روزنامه بهار
1396/12/23
پیش‌بینی نرخ دلار در سال آینده
نرخ رسمی در بودجه ۳۳۰۰ تومان، مبادله‌ای ۳۷۵۳ تومان، رسمی موزون سنا ۴۴۹۵ تومان، رسمی تزریقی به صرافی‌ها ۴۷۸۵ تومان و فروش صراف به مردم ۴۸۰۰ تومان ؛تنها چند نرخ کنونی در بازار هستند.صرافی‌های غیرمجاز در سطح شهر هنوز نفس می‌کشند و بازار ارز همچنان متشنج است. کسی ارز نمی‌خرد و نمی‌فروشد و فقط بساط دلالی‌ها گسترده‌تر شده است. اکنون دلار حدودا ۱۰ نرخی شده است. دلار که دولت یازدهم وعده داده بود تک نرخی شود، در شرایط کنونی ده نرخی شده است؛ ضمن اینکه، بالا بردن نرخ سپرده از ۱۵ به ۲۰ درصد، هر چند برای یک مدت زمان دو هفته‌ای، تمام نظم بازارهای مالی به هم خورده و هزینه گزافی به سیستم پولی پوسیده کشور تحمیل شده است؛ به این معنا که حتی در بورس هم، نرخ برخی اوراق به ۲۴ درصد رسیده است.
گشت و گذاری میدانی حکایت از آن دارد که اکنون حدود ده نرخ برای دلار در شهر تهران وجود دارد و در مبادلات رسمی و غیررسمی محل اعراب و توجه قرار می‌گیرد. بر این اساس، نرخ رسمی بودجه ۳۳۰۰ تومان، نرخ رسمی بانک مرکزی ۳۷۵۳ تومان، نرخ مسافری توریستی ۴۴۸۰ تومان، نرخ رسمی موزون سنا ۴۴۹۵ تومان، نرخ رسمی تزریقی به صراف ۴۷۸۵ تومان، نرخ فروش رسمی صراف به مردم ۴۸۰۰ تومان، نرخ فروش در کف بازار ۴۸۵۰ تومان، نرخ فروش رسمی صراف بدون ثبت در سنا ۴۹۰۰ تومان، نرخ فروش حواله شرکتی ۴۸۶۰ تومان و نرخ فروش حواله شخصی ۴۹۲۰ تومان است. اکنون بسیاری از بازارها به خاطر همین تلاطمات ارزی، تحت الشعاع قرار گرفته‌اند و نرخ‌های عجیب و قریبی در آنها اعمال میشود. بازار ارز ایران، روزهای عجیبی را پشت سر می‌گذارد و مشخص نیست که این روند تا چه وقت ادامه داشته باشد. یکی از صرافان می‌گوید: بر اساس آنچه که اکنون در بازار مشهود است، صرافی‌های غیرمجاز و برخی دلالان، لیدر بازار شده‌اند و بازار را هدایت می‌کنند؛ جلوی پاساژ افشار و لاله‌زار همچنان شلوغ است. هم اکنون اوضاع بازار ارز اگرچه با تدابیری که طی روزهای گذشته اتخاذ شده، بهبود یافته اما همچنان متشنج است و به راحتی و روانی، معاملات در آن انجام نمی‌شود و این یعنی یک جای کار می‌لنگد و باید اصلاح شود. فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی هم به نوعی فعالیت غیرمجازها در عرصه صرافی‌ها را تائید کرده مبنی بر این که کار ساماندهی صرافی‌های غیرمجاز چه زمانی به سرانجام می‌رسد و ادامه داد: امروز بالغ بر ٦٠٠ صرافی مجاز در حال فعالیت هستند که البته ممکن است برخی تخلفات را هم انجام دهند که به هر حال با آنها به نحو مقتضی برخورد میشود.
حیدری گفت: برخی تحرکات در بازار ارز در صرافی‌های مجاز نیست و در محل‌های مشهوری تخلف می‌کنند. بر این اساس با هماهنگی وزارت اطلاعات، قوه قضاییه، نیروی انتظامی و بانک مرکزی قاطعانه برخورد شده است. معاون بانک مرکزی ادامه داد: باید فعالیت ارزی از طریق صرافی مجاز انجام گیرد و تمام فعالیت‌های ارزی مجاز نیز ثبت میشود در نتیجه نظیر موسسات غیرمجاز کار ساماندهی صرافی‌های غیرمجاز نیز انجام میشود. وی افزود: اگر تخلفات صرافی‌های مجاز جزئی باشد، در کمیسیون مربوطه رسیدگی شده و تذکر دریافت می‌کنند؛ و اگر سطح تخلفات بالاتر باشد، لغو مجوز میشود و اگر جرم کند، به قوه قضاییه معرفی میشود. حیدری گفت: در سال ٩٦ تعداد ٢٠٠ صرافی غیرمجاز یا مجاز متخلف با همکاری نیروی انتظامی و قوه قضاییه پلمب شده‌اند و قاطعیت لازم را هم داریم. به هر حال با این اوضاع چند نرخی شدن ارز که بسیاری از فعالیت‌های غیراقتصادی را جایگزین فعالیت‌های سالم اقتصادی و نقل و انتقالات ارزی کرده است.
دلار سال آینده چند؟
یک کارشناس بانکی می‌گوید: بازار ارز کشش افزایش شدید قیمت در سال آینده را نخواهد داشت و پیش‌بینی این است که سال ۱۳۹۷ در حالی به پایان برسد که قیمت دلار در حدود ۵۲۰۰ تومان یا کمی بیش و کم از این رقم باشد. سیدکمال سیدعلی با اشاره به اینکه قیمت ارز در سال آینده جهش چشمگیری خواهد داشت، اظهارداشت: میزان صادرات نفت ایران نسبت به گذشته کاهش خاصی را تجربه نکرده است، از سوی دیگر میزان صادرات غیرنفتی نیز در سه ماه گذشته افزایش داشته و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این رقم در سال آینده نیز بیشتر خواهد شد. معاون اسبق ارزی بانک مرکزی اضافه کرد: به این‌ترتیب اگر دولت مسئله قاچاق را جدی بگیرد و اقدامات نظارتی برای کنترل و کاهش حجم قاچاق در کشور را در دستور کار قرار دهد بازار با تقاضای چندانی در حوزه ارز روبه‌رو نخواهد بود و با توجه به مواردی که گفتند عرضه ارز نیز در سال آینده کاهش نخواهد داشت. وی با تاکید بر اینکه یکسان‌سازی نرخ ارز در شرایط فعلی اولویت دولت محسوب نمی‌شود، گفت: بازگشت ثبات به بازار ارز از مهمترین برنامه‌های است که دولت باید پیگیری کند. وی توصیه کرد: تنش‌زدایی در عرصه بین‌الملل لازم است همچنان در دستور کار باشد تا شرایط در سطح جهانی نیز به نفع ایران تغییر کند. سید علی با اشاره به اینکه ورود سرمایه‌های جدید از نیازهای اصلی و واقعی اقتصاد ایران است گفت: ایجاد ثابت پیش نیاز اولیه ورود سرمایه چه داخلی و چه خارجی به عرصه اقتصاد است از این رو ثبات کردن شرایط از مهمترین برنامه‌های است که دولت باید پیگیری کند.
تعیین تکلیف یکسان‌سازی
این کارشناس بانکی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اتفاقات رخ داده آیا برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز در سال آینده باید از دستور کار خارج شود یا خیر؟ گفت: در دهه ۸۰ ما تجربه اجرای موفق برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز را شاهد بودیم اما لازم است به ویژگی‌های اقتصادی و تصمیمات اتخاذ شده در این دوران دقت کنیم. وی با اشاره به اینکه یکسان‌سازی نرخ ارز در دهه ۸۰ در شرایطی صورت گرفت که درآمدهای ارزی ایران از محل فروش نفت تقریباً ۲۲ میلیارد دلار بود، گفت: اجرای این برنامه در آن سال‌ها به حدی موفق بود که ما با ورود ارز به کشور روبه رو بودیم. سیدعلی با اشاره به اینکه در این دوره نرخ سود بانکی بین ۱۶ تا حدود ۱۸ درصد بود، ادامه داد: در عین حال ثباتی ملموس در بازار ارز ایجاد شده بود و در نتیجه ورود سرمایه به کشور سرعت گرفته بود. وی تمرکز بر پروژه‌های صادرات محور در اقتصاد ایران را از مهمترین اولویت‌ها برشمرد و ادامه داد: چنین اقدامی می‌تواند زمینه را برای افزایش درآمدهای ارزی و کاهش وابستگی به درآمدهای ناشی از فروش نفت فراهم نماید. مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران در خصوص شرایط بازار ارز در سال آینده گفت: نوسانات به تدریج از بازار ارز خداحافظی خواهند کرد و شرایط به سمت عادی شدن پیش خواهد رفت، در عین حال لازم است بانک مرکزی نسبت به اتخاذ تدابیری برای تسریع روند و بازگرداندن ثبات به بازار اقدام نماید. داده‌های اقتصادی ما نشان دهنده آن است که قیمت ارز در پایان سال ۹۷ از محدوده ۵۲۰۰ تومان فراتر نمی‌رود و به نظر من کسانی که تصور شوک شدید در بازار را دارند، در اشتباه هستند.
حباب ارز چقدر است؟
سید علی در پاسخ به این سؤال که آیا بازار ارز در شرایط کنونی حباب دارد یا خیر، به وضعیت نرخ ارز در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت: اگر به خاطر داشته باشید در ابتدای فعالیت دولت یازدهم قیمت ارز به حدود سه هزار و ۲۰۰ تومان کاهش یافت، این در حالی بود که اتفاق خاصی در این بازار رخ نداده بود و انتظارات تورمی مردم با چشم‌انداز ثبات در بازار جایگزین شده بود. سید علی ادامه داد: منظور این است که عرضه ارز افزایشی نداشت. او اضافه کرد: به این‌ترتیب می‌بینیم که انتظارات تورمی از یک سو و میزان اعتماد به سیاست‌های اعلامی توسط بانک مرکزی از سوی دیگر در تعیین نرخ ارز در بازار موثر است.
بانک مرکزی پاسخگو نیست
رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: بانک مرکزی سال‌ها است که شعار تک نرخی شدن ارز را می‌دهد اما عملا امروز ارز سه - چهار نرخی شده است و حتی ارز مداخله‌ای هم به دست مسافران نمی‌رسد.
علی سنگینیان اظهار کرد: از سال گذشته پیش‌بینی می‌شد که بازار ارز دچار تلاطم شود. بانک مرکزی در فرصتی که داشت می‌توانست راه‌حل‌های علمی و جامعی را برای کنترل بازار لحاظ کند. وی افزود: در یک دوره‌ای ثبات در بازار وجود داشت اما اختلافی که بین تورم داخلی و تورم خارجی وجود داشت، باعث شد که انتظار برای افزایش نرخ ارز شکل بگیرد و متاسفانه بانک مرکزی به اصرار دولت تلاش کرد که نرخ ارز را ثابت نگه دارد. وی ادامه داد: این سیاست سال‌های سال در دوره‌های مختلف تجربه شده است. بانک مرکزی تلاش می‌کند با حراج منابع ارزی، نرخ ارز را در یک رنجی نگه دارد، در حالی‌که در هیچ جای دنیا چنین اتفاقی نمی‌افتد و بر اساس هیچ تئوری اقتصادی این اقدام منطقی نیست. سنگینیان با بیان اینکه ارز یک متغیر اقتصادی است که از محیط کلان اقتصاد تاثیر می‌گیرد، گفت: ارز دارای بازار مستقل است و قیمت آن باید در بازار تعیین شود و انتظار می‌رود که بانک مرکزی هم قیمت را مدیریت کند تا نوسانات خیلی شدید نباشد اما متاسفانه این سیاست کنترلی همواره وجود داشته و نتیجه اش این شده است که مجددا تجربه‌های گذشته که موفق نبوده است، دوباره تکرار شود. بانک مرکزی ابتدا شروع به گفتار درمانی برای مردم کرد که در بازار خبری نیست و همه چیز متعادل است و منابع ارزی هم کافی است. وقتی این بحث‌ها مطرح شد مردم متوجه شدند که منابع ارزی کافی نبوده و جوابگوی تقاضا نیست. سنگینیان تصریح کرد: ارز مداخله‌ای که بانک مرکزی از طریق صرافی‌های منتخب می‌فروشد به دست همه نمی‌رسد و حتی مسافران هم نمی‌توانند آن را تهیه کنند و برای همین شاهد شکل‌گیری صف‌های طولانی در مقابل صرافی‌ها هستیم. در واقع بین نرخ ۴۵۰۰ تومان تا ۴۸۰۰ تومان یک رانتی ایجاد شده و به جای رفتن به سمت یک روند منطقی در بازار عملا ارز چند نرخی شده است.
