائتلاف و ترکیب جدیدی در معادلات منطقه است.اما اخیرا ارتش و نیروهای مسلح سوریه از آغاز تحولات غوطه شرقی تاکنون علیه تروریست‌ها توانستند بر 90 درصد مساحت این منطقه در استان ریف دمشق مسلط شوند. درگیری‌هایی در غوطه از اوایل بهمن‌ماه سال گذشته به صورت محدود آغاز شده بود که علت آن نیز این بود که ارتش سوریه در آذر و دی سال قبل موفق شده بود تا عملیات بسیار موفقی را در شمال حماه و شرق استان ادلب انجام دهد و مناطق گسترده‌ای را از وجود تروریست‌ها پاکسازی کند. اما سوال اینجاست که باتوجه به پیروزی‌های اخیر دولت سوریه در غوطه، گام بعدی ایران و روسیه در سوریه و تکلیف نیروهای ترک در عفرین چه خواهد شد؟
30 دی‌ماه بود که ترکیه حمله به عفرین در حلب در شمال غربی سوریه را آغاز کرد؛ زمانی که با توپخانه مواضع نیروهای کرد در ریف حلب شمالی و غربی را هدف گرفت. اخیرا نیز یک منبع در ارتش ترکیه اعلام کرد که نظامیان آنها و نیروهای هم پیمان در گروهک ارتش آزاد به صورت کامل بر منطقه عفرین مسلط شده‌اند. اما یکی از دلایل اصلی اعلام حمله به عراق توسط دولت ترکیه، استفاده گروه‌های مخالف این کشور یا همان حزب کارگران کردستان از خاک عراق برای اقدامات تروریستی در داخل ترکیه است. ترک‌ها بعد از تسلط بر شهر عفرین سوریه اعلام کرده اند که قصد دارند این عملیات را در دیگر شهرهای کردنشین عراق و سوریه تا نابودی کامل گروه‌های مسلح مخالف این کشور ادامه دهند. بر اساس سخنان رجب طیب اردوغان عملیات شاخه زیتون در دیگر مناطق کردنشین سوریه نیز ادامه خواهد داشت و پس از تسلط بر عفرین، مرحله دوم و اصلی این عملیات برای تسلط بر منبج، عین العرب، راس العین و قامشلی استمرار خواهد یافت. طبق اعلام مقامات ترک هدف اصلی از این عملیات نظامی نابودی کامل کریدور کردی در امتداد مرزهای ترکیه است.
با وجود اینکه ترکیه نسبت به حضور گروه‌های کرد در فرآیند سیاسی سوریه، خودمختاری کردهای سوریه و دادن هر‌گونه نقش جدی به آنها در آینده سوریه حساسیت دارد، ایران و روسیه همواره هر تصمیمی در این زمینه را متعلق به مردم سوریه دانسته و برحفظ یکپارچگی حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه تاکید کرده‌اند.
از این رو ضروری است تا در خصوص نقش ترکیه هماهنگی صورت گیرد چراکه غرب حساب ویژه‌ای روی ترکیه باز کرده ولی حضور ترکیه در اجلاس سوچی و استانبول خواهد توانست پیام‌های روشنی را به غرب مخابره کند که ترکیه حاضر به تمکین از اراده غرب در موضوع سوریه نیست. از طرفی طبیعتا ترکیه به دنبال امنیت مرزهای خودش است و لازم است تضمین‌های لازم به ترکیه داده شود تا آرامش در این خصوص فراهم شود. با توجه به پیروزی‌های اخیر سوریه باید گفت که این دولت در موضع مستحکم تری نسبت به گذشته قرار دارد و غرب نمی‌تواند به راحتی در مورد تغییر دولت سوریه اقدامی انجام دهد.
ادعای «سی‌ان‌ان» درباره نتیجه نشست آنکارا
اما یک رسانه آمریکایی در پیش‌بینی آینده مذاکرات سه‌جانبه آنکارا مدعی شده سه قدرت مسلط در سوریه (شورشیان مورد حمایت ترکیه، کردهای مورد حمایت آمریکا و رییس‌جمهور سوریه با حمایت ایران و روسیه) حامیان خودشان را دارند که کاملا با هم مخالف هستند. ترکیه می‌خواهد کردها را شکست دهد. رییس‌جمهور سوریه می‌خواهد شورشیان مورد حمایت ترکیه را شکست دهد و آمریکا را دور نگه دارد. آمریکا می‌خواهد ایرانی‌ها را شکست دهد و روس‌ها را تحت کنترل نگه دارد. سی‌ان‌ان مدعی شد: «با وجود اشتیاقی که برای اعلام پایان جنگ وجود دارد، بعید به نظر می‌رسد جنگ سوریه به این زودی و راحتی به پایان برسد چراکه ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و حسن روحانی قرار است در آنکارا دیداری داشته باشند.»
در این گزارش این ادعا مطرح شده که سران این سه کشور نماینده سه قدرت نظامی خارجی هستند که در سوریه حضور دارند. این مجموعه بدون آمریکا کار می‌کند؛ کشوری که فرمانده نیروهای مسلح آن چند روز قبل گفته بود آمریکا به زودی به دیگران اجازه خواهد داد از سوریه مراقبت کنند. اما روسیه، ترکیه و ایران بدون حضور سوری‌ها قرار است دیدار داشته باشند. این رسانه آمریکایی مدعی شد: «شما می‌توانید استدلال کنید که بشار اسد در دمشق هر آنچه تهران یا مسکو به او می‌گویند را انجام می‌دهد اما چشم‌انداز پذیرش وضعیت موجود درون سوریه از سوی روسیه، ترکیه و ایران در کوتاه‌مدت تنها یک چاره موقت است.» سی‌ان‌ان در ادامه با مطرح کردن این ادعا که بخش پذیرفته شده از راه‌حل‌های سه‌گانه این سه کشور این است که ایران و روسیه از اینکه اسد به سواحل و کانال‌ها و همه راه‌ها دسترسی دارد خشنود هستند، نوشت: «تهران از این طریق می‌تواند به آرامی به مخالفت با اسراییل و سیاست‌های منطقه‌ای خود ادامه دهد و مسکو می‌تواند پایگاه هوایی خود را در مدیترانه پس بگیرد. ترکیه از اینکه نیروهای نیابتی‌اش کنترل بخش‌های غربی رودخانه فرات را در امتداد ادلب در دست دارند خوشحال خواهد بود و فضایی را برای شبه‌نظامیان فراهم می‌کند که میلیون‌ها پناهجوی سوری که به ترکیه مهاجرت کرده‌اند، به این منطقه برگردند.»
در ادامه این گزارش آمده است: «افزون بر این یک پیوست گفته نشده وجود دارد و آن، اینکه آمریکایی‌ها هم می‌توانند قدرت شلیک و نفوذ کافی در شمال شرقی را حفظ کنند. به این ترتیب منطقه شمال شرقی می‌تواند به طور غیررسمی در سال‌های پیش رو تحت محاصره کردهای سوری باشد.» سی‌ان‌ان به نواقص کوتاه‌مدت راه‌حل ارائه شده اشاره کرد و نوشت: «آنکارا رویکرد خود را در خصوص منبج از طریق غرب فرات دارد که امروز توسط کردهای مورد حمایت آمریکا اداره میشود. بشار اسد به مناطق پر جمعیت شمال غربی یعنی استان ادلب چشم دوخته؛ جایی که ترکیه نفوذ زیادی دارد.»
این رسانه آمریکایی مشکلات بلند مدت این راه حل را نیز برشمرده و مدعی شده توافق سه‌جانبه ایران، ترکیه و روسیه، معضلات جمعیت‌شناختی و فرقه‌ای که در وهله نخست منجر به جنگ شده بود را نادیده گرفته است. سی‌ان‌ان مدعی شده اهل تسنن در سوریه در سال ۲۰۱۲ علیه سلطه یک نظام شیعه برخاستند. این سنی‌ها هنوز فاقد نمایندگی یا کارکرد داخلی هستند. آنها در یک بخش کوچکی از شمال غربی در خارج از مرزهای سوریه در ترکیه و اردن و لبنان محصور شده‌اند. محروم نگه داشتن این جمعیت در بخش‌های حاشیه‌ای و روستایی نفوذ افراط گرایان در خاورمیانه را کاهش نخواهد داد بلکه آنها را تقویت خواهد کرد.
این رسانه در ادامه به دو نکته‌ای که در ماه‌های آینده میشود روی آن حساب کرد، اشاره کرد و مدعی شد: روسیه و بشار اسد استان ادلب را بمباران خواهند کرد و شورشیان سنی که در این منطقه حاشیه‌نشینی می‌کنند در پاسخ تا جایی که می‌توانند افراطی عمل خواهند کرد. هر دو طرف به رویه سابق‌شان ادامه می‌دهند. مساله بعد اینکه کردهای سوریه به واسطه شکست قریب الوقوع داعش در سوریه کنترل شمال شرقی را در دست خواهند داشت. همه چیز در شرق فرات قبل از داعش منحصر به کردها نبود و امروز نیز چنین نیست اما نیروهای دموکراتیک سوریه (کردهای سوریه مورد حمایت آمریکا) در این منطقه صاحب اقتدار هستند. اگر آمریکا این منطقه را ترک کند، همان طور که ترامپ گفته است، احتمالا کردهای سوریه باید یا به توافقی برای همزیستی مسالمت‌آمیز با دولت سوریه برسند یا خودشان به تنهایی عمل کنند و این بدان معناست که باید علیه ترکیه و نیروهای دولتی سوریه بجنگند. این رسانه آمریکایی در پیش‌بینی آینده مذاکرات سه‌جانبه مدعی شده سه قدرت مسلط در سوریه (شورشیان مورد حمایت ترکیه، کردهای مورد حمایت آمریکا و بشار اسد با حمایت ایران و روسیه) حامیان خودشان را دارند که کاملا با هم مخالفند. ترکیه می‌خواهد کردها را شکست دهد. بشار اسد می‌خواهد شورشیان مورد حمایت ترکیه را شکست دهد و آمریکا را دور نگه دارد. آمریکا می‌خواهد ایرانی‌ها را شکست دهد و روس‌ها را تحت کنترل نگه دارد. این رسانه مدعی شده ایران، ترکیه و روسیه ممکن است بتوانند در آنکارا رو به دوربین‌ها لبخند بزنند اما هنوز باید بر روی شیشه شکسته‌های سوریه راه بروند.
نمونه‌‌ای موفق از همکاری‌های منطقه‌ای
یک نماینده وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد که امروز پیش از برگزاری دومین نشست سران ایران، روسیه و ترکیه برای حل بحران سوریه، وزرای امور خارجه این سه کشور در آنکارا با یکدیگر دیدار و درباره سوریه رایزنی می‌کنند. ولادیمیر پوتین، رجب طیب اردوغان و حسن روحانی روسای جمهور روسیه، ترکیه و ایران نیز در آنکارا دیدار می‌کنند. اولین نشست این سه کشور درباره سوریه در نوامبر 2016 در سوچی روسیه برگزار شد. یوری یوشاکوف، دستیار رییس‌جمهور روسیه در این‌باره گفت: انتظار داریم که رهبران این کشورها در جریان برگزاری نشست و در یک بیانیه مشترک بر تعهد خود برای حمایت از تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت سوریه تاکید کنند. وی ادامه داد: گام‌های دیگر نیز احتمالا تعیین خواهد شد که به تضمین آتش‌بس و اجرای مناسب مناطق کاهش تنش در سوریه کمک می‌کند. به گفته مقامات ایرانی اجلاس روسای جمهور سه کشور و حضور همزمان وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران در اجلاس امنیتی مسکو که با حضور وزرای دفاعی تعداد زیادی از کشورها برگزار میشود، تاکید مجددی است بر اینکه مشکلات و بحران‌های منطقه تنها از مسیر رایزنی و گفت‌وگو و همکاری‌های منطقه‌ای قابل حل هستند. برگزاری همزمان اجلاس سران ایران، روسیه و ترکیه در آنکارا و اجلاس امنیتی مسکو می‌تواند نتایج موثری را برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه داشته باشد.
نگاه ویژه به اسد در آنکارا
علی خرم*- اقدامی که دولت سوریه نسبت به اخراج گروه‌های تروریستی از اطراف دمشق کرد توجه جهانیان را نسبت به اینکه بشار اسد قادر است که تمامیت ارضی سوریه را حفظ کند جلب کرده و این ثابت شد که او در این راه مشکلی ندارد . اکنون حتی قدرت‌های جهانی می‌توانند روی نقش بشار اسد در تمامیت ارضی سوریه حساب باز کنند این باعث میشود که در جبهه‌های دیگر نیز نقش دولت سوریه برخلاف چند سال پیش محترم شمرده شود. در گذشته هیچ کدام از قدرت‌ها جهانی از جمله اروپا، آمریکا و حتی خود ترکیه برای نقش بشار اسد کوچک‌ترین احترامی قائل نبودند و خواهان سرنگونی آن بودند. شرط و پیش‌شرط‌شان نیز آن بود که ابتدا این دولت سرنگون شود و دولت جدیدی در سوریه برسرکار آید اما الان می‌توان گفت که تقریبا همه جهان و حتی آنهایی که روزی در سوریه نیرو داشتند یا از نیروها حمایت می‌کردند به نقش موثر بشار اسد اذعان کردند. بنابراین تحت این شرایط اجلاسی که در آنکارا برگزار میشود نگاه ویژه و جدیدی به سوریه، آرایش نیروها و نقش قدرت‌های بزرگ و منطقه‌ای در داخل سوریه دارد. گروه‌های تروریستی که از غوطه شرقی بیرون برده شدند به مناطقی مثل طرابلس رفتند این نیروها خودشان تحت حمایت ترکیه بودند و از کسانی بودند که ابتدا علیه دولت سوریه می‌جنگیدند ولی الان با ترکیه همکاری می‌کنند. رفتن این نیروها به آنجا می‌تواند برای ترکیه فرصت به وجود آورد تا هم آنها را اداره کند و هم اینکه از این عامل به عنوان نزدیک شدن دولت سوریه به ترکیه استفاده شود. بنابراین در این اجلاس سه‌جانبه نسبت به نقش ترکیه در شمال غربی سوریه صحبت میشود همچنین بحث عفرین و اینکه آیا دولت ترکیه خواهد گفت که در عفرین چه کرده و نیات بعدی‌اش چیست از موضوعات مطرح در این اجلاس خواهد بود. با توجه به اینکه نیروی دولت سوریه و هم‌پیمانانش از دمشق و بخش‌های جنوب کشور آزاد میشود و می‌تواند به بخش‌های شمالی برسد از این بابت یک فشار جدیدی بر مخالفین سوریه و بشار اسد در شمال غربی وارد میشود که از این طرف نیز ترکیه به کردها فشار می‌آورد تا آنها را تابع دولت سوریه یا تابع عرب‌هایی کند که به نوعی مخالف آرام دولت بشار اسد بودند به این ترتیب کم‌کم گروه‌های تروریستی کمرنگ می‌شوند لذا باید در این اجلاس مشترک ایران، روسیه و ترکیه تکلیف این موضوعات مشخص شود.
*کارشناس مسایل بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه
قیمت تضمینی کابوس وزیر کشاورزی
موزه‌های ایرانی جا ماندند؛
الزامات تحقق «حمایت از کالای ایرانی» از دیدگاه کارشناسان؛
ورود شاخص بورس به کانال ۹۷ هزار واحد
سقف وام افزایش یافت؛
ممنوع برای مردم، مجاز برای خودی ها؛
بازار دلالان داغ شد
نگاهی مجدد به موضوع احیای دریاچه ارومیه؛
سروش، نمی‌رود فروش!
جفتش!
جای خالی اصلاحات ساختاری
مخالفت با اصرار نجفی برای استعفا از شهرداری تهران؛
آمریکا ناچار به عقب نشینی است
لایحه‌ای با حواشی مبهم؛
تعطیلاتی که مطبوعات را از مردم دور می‌کند
تعطیلاتی که مطبوعات را از مردم دور می‌کند
آیا شعار حمایت از تولید ایرانی محقق میشود
ولادیمیر پوتین برای ملاقات با اردوغان به ترکیه رفت؛
منویات مسکو
منویات مسکو
منویات مسکو
