استیضاح فرصت روشنگری


در فاصله یک روز مانده به استیضاح سه وزیر، شایعه‌ها تبدیل به خبر شده بودند. اخباری بر این پایه که هدایت این استیضاح توسط جریانی در درون خود دولت انجام می‌شود. دیروز در حالی این دست شایعات خصوصاً در فضای مجازی بازنشر می‌شد که همزمان مسئولان مختلفی از دولت سرگرم رایزنی‌هایی جدی در مجلس برای قانع کردن استیضاح‌کنندگان بودند و این رایزنی‌ها بنا بر خبرها تا صبح امروز و قبل از شروع جلسه علنی مجلس هم ادامه دارد. در واکنش به همین شایعات بود که دیروز یک منبع آگاه در دولت به «ایرنا» گفت: ادعای هدایت استیضاح‌ها از درون دولت؛ پروژه‌ای سیاسی و خلاف واقع است. همزمان اما معاون پارلمانی دولت هم ابراز امیدواری کرد که مجلسی‌ها یک بار دیگر به سه وزیر در معرض استیضاح رأی مثبت بدهند. در همین حال حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری هم ضمن اینکه استیضاح را حق نمایندگان خواند، روشنگری در جلسه استیضاح را نیز وظیفه وزرا دانست. پیش‌تر هم نمایندگانی چون محمدرضا تابش از وزرا خواسته بودند تا با صراحت کامل در جلسه استیضاح حرف خود را بزنند. این دست اظهارنظرها در پی آن انجام می‌شود که اظهارنظرهایی در رسانه‌ها و فضای مجازی حکایت از آن دارد که استیضاح سه وزیر نتیجه مقاومت آنها در برابر برخی مطالبات و درخواست‌های شخصی و محلی است.
 استیضاح سیاسی
کمتر کسی شاید در تابستان امسال و زمانی که جلسات رأی اعتماد جریان داشت فکرش را می‌کرد قبل از رسیدن سال جدید باز هم دولتی‌ها مجبور باشند برای گرفتن رأی اعتماد راهی بهارستان شوند. این اتفاق اما افتاده، آن هم نه برای یک وزیر، بلکه همزمان برای سه وزیر که در تاریخ ایران بی‌نظیر است. همین دست مسائل است که این استیضاح‌ها را قدری غیرطبیعی جلوه می‌دهد. حالتی که نشانه‌های دیگری هم در فضای مجلس دارد. از جمله این نشانه‌ها سخنان ابوالفضل موسوی، نماینده یزد در گفت‌وگو با خبرآنلاین است که اعتقاد دارد پشت این سه استیضاح (وزرای کار، رفاه و کشاورزی) انگیزه‌های سیاسی وجود  دارد. او گفته است: من به یک خاطره‌ای برمی‌گردم از زمان رأی به کابینه دولت دوازدهم، در آن مقطع یکی از نمایندگان ولایی اعلام کرد ما به چهار نفر رأی نمی‌دهیم و نمی‌گذاریم چهار نفر رأی بیاورند که آن چهار نفر آقایان بیطرف، آخوندی، ربیعی و حجتی بودند. آقای بیطرف که رأی نیاورد اما آن سه نفر دیگر از سد بهارستان گذشتند لذا به نظر می‌رسد استیضاح‌هایی که امروز مطرح می‌شود در راستای همان صحبتی باشد که پیش از این مطرح شد و آن را می‌توان فشاری از سوی فراکسیون ولایی دانست. اینها همه در شرایطی است که برخی نمایندگان از زمزمه طرح استیضاح دو نفر دیگر از وزرای دولت در مجلس هم سخن به میان آورده‌اند. موضوعی که هنوز نه تأیید و نه تکذیب شده اما می‌تواند سؤالاتی را ایجاد کند؛ از جمله اینکه در این هفت ماه چه اتفاقی افتاده که نظر نمایندگان تغییر کرده است؟ این همه در حالی است که به گفته نماینده یزد، جمعی از نمایندگان درخواست دارند که استیضاح آخوندی، ربیعی و حجتی به بعد از تعطیلات موکول شود. موسوی در گفت‌وگو با «ایسنا» با تأکید بر اینکه باید ابتدا اصلاح ساختار دولت در دستور کار مجلس قرار گیرد،‌ گفته است: ‌در این صورت است که وظایف وزرا مشخص می‌شود و بعد استیضاح معنی و مفهوم پیدا می‌کند، پس بهتر است فرصت بدهیم که این اصلاح ساختار انجام شود. اما بعید به نظر می‌رسد در آستانه برگزاری جلسات استیضاح چنین درخواستی به جایی برسد. چنانکه محمدحسین فرهنگی، عضو اصولگرای هیأت رئیسه مجلس تعویق در استیضاح را ناممکن دانست.


 هدایت سیاسی استیضاح‌ها
دیروز در شرایطی مجلس و دولت خود را برای برگزاری یک سلسله جلسات استیضاح که تا الان نظیر نداشته آماده می‌کردند که همزمان رسانه‌های جریان مخالف دولت به تهیه خبر و گزارش علیه هر سه وزیر مورد استیضاح پرداختند. از جمله خبرگزاری فارس از قول اکبر رنجبرزاده، نماینده مخالف دولت خبر داد که تعداد امضاهای طرح استیضاح هر سه وزیر افزایش یافته است. رنجبرزاده در حالی که آمار افزایش امضاها را بین 10 تا 50 امضا برای هر استیضاح عنوان کرده، گفته است: در حال حاضر امضاهای استیضاح علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی 53، عباس آخوندی وزیر راه  و شهرسازی 41 و محمد حجتی وزیر جهاد کشاورزی 24 امضا است. این در حالی است که هفته گذشته طرح استیضاح وزرای راه و رفاه هر کدام با 24 امضا و استیضاح وزیر کشاورزی با 10 امضا اعلام وصول شده بود. همزمان هم خبرگزاری تسنیم، دیگر رسانه مخالف دولت گزارشی از نظر 20 نماینده درخصوص استیضاح وزرای رفاه و راه را منتشر کرد که این گونه القا می‌کرد که مجلسی‌ها موافق برکناری این دو وزیر هستند. درخصوص عباس آخوندی از 20 نماینده یاد شده 15 نفر موافق و تنها 5 نفر مخالف استیضاح بودند. در همین حال 13 نفر هم از استیضاح وزیر رفاه حمایت کردند و در مجموع 7 نفر دیگر گفته‌اند که نظر مخالف یا ممتنع نسبت به این طرح دارند. سؤال اینجاست که اگر درصد مخالفان این وزرا تا این حد بالا بوده چرا طرح استیضاح آنها تنها با 24 رأی اعلام وصول شده است؟ همچنین خبرگزاری مهر هم در گزارشی وضعیت آخوندی را در جلسه استیضاح «وخیم» و سرنوشت ربیعی و حجتی را ابهام برانگیز خوانده است. این در حالی است که این رسانه‌ها در روزهای اخیر خبرهای انگشت شماری را که حاکی از حمایت برخی مجلسی‌ها از این سه وزیر باشد  پوشش داده‌اند.
 ادعای هدایت استیضاح‌ها از درون دولت؛ پروژه‌ای سیاسی و خلاف واقع
دیروز همچنین در پی انتشار مصاحبه یکی از نمایندگان مجلس و طرح ادعای احتمال هدایت استیضاح سه وزیر کابینه از درون دولت و از جمله توسط محمود واعظی، یک مقام مسئول در دفتر رئیس جمهوری این ادعا را نشانه وجود پروژه‌ای با انگیزه‌های سیاسی، مصداق نشر اکاذیب، بی پایه و خلاف واقع دانست. این مقام مسئول در گفت‌وگو با ایرنا، افزود: دولت، مجموعه‌ای یکپارچه است و رئیس جمهوری، رئیس دفتر رئیس جمهوری و مجموعه وزرا و اعضای کابینه از سه وزیر یاد شده قویاً حمایت می‌کنند. این مقام مسئول در دفتر رئیس جمهوری با تکذیب و بی پایه خواندن ادعای هدایت استیضاح‌ها از درون دولت و از جمله محمود واعظی، گفت: رئیس دفتر رئیس جمهوری طی هفته گذشته، گفت‌وگوهای متعدد و برنامه‌ای منسجم برای حضور قوی وزرا در جلسه استیضاح را تدوین و مدیریت نموده است که جلسه اخیر وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و نیز کشاورزی با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر روحانی یکی از آنهاست. وی یادآور شد که در همین راستا رئیس دفتر رئیس جمهوری به همراه معاون اول رئیس جمهوری در جلسه بررسی استیضاح سه وزیر در مجلس حضور خواهد یافت. همزمان حسینعلی امیری، معاون پارلمانی دولت هم به «ایرنا» گفت: با توجه به قرار داشتن در پایان سال و مسائل مردم در این روزها در بخش‌های حمل و نقل و راه و همچنین جامعه کارگری امیدواریم نمایندگان بار دیگر به وزیران تعاون، کار و رفاه اجتماعی، راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی اعتماد کنند.
 توصیه مشاور رئیس جمهوری به وزرای استیضاح شده
همچنین دیروز رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست ‌جمهوری در واکنش به استیضاح سه وزیر دولت دوازدهم در مجلس، تأکید کرد: استیضاح حق نمایندگان و روشنگری وظیفه وزیران است. حسام‌الدین آشنا در صفحات خود در فضای مجازی افزود: قاعدتاً نمایندگان محترم هم از حق خود استفاده می‌کنند و هم ظرفیت و تحمل شنیدن روشنگری‌های وزیران محترم را دارند. وی یادآور شد: استیضاح وزیران نه فقط  فرصتی مناسب برای ایضاح خدمات و رفع شبهات است بلکه موقعیتی کم نظیر برای جلب توجه همگان به مسئولیت‌های مشترک دولت و مجلس در سامان‌ها و نابسامانی‌های فعلی کشور است. مشاور فرهنگی رئیس جمهوری تصریح کرد: وزیران نه فقط به متن سؤالات پاسخ می‌دهند بلکه به بطن مشکلات هم می‌پردازند. آشنا در شرایطی این موضوع را مطرح کرده  که سایت اصولگرای تابناک دیروز در گزارشی اعلام کرد: «برخی افراد که بشدت امروز به استیضاح ربیعی مشتاق هستند از او واگذاری پتروشیمی‌ها را می‌خواهند. قبل از این، درخواست آنان فقط دخالت در عزل و نصب‌های مجموعه‌های اقتصادی وزارت کار بود؛ اما اکنون به دنبال تصاحب این مجموعه‌های  اقتصادی هستند.»
به هر تقدیر امروز نمایندگان مجلس در معرض قضاوت موکلان خود هستند که چقدر از دلایل آنها برای استیضاح وزرا مبتنی بر بحث‌های کارشناسی است و شائبه‌های سیاسی و امتیازخواهی‌های محلی آیا محلی از اعراب داشته یا نه؟