موسسه خیریه طلوع بی‌نشان‌ها، کودکان کار را به خرید شب عید برد؛

ریحانه جولایی- یک‌بار در سال جایشان عوض می‌شود. یک بار در سال حق انتخاب و گشت زدن میان لباس‌های رنگارنگ را دارند. همین چند روز پیش به همت «طلوع بی‌نشان‌ها» کودکان کار، از سر چهارراه‌ها مرخصی گرفتند و لذت خرید عید را تجربه کردند. این گروه مردم نهاد تجربه شیرین خرید شب عید را به بیش از 350 کودک کار، آسیب دیده از اعتیاد و کارتن خواب هدیه داد.
امسال اولین سالی نیست که این گروه بچه‌ها را برای خرید لباس شب عید می‌برد، هفت سال است که این رسم انجام می‌شود و مسوولان موسسه امیدوارند هر سال تعداد بیشتری از بچه‌ها را در روزهای پایانی سال خوشحال کنند.
این‌بار حق انتخاب با خودتان است
خرید عید از صبح شروع شد. از رو‌به‌روی «سرای نور» مرکز نگهداری پسران که با همت موسسه و خیرین ایجاد شده است. بعد از صرف صبحانه بچه‌ها سوار اتوبوس‌هایی که برایشان در نظر گرفته بود شدند. بعضی از خود مرکز بودند و عده‌ای هم با پدر و مادرشان آمده بودند. همه شاد. حدس زدن این حجم از شادی در چشمان بچه‌ها اصلا کار سختی نبود. حال خوش بچه‌ها در اتوبوس قابل وصف نیست. برای خیلی از بچه‌ها بار اول بود که تجربه‌ای اینچنینی رخ می‌داد، چیزی شبیه فضایی که همه ما در اردوهای مدرسه آن را تجربه کرده‌ایم.


بعد از تجربه خوب اتوبوس‌سواری، حالا وقت خرید است. مقصد پاساژ ایرانیان در منطقه یافت آباد است. ذوق زدگی بچه‌ها در کلام نمی‌گنجد، به محض ورود در مرکز خرید بچه‌ها از خوشحالی جیغ‌های کوتاه می‌زدند، بلند می‌خندیدند و حال‌شان دیدنی و خریدنی بود. دخترها و پسرها در گروه‌های چند نفره تقسیم شدند و هر گروه به همراه یاوران‌شان از یک سمت رفتند.
موسسه کارت‌های هدیه‌ای برای بچه‌ها در نظر گرفته بود که به آنها اجازه می‌داد مبلغ 350 تا 400 تومان خرید کنند و در بعضی موارد بچه‌ها بیش از این میزان و تا 500 هزار تومان هم لوازم موردنیازشان را خریده بودند، اکبر رجبی، مدیر موسسه که بچه‌ها «عمو اکبر» صدایش می‌کنند از قبل به یاوران گفته بود هیچ خریدی از سبد بچه‌ها کم نشود و هزینه تمام سبد حساب شود. با انتخاب خودشان، با دست‌های کوچک خودشان و همین خرید به سلیقه خودشان چیزی بود که یا تجربه نکرده بودند یا اینکه یک سال برای آمدن دوباره نوروز و برای خریدن نیازهایشان لحظه شماری کرده بودند.
در مرکز خرید همه چیز برای بچه‌ها آماه شده بود. از وسایل الکترونیکی تا لوازم آرایشی و بهداشتی، بچه‌ها اجازه داشتند هر چیزی که دل‌شان می‌خواهد بخرند اما تا سقف تعیین شده. نباید از همراهی مدیریت و فروشندگان مرکز خرید ایرانیان هم غافل شد، در کنار تخفیف کلی که برای بچه‌ها در نظر گرفته شده بود روی هر کدام از اقلام خرید هم به صورت جداگانه 10 درصد تخفیف وجود داشت تا بچه‌ها بتوانند خرید بیشتری داشته باشند. یکی دو تا از پسر بچه‌ها بیسیم اسباب بازی به دست دنبال هم می‌دویدند و با بیسیم‌های در دست‌شان نقش کسی که دوست داشتند را بازی می‌کردند و یکسری دیگر مشغول مشورت گرفتن از یاورهایشان بودند. دخترها میان رگال‌های مانتو و لباس چرخ می‌زدند و با دست‌شان قسمتی از پارچه لباس را لمس می‌کردند.
قلب مهربان در جسمی به نام کودک کار
بیشتر ما تصویر اشتباهی از کودکان کار داریم، تصویر زشتی که از برخوردهای سرد و بی‌توجه‌مان به این کودکان شکل گرفته است. بیشتر ما می‌گوییم این بچه‌ها پرخاشگر هستند یا دور از ادب اجتماعی بزرگ شده‌اند، اما همین بچه‌هایی که بارها در مترو به حضورشان اعتراض کردیم یا پشت چراغ قرمز‌های طولانی بی تفاوت شیشه ماشین را روی صورتشان بالا کشیدیم، قلبی دارند به زلالی آینه و تا کنارشان قرار نگیرید، تا وقتی از کار فاصله می‌گیرند و می‌شوند همان کودکی که باید باشند، آن را نخواهید دید. نه یک نفر و دو نفر که تعداد زیادی از بچه‌ها از یاوران‌شان خواستند تا یک یا چند لباس کمتر بخرند اما هدیه‌ای برای مادر و خواهرشان هم در سبد باشد. دختر‌های کوچکی که آرزوی داشتن لباس عروس برایشان محقق شده بود و حالا در اتاق پرو لباس توری و سفید تن‌شان بود و از نگاه کردن خودشان در آینه‌های تمیز و قدی دل نمی‌کندند. چندتایی از دختر بچه‌ها‌ با لباس‌های بیرون می‌آیند و لباس‌های کهنه را یادشان می‌رود، حالا جمع کردن لباس‌های بچه‌ها هم به مسوولیت یاوران اضافه شده.
سال‌ها کارتن خوابی و آسیب‌دیدگی اعتماد به نفس دختران را گرفته است. بیشتر این دختران با سنی که دارند خرید کردن را نمی‌دانند. بعد از یکی دو ساعت میان لباس‌ها چرخیدن هنوز هیچ چیزی انتخاب نکرده، می‌پرسم چرا چیزی بر نداشته‌ای؟ می‌گوید: آخه من سلیقه ندارم، نمیدونم چی بخرم و می‌ترسم چیز زشتی بخرم و بعد منو مسخره کنن. هدف از این کار هم همین است که بچه‌ها خرید کردن را آموزش ببینند و اعتماد به نفس رفته دوباره در وجودشان بازگردد.
خرید تمام شد، شادی هنوز هست
در طول خرید بچه‌ها با آبمیوه و سایر تنقلات پذیرایی می‌شدند و قسمت جذاب تر خرید طبقه بالاست. بعد از خرید وقت ناهار است. بچه‌ها با بن‌هایی که دارند مراجعه می‌کنند و از متصدی فروش مرغ سوخاری می‌گیرند. چند دقیقه بعد سالن پر شده از دختر‌ها و پسرهایی که دور دهان‌شان از سس قرمز پوشیده شده و در گروه‌های چند نفری کنار هم نشسته‌اند و می‌گویند و می‌خندند. قسمت جالب ناهار خوردن بچه‌ها این است که تا حد انفجار ناهار خورده‌اند و بعد از اینکه غذایشان تمام شد به دکتری که محض احتیاط با گروه همراه شده مراجعه می‌کنند و از دل درد می‌نالند. پزشک با شوخی به دخترک می‌گوید: خب یه ران مرغ کمتر می‌خوردی. دختر می‌گوید آخه خیلی خوشمزه بود. دکتر و یاورانی که گفت و گو را می‌شنوند با صدای بلند می‌خندند.
بعد از صرف ناهار دوباره بچه‌ها سوار اتوبوس می‌شوند و به مرکز می‌روند، جایی که قرار است کمی بیشتر سرگرم شوند. تا وقتی پزشک معاینات پایان سال بچه‌ها از جمله سنجش رشد، قد و بینایی را انجام می‌دهد بچه‌ها شعبده بازی می‌بینند و مسابقه می‌دهند.
پایان کار هم بسته‌های غذایی که موسسه طلوع بی‌نشان‌ها برای خانواده‌ها تهیه دیده به آنها داده می‌شود. این بسته‌ها شامل برنج، گوشت، ماکارونی، مایحتاج نوروز از جمله آجیل و شیرینی و‌... است.
اگر امروز کودکان کار را دریابیم، فردا مشکل درمان‌شان را نداریم
به گفته مدیر عامل موسسه طلوع بی نشان‌ها، تفاوتی که این خرید با خریدهای دیگر دارد این است که کودکان حق دارند به سلیقه خودشان با همراهی داورهای جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها از مراکز آنچه لازم دارند را تهیه کنند.
اکبر رجبی گفت: بچه‌های آسیب دیده از کارتن خوابی و اعتیاد هم حق دارند طعم شیرین خرید لباس شب عید را بچشند و حق دارند مانند کودکان خانواده‌های عادی زندگی کنند. به همین دلیل است که برای هفتمین سال است این طرح را اجرا کرده‌ایم. سال‌های اول حتی با کمتر از ۷۰ کودک طرح را آغاز کردیم و امیدواریم که بتوانیم در سال‌های آینده کودکان بیشتری را تحت پوشش قرار بدهیم.
رجبی تاکید کرد: ما می‌خواهیم با این کار به مردم بگوییم نسبت به کودکان کارتن خواب و آسیب دیده از اعتیاد بی تفاوت نباشند زیرا همین بی تفاوتی است که باعث می‌شود این کودکان در آینده وارد چرخه اعتیاد و کارتن خوابی ‌شوند. اگر امروز ما کودکان را دریابیم مجبور نیستیم طرح‌هایی را برای درمان‌شان اجرا کنیم. در اصل می‌توانیم بگوییم چنین طرح‌هایی به نوعی پیشگیری از اعتیاد و کارتن خوابی از این کودکان است.
رجبی با اشاره به اینکه هزینه خرید این کودکان به صورت کاملا مردمی جمع‌آوری شده است، تصریح کرد: امیدواریم در سال‌های بعد مشارکت مردم در چنین طرح‌هایی بیشتر باشد تا سهم هر کودک از شب عید بیشتر و بیشتر شود.
قدم بعدی، خرید عید برای کودکان سرپل ذهاب
یکی از یاوران فعال موسسه در مورد سایر کمک‌های موسسه به «جهان صنعت» می‌گوید: برای سال نو برنامه‌های دیگری هم داریم. مثلا چندین سال است که بزرگ‌ترین سبزی‌پلو با ماهی شب عید را می‌پزیم و بین نیازمندان و کارتن‌خواب‌ها پخش می‌کنیم همچنین امسال قرار است در همین شکل به بچه‌های سرپل ذهاب هم کارت هدیه تقدیم کنیم تا از بازارهای خود محل خرید کنند. با این کار هم شان خانواده و سرپرست خانواده را حفظ کرده‌ایم و هم کمکی می‌کنیم تا شب عید رونق به بازار برگردد.
او در ادامه از اقدامات دیگر موسسه طلوع بی‌نشان‌ها می‌گوید: در مورد خرید شب عید امسال هم چند مورد داشتیم که بچه‌ها بی‌سرپرست بودند، یعنی پدر و مادرشان در زندان بودند که این افراد را هم برای بار اول در خرید شب عید
همراه ما بودند.