روزنامه اعتماد
1396/12/23
سهم مصدق از پايتخت؛ يك خيابان
بالاخره بعد از 39 سال از پيروزي انقلاب اسلامي، ديروز اعضاي شوراي شهر تهران راي به نامگذاري خياباني به نام فردي كردند كه يكي از اصلي‌ترين اركان استقلال اقتصادي ايران را با ملي شدن صنعت نفت رقم زد. محمد مصدق، مرد 84 سالهاي كه با وجود خدمات زيادي كه براي اين كشور كرد سالهاي پاياني عمرش را در كنج عزلت و انزوا سپري كرد و به گواه تاريخ در هيچ
دوره‌اي قدر وي آنگونه كه بايد و شايد، دانسته نشد.
بعد ازپيروزي انقلاب نيز با نگاه جديد حاكم بركشور و حمايت از استقلال‌طلبان در دوره‌اي به يك‌باره دوباره تب مصدق‌خواهي اوج گرفت؛ تبي كه درنهايت باعث شد طولاني‌ترين خيابان تهران يعني خيابان پهلوي به نام «دكتر محمد مصدق» زده شود. اما خيلي زود اين نام به وليعصر تغيير كرد. بعد از آن تا سال‌ها، ديگر خبري از مصدق در بين نام خيابان‌هاي تهران نبود تا اينكه در شوراي اول شهر تهران باز هم اين موضوع مطرح شد. اعضاي اين شورا بر آن بودند نام خيابان فلسطين (كاخ) كه خانه مصدق در آن قرار داشت را به خيابان مصدق تغيير دهند ولي پس از بحث‌هاي طولاني طرح هم به نتيجه‌اي نرسيد. اما اين، پايان طرح نامگذاري خياباني به نام مصدق نبود. اصولا معمولا در آستانه روز ملي شدن صنعت نفت يا كودتاي ۲۸ مرداد اين طرح در شوراي شهر مطرح مي‌شد ولي به همان سرعت نيز از گردونه خارج مي‌شد. آخرين تلاش ناكام در اين خصوص به دوره شوراي شهر سوم برمي‌گردد كه اين طرح حدود 2 سال قبل، ازسوي اصلاح‌طلبان شوراي سوم شهر تهران هم تلاش كردند تا يكي از خيابان‌هاي تهران را به نام مصدق نامگذاري كنند اما در نهايت آنها هم راه
به جايي نبردند.
شايد مهم‌ترين دليل ناكامي اين طرح در آن سال، اظهارات معصومه آباد، رييس كميسيون نامگذاري شوراي شهر سوم بود كه در جلسه بررسي اين طرح گفت: «نامگذاري خياباني به نام دكتر مصدق شرايط طرح در كميته نامگذاري را ندارند چرا كه آرا و افكار ايشان مورد تاييد مقامات رسمي ايران نيست.» مهدي چمران، رييس اصولگراي شوراي شهر هم در نهايت با اين جمله به موضوع خاتمه داد كه «تعيين تكليف در مورد نامگذاري چنين خياباني فقط مربوط به شورا نمي‌شود.»
گرچه ديگر اعضاي اصولگراي شوراي سوم نيز در اين راه تمام تلاش خود را به كار بردند؛ تلاشي كه اتفاقا موفق هم بود!
حتي در آخرين جلسه رسمي شوراي شهر تهران در مردادماه 96، در اين خصوص بحث و جدل مفصلي شد. در اين بحث «مجتبي شاكري» اعلام كرد كه به استناد حرف امام خياباني به نام مصدق نامگذاري نشده است.
رييس كميته نامگذاري شوراي شهر تهران در رابطه با موضوعات مطرح شده پيرامون نامگذاري معبري در تهران به نام «محمد مصدق» تصريح كرد: پيش از اين براي نامگذاري معبري در تهران به نام محمد مصدق امضاهايي جمع‌آوري شد و اعضا درخواست خود را در قالب نامه ارايه كردند و پس از اين بررسي‌ها براي اين نامگذاري اقداماتي انجام شد.
رييس كميته نامگذاري شوراي اسلامي شهر تهران با اشاره به فرمايشات امام خميني(ره) در رابطه با محمد مصدق خاطرنشان كرد: براي نامگذاري معبري در تهران به نام محمد مصدق، با فرمايشات امام خميني(ره) مواجه شديم و به اين دليل كه حضرت امام(ره) در رابطه با شخصيت مصدق اظهارنظري داشتند، ما نامگذاري را متوقف كرديم.
وي در آن زمان تاكيد كرد: با توجه به اصرار برخي از اعضاي شوراي شهر و با توجه به فرمايشات امام خميني(ره) بايد مشخص شود كه چطور اين نامگذاري امكان پذير خواهد شد.
اختلاف برداشت...
حدود يك سال و نيم قبل سليمي‌نمين در يك برنامه تلويزيوني درباره جمله امام مبني بر مسلم‌نبودن مصدق روايت متفاوتي را ارايه كرد و گفت: «در اين زمينه سه روايت وجود دارد؛ دو روايت مستقيم از امام و يك روايت هم به نقل از آيت‌الله خامنه‌اي. روايت اول اين بود كه امام پيش از انقلاب و در ديدار با جمعي از دانشجويان، دكتر مصدق را فردي معرفي مي‌كند كه قصد خدمت به كشور را داشته اما از اشتباه هم مصون نبوده چراكه مي‌توانست حكومت پهلوي را ساقط كند اما اين كار را نكرد.»
سليمي‌نمين در آن برنامه تلويزيوني افزود: «روايت دوم مربوط به سال ١٣٦٠ است. در آن مقطع عده‌اي تلاش مي‌كردند تا رهبري جعلي براي ايران بتراشند. آنها مي‌خواستند رهبر واقعي را كه امام بود تضعيف كنند و او را زير سايه رهبر بدلي قرار دهند. آنها مي‌خواستند مصدق را رهبر اصلي ايران و انقلاب معرفي كنند در صورتي كه خود دكتر مصدق هم در زمان حيات چنين ادعايي نداشت. امام كه شرايط را اينگونه ديد به مقابله برخاست و گفت كاري نكنيد كه بگويم اصلا او مسلم هم نبود.»
سليمي‌نمين روايت سوم را متعلق به سال ٦٤ دانسته و گفت: «روايت سوم اما جالب‌تر و قابل‌اعتناتر است. آيت‌الله خامنه‌اي كه آن زمان رييس‌جمهور بود، در نماز جمعه به تشريح ماجراي ملي‌شدن صنعت نفت پرداخت و درباره دكتر مصدق به تبيين روايت اول امام پرداختند. از آنجايي كه اين روايت نسبت به قبلي متاخر است و در زمان حيات امام رخ داده و امام هم نسبت به آن واكنشي نشان ندادند، بايد به همين نگاه استناد كرد تا جامعه هم دچار خطاي
تحليلي نشود.»
اين فعال سياسي اصولگرا درباره خطاي تحليل ادامه داد: «درست است كه خود مصدق هم ادعاي مبارزه نداشت و حتي زماني كه مبارزه با انگليس هزينه‌بر بود با آنان از در دوستي وارد شده بود اما او هرگز غرب‌زده يا وابسته نبود. اگر ما مي‌بينيم پس از انقلاب بسياري از غرب‌گرايان پشت سر مصدق پنهان مي‌شوند، به همين دليل خطاي تحليلي است. ما مصدق را به اشتباه در جايگاهي نشانديم كه برخي غرب‌گرايان با عنوان ملي پشت او مخفي شوند. اين در حالي است كه بزرگ‌ترين دشمن مصدق غربي‌ها و به طور خاص انگليس و امريكا بودند. غرب عليه مصدق دست به كودتا زد. البته اكنون و با توجه به اينكه بخشي از واقعيات روشن شده، وابستگان به غرب ديگر پشت مصدق جبهه نمي‌گيرند و حتي در مطبوعات‌شان مصدق را تخريب مي‌كنند.»
تير خلاص!
امسال با روي كار آمدن دوباره اصلاح‌طلبان و شوراي شهر چهارم تهران از چند ماه قبل دوباره موضوع طرح كهنه نامگذاري خياباني به نام نخست‌وزير استقلال‌طلب ايران مطرح شد. ماجرا از آنجايي آغاز شد كه رييس كميسيون فرهنگي، اجتماعي شوراي شهر در اطلاعيه‌اي از شهروندان خواست تا درنظرسنجي براي نامگذاري خياباني به نام «مصدق» شركت كنند.
محمدجواد حق‌شناس در پيامي تلگرامي خطاب به شهروندان نوشت: كميسيون نامگذاري شوراي شهر تهران، ري و تجريش در هفدهم دي ماه نامگذاري گذرگاهي به نام يكي از مردان بزرگ تاريخ معاصر ايران، دكتر محمد مصدق را در دستور كار خود قرار داد و مصوب كرد. وي در ادامه آورده است: در همين راستا چهار گذرگاه خيابان نفت، زيرگذر خيابان آرش، بزرگراه فتح و بلوار كشاورز پيشنهاد شد تا يكي از آنها به نام «مصدق» نامگذاري شود. ضمن آنكه در نظرسنجي توييتري اوليه صورت گرفته توسط برخي همكاران عضو شورا، بلوار كشاورز و تونل تازه تاسيس خيابان آرش بيشترين اقبال را نزد مشاركت‌كنندگان داشته‌اند.
حق‌شناس در اين پيام از خيابان كارگر (شمالي) حدفاصل انقلاب تا بزرگراه حكيم (اميرآباد سابق) به عنوان يكي ديگر از گزينه‌هاي تغيير نام به «مصدق» ياد كرده و نوشته است: اكنون از مديران رسانه و كانال‌هاي خبري و عمومي تقاضا دارم تا با همراهي و همكاري به عنوان نماينده افكار عمومي اعضاي شورا را ياري رسانند و با انتشار يك نظرسنجي در پايگاه‌هاي خبري، كانال‌هاي تلگرامي و توييتر خود با جمع‌آوري نظرات مردم و انتقال نتيجه آن به اعضاي شورا يا اينجانب به انتخاب گذرگاه بهتر كمك كنند.
اما هر يك از گزينه‌هايي كه حق‌شناس مطرح كرده بود، با واكنش‌هايي مواجه شد. از جمله واكنش فرزند آيت‌الله كاشاني با اين طرح و نامگذاري خياباني به نام مصدق بود. محمدجواد حق‌شناس در اين خصوص با بيان اينكه بعد از رسانه‌اي شدن نامگذاري خياباني به نام «مصدق»، دكتر محمود كاشاني، فرزند آيت‌الله كاشاني طي نامه‌اي مواردي مطرح كردند كه اساسا نگاه‌شان به «مصدق» متفاوت است، گفت: دكتر كاشاني بر اين باور است كه نه تنها خدمت «مصدق» مورد بحث است بلكه عملكرد و رفتارش در يك برهه‌اي مستحق پاداش نيست و بلكه به خاطر خيانت بايد دور وي را خط كشيد.
وي در خصوص ضرورت نامگذاري خياباني به نام «دكتر محمد مصدق» رهبر جنبش ملي شدن صنعت نفت، گفت: در جامعه امروز ما «مصدق» مخالفان جدي هم دارد و حتي پس از مطرح شدن نامگذاري خياباني به نام «مصدق» در تهران مخالفت‌ها در قالب موضع‌گيري اعلام شد و در آن اوايل آقاي شاكري، مسوول كميسيون نامگذاري در شوراي شهر قبلي دلايل خود را با استناد به نظر امام خميني(ره) در مورد «مصدق» مطرح كردند.
وي همچنين به شايعاتي كه در مورد مخالفت امام با مصدق مطرح بود اشاره كرده و گفت: زماني كه جبهه ملي در مورد لايحه‌اي اشتباه تاريخي را مرتكب شدند، حضرت امام خميني(ره) اظهارنظري در مورد «مصدق» داشت و اين اظهارات امام خميني(ره) فلسفه
مخالفت شد.
وي با بيان اينكه نكته بعدي در مورد سخنان حضرت امام اين است كه آيا صحبت وي در مورد «مصدق» فتوايي مانند نظرش در مورد سلمان رشدي بوده است؟ گفت: البته به نقل از يكي از دوستانم كه با يك واسطه از جلال‌الدين فارسي نقل كرده مي‌گويم كه جلال‌الدين فارسي بعد از بيانات امام در مورد «مصدق» نزد وي مي‌رود و مي‌گويد كه خبر دارد كه «مصدق» حتي خمس و زكات مي‌داده است و اين نقل قول منتشر شده است و بايد بگويم موضوع پايان‌نامه «مصدق» در مورد ارث از مفهوم اسلامي بوده است و «مصدق» وصيت مي‌كند كه وي را در كنار شهداي 30 تير در امامزاده عبدالله دفن كنند.
گام آخر...
ديروز بالاخره با راي قاطع اعضاي شوراي شهر و بدون بحث و هر‌گونه مخالفتي، طلسم 4 دهه‌اي نامگذاري خياباني به نام «مصدق» شكسته شد تا سند خيابان «نفت» تهران را به نام مردي بزنند كه بي‌شك يكي از تاريخ‌سازان اين مرز و بوم بوده است.
بدين‌ترتيب تهران مصدق‌دار شد. ديروز اما، احمد مسجد‌جامعي پيشنهاد نامگذاري خياباني به نام بازرگان را داد تا اعضاي شورا بلافاصله بعد از بسته شدن پرونده «مصدق» با چالش جديدي روبه‌رو شوند.
مصدق هرگز غرب‌زده يا وابسته نبود. اگر ما مي‌بينيم پس از انقلاب بسياري از غرب‌گرايان پشت سر مصدق پنهان مي‌شوند، به همين دليل خطاي تحليلي است. ما مصدق را به اشتباه در جايگاهي نشانديم كه برخي غرب‌گرايان با عنوان ملي پشت او مخفي شوند. اين در حالي است كه بزرگ‌ترين دشمن مصدق غربي‌ها و به طور خاص انگليس و امريكا بودند. غرب عليه مصدق دست به كودتا زد. البته اكنون و با توجه به اينكه بخشي از واقعيات روشن شده، وابستگان به غرب ديگر پشت مصدق جبهه نمي‌گيرند و حتي در مطبوعات‌شان مصدق را تخريب مي‌كنند.
در جامعه امروز ما «مصدق» مخالفان جدي هم دارد و حتي پس از مطرح شدن نامگذاري خياباني به نام «مصدق» در تهران مخالفت‌ها در قالب موضع‌گيري اعلام شد.
جلال‌الدين فارسي بعد از بيانات امام در مورد «مصدق» نزد وي مي‌رود و مي‌گويد كه خبر دارد كه «مصدق» حتي خمس و زكات مي‌داده است و اين نقل قول منتشر شده است و بايد بگويم موضوع پايان‌نامه «مصدق» در مورد ارث از مفهوم اسلامي بوده است و «مصدق» وصيت مي‌كند كه وي را در كنار شهداي 30 تير در امامزاده عبدالله دفن كنند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
