روزنامه ابتکار
1397/01/14
آیا فیلترینگ تلگرام واقعا مردم را به سوی استفاده از پیام رسان های داخلی سوق می دهد؟
از فیلتر شکن تا کبوتر نامه بر!سوسن نوری
«تلگرام تا پایان فروردین فیلتر میشود.» عبارتی که مهم‌ترین خبر اجتماعی سیاسی یازدهمین روز از سال97 بود که به نقل از رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام شد. به گفته علاءالدین بروجردی، تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد. این اظهارات او درحالی بود که انتقاد برخی از نمایندگان مجلس را به دنبال داشت. با همه اینها پرسش این است که با فیلتر شدن تلگرام، آیا سامانه جدید داخلی می‌تواند ایرانی‌ها را به سمت خود بکشاند تا به رسانهای فراگیر همچون تلگرام تبدیل شود؟
حضور تلگرام در جمع ایرانی‌ها در دو سه سال اخیر با کش و قوس‌های فراوانی روبرو بوده آن هم به این دلیل که 40میلیون کاربر استفاده‌کننده از این پیام‌رسان هستند که تعداد کمی نیست. در واقع، ماجرا از آنجا شروع شد که قبل از ورود تلگرام به گوشی‌های ایرانی‌ها اختلالاتی برای استفاده از وایبر و لاین، دو اپلیکیشین پیام‌رسان، به وجود آمد و همین موجب شد تا توجه مردم به سمت پیام‌رسان تلگرام جلب شود. البته سرعت و امنیت این پیام‌رسان به‌گونه‌ای بود که برای بسیاری از کاربران جالب‌توجه بود و همین ویژگی‌ها روز به روز تلگرام را برای افراد جذاب و جذاب‌تر کرد، به علاوه اینکه امکان انتقال گروه‌ها از نرم‌افزارهای قدیمی به این نرم‌افزار با استفاده از لینک‌های دعوت وجود داشت. اضافه بر این در این پیام‌رسان، محدودیت تعداد عضوگیری در گروه‌ها، از ۵۰عضو در وایبر به پنج هزار عضو افزایش می‌یافت و امکان تبادل فایل‌ها با حجم تا یک گیگابایت ممکن بود.
با وجود اینها، برخی مسئولان بارها بحث فیلترینگ تلگرام را مطرح کرده‌اند و در این میان، تاکنون محدودیت‌هایی هم برای دسترسی کاربران به آن اعمال شده است تا جایی که در دی‌ماه سال۹۶ تلگرام به مدت بیش از یک هفته از دسترس کاربران ایرانی خارج شد و بالاخره ۲۳دی‌ماه دوباره در دسترس قرار گرفت.
با وجود اینکه سایه فیلتر شدن همیشه بر تلگرام سنگینی می‌کرد رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با «رادیو شهری بروجرد» زمان خداحافظی با پیام‌رسان تلگرام در ایران را اعلام کرده است.
بروجردی با اشاره به موضوع از مدار خارج شدن «تلگرام» می‌گوید: «این تصمیمی است که در بالاترن سطح اتخاذ شده و تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد. این موضوع به لحاظ امنیت ملی ما مهم است؛ با توجه به نقش مخربی که تلگرام در بحران‌های سال گذشته در کشور داشت و اینکه ما امروز در فضای مجازی به این توانمندی رسیده‌ایم که یک سامانه ملی را تعریف کنیم مانند سروش و ظرفیت‌های دیگر.»
به گفته رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، «ممکن است تعداد مشترکان سروش سه میلیون باشد و تعداد مشترکان تلگرام 40میلیون اما این تعداد سرریز می‌شوند و وقتی تلگرام از مدار خارج شد مردم به یک سامانه ملی روی می‌آورند، در رابطه با نگرانی‌هایی که رسانههای بیگانه بیشتر به آن دامن می‌زنند که سامانه‌های داخلی ایمن نیست یا مسائلی از این دست، به لحاظ بسترسازی فنی و سالم بودن محیط آن، کار گسترده‌ای درحال انجام است. این تصمیم اتخاذ شده که تلگرام جای خود را به یک سامانه ملی بدهد و فکر می‌کنم حداکثر تا پایان ماه جاری(فروردین‌ماه) این اتفاق خواهد افتاد.»
اظهارات او درحالی بود که برخی از نمایندگان مجلس نسبت به آن واکنش نشان دادند. رمضانعلی سبحانی‌فر، رئیس کمیته ارتباطات مجلس یکی از این افراد بود. به گفته او، با توجه به توسعه روزافزون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و اقبال عمومی به آن‌ها نمی‌توان جامعه را از آن‌ها محروم کرد اما باید تلاش کرد با اعتمادسازی نسبت به اپلیکیشن‌های داخلی، مردم به اراده خود از تلگرام یا سایر شبکه‌های اجتماعی به اپلیکیشن‌های داخلی اقبال پیدا کنند.
از سوی دیگر، علیرضا رحیمی، نماینده مجلس هم در کانال تلگرامی خود نوشت: خبر فیلتر شدن تلگرام تا پایان ماه جاری از سوی مرجع مسئولی بیان نشده و بیش از اینکه بار خبری داشته باشد تاثیر آشفته‌سازی روانی و ایجاد نگرانی در بین مردم داشته است. فیلترینگ تلگرام با هدف تامین فضای بیشتر و ایجاد انحصار برای شبکه‌های اجتماعی ایرانی با ابزار اخراج و فیلترینگ سایر شبکه‌ها از جمله تلگرام خارج از قواعد رقابت سالم بوده و صرفا به بی‌اعتمادی بخش قابل‌توجهی از مردم منجر میشود.
پایان دوره رسانههای یک طرفه
در سوی دیگر میدان، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات هم معتقد است که دوره رسانههای یک طرفه به پایان رسیده است و دوره، دوره رسانههای دو طرفه است. چون ما رسانههای دو طرفه را به رسمیت نشناخته‌ایم دائما با آن‌ها در تعارض هستیم و همین موضوع انسان را علاقمند می‌کند که به همان رسانههای یک طرفه رجوع کند و با آن‌ها همکاری داشته باشد. به هرحال این موضوعی است که رسانه‌ها باید تخصصی به آن بپردازند.
حالا این اخبار ضد و نقیض درباره فیلتر شدن تلگرام از سوی نمایندگان مجلس و اظهارات موافقان و مخالفان آن، این پرسش مطرح میشود که در صورت فیلتر شدن این پیام‌رسان، مردم چه واکنشی به این اتفاق نشان خواهند داد؛ آیا عضو سامانه ملی خواهند شد یا ترجیح می‌دهند با فعال کردن فیلترشکن روی تلفن‌های همراه خود همچنان از تلگرام به‌عنوان یک پیام‌رسان استفاده کنند؟
«حمید» شهروندی است که در پاسخ به «ابتکار» می‌گوید: « عدم توانایی در خدمات‌رسانی درست به‌دلیل عدم وجود دانش کافی هیچوقت از سرویس پیام‌رسان ملی استفاده نخواهم کرد. ترجیحم به استفاده از تلگرام با فیلترشکن است.»
«آزاده» هم همچون «حمید» پاسخش به «ابتکار» درباره استفاده از سامانه ملی، منفی است. او توضیح می‌دهد: «از شبکه جایگزین تلگرام استفاده نمی‌کنم بلکه از فیلترشکن استفاده می‌کنم تا همچنان عضو تلگرام باشم.»
اپلیکیشن جدید خارجی می‌آید
جواب «سجاد» هم به «ابتکار» این است: «چون شبکه‌های اجتماعی داخلی باگ‌های امنیتی زیادی دارند و از لحاظ امنیت اطلاعات غیرقابل اعتماد هستند و اینکه نرم‌افزارهای داخلی ایده‌ای از خودشان ندارند و کپی شده از نرم‌افزارهایی مثل تلگرام و واتس‌اپ هستند، از سامانه ملی استفاده نخواهم کرد. بنابراین در صورتی که تلگرام فیلتر شود کمتر از آن استفاده می‌کنم.» به عقیده این شهروند، «فیلتر تلگرام فایده‌ای ندارد چراکه بعد از مدتی نرم‌افزار جدید خارجی طراحی میشود و مردم دوباره از آن اپلیکیشن استفاده می‌کنند.» «فرهاد» هم با «سجاد» هم‌عقیده است.
او به «ابتکار» توضیح می‌دهد: «تجربه نشون داده که همیشه از لحاظ کیفی شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی مشکلات جدی از جمله زیبایی و سهولت استفاده دارند. این دفعه اول نیست که شبکه اجتماعی یا پیام‌رسان با مشکل فیلتر مواجه میشود. در این میان، ممکن است تعدادی از مخاطبان بنا به دلایل مختلف از جمله عدم اعتماد به پیام رسانهای داخلی از پیام‌رسان‌های مختلف استفاده کنند. ترجیح من هم این است که از تلگرام همچنان استفاده کنم و اگر این استفاده با مشکلات زیاد مواجه شود سراغ پیام‌رسان دیگر خارجی می‌روم.»
از واتس‌اپ و ایمو استفاده می‌کنم
«مریم» هم در پاسخ به «ابتکار» می‌گوید: «اگر تلگرام فیلتر شود من از فیلترشکن استفاده نمی‌کنم اما از سامانه‌های داخلی هم استفاده نمی‌کنم. سعی می‌کنم از اپ‌های دیگر مشابه مثل واتس‌اپ و ایمو برای انجام کارهایم استفاده کنم.»
همه این صحبت‌ها درحالی است که شاید اظهارات وزیر ارتباطات را نوعی جمع‌بندی این ماجرا دانست که می‌گوید: «ما اگر از ابزار صرفا سلبی استفاده کنیم و در اقدام‌هایمان منطق نداشته باشیم، ایجاد تعارض می‌کنیم. برداشت مطلق نسبت به این موضوع مانند این می‌ماند که بگویند چرا تنبیه می‌کنید؟ برای آن شخص دردآور است. خوب زمانی که تنبیه در نظر گرفته میشود درد هم در پی آن وجود دارد. پس وقتی که پیام‌رسان‌ها فیلتر می‌شوند، طبیعتا عده‌ای به سمت اقدامات غیرقانونی می‌روند. با نگاه مطلق، معنا این است که کلا فیلتر نداشته باشیم. اما زمانی وجود دارد که همه مردم زندگی و کسب و کارشان بر پایه این موضوع است و بدون هیچ اطلاع‌رسانی و پیش‌زمینه‌ای، اقدام به فیلتر و بستن شبکه‌های اجتماعی می‌کنند؛ طبیعتا در این شرایط زندگی مردم تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و مردم هم از آن قانون تبعیت نخواهند کرد.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانهای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
نامگذاری سال 97 از سوی رهبر انقلاب با عنوان «حمایت از کالای ایرانی»
مخاطب شعار امسال همه آحاد ملت از جمله مسئولان هستند
دلایل اقدامات انجام شده، نتایج و راهکارها درباره عبور نرخ دلار از مرز 5هزار تومان بررسی شد
آیا فیلترینگ تلگرام واقعا مردم را به سوی استفاده از پیام رسان های داخلی سوق می دهد؟
رضا دهکی
از آن 13 روز برای این 352 روز
شعار سال 97 چگونه محقق می شود؟
بایدها ونبایدهای « ساخت ایران »
سال 97 با رشد 21 درصدی سفر آغاز شد
هدیه نوروز به گردشگری
«ابتکار» از حاشیه های فصل طلایی سینمای ایران گزارش می‌دهد
دوئل نابرابر اکران‌های نوروزی
حمید هیراد، ترانه هایش و اعتراض ترانه سرایان به او جنجالی ترین موضوع موسیقی ایران در ابتدای سال 97 بود
انتصاب جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا 10 روز پس از انتصاب مایک پمپئو به وزارت خارجه چه پیامی دارد؟
عبدالفتاح السیسی دوباره رئیس جمهوری مصر شد
سیسی در راه مبارک
عبدالفتاح السیسی دوباره رئیس جمهوری مصر شد
سیسی در راه مبارک
پرسپولیس با تساوی صعود کرد، استقلال با برد صدرنشین ماند
سیزده بدر خوش سرخابی در آسیا
تلگرام و مساله اعتماد اجتماعی
