تاثیر دوگانه مذاکرات ترامپ-کیم بر برجام

امیر ساعدی‌داریان*- ترامپ دعوت رهبر کره‌شمالی برای دیدار و مذاکره را پذیرفت. هفته گذشته بود که مشاور امنیت کره جنوبی با پیام و دعوت کیم جونگ اون به واشنگتن سفر کرد و پس از آن اعلام کرد دونالد ترامپ پیام کیم درباره آمادگی کره‌شمالی برای توقف آزمایش‌های هسته‌ای و موشکی و مذاکره درباره خلع سلاح هسته‌ای را پذیرفته است.
کیم جونگ اون همچنین پذیرفته که مانور نظامی مشترک آمریکا و کره جنوبی که برای ماه آینده برنامه‌ریزی شده، تهدیدی برای کره‌شمالی نیست. اما تمامی این مسایل چه تاثیری بر تصمیم ترامپ در اردیبهشت‌ماه درمورد تایید یا عدم تایید تعلیق تحریم‌های ایران خواهد داشت؟ آخرین باری که ترامپ تعلیق این تحریم‌ها را تایید کرد، با این تهدید همراه بود که دفعه بعد اگر کنگره و اروپا برجام را اصلاح نکرده باشند، دیگر تاییدی در کار نخواهد بود. اما اخیرا خبری افشا شده مبنی بر اینکه در نیمه ماه می‌ (اردیبهشت‌ماه) اتحادیه اروپا به ترامپ اطمینان خواهد داد که این توافق را بهتر می‌کند و این احتمال وجود دارد که ترامپ بپذیرد. با این حال اقدام اخیر کیم جونگ اون که مورد استقبال طرف آمریکایی نیز قرار گرفته هم به صورت مثبت و هم منفی می‌تواند روی این تصمیم‌گیری تاثیر بگذارد.
بعد منفی آن این است که این دیدار دولت ترامپ را به نابود کردن برجام ترغیب کند چراکه ممکن است این تصور وجود داشته باشد که خروج از برجام باعث تقویت جایگاه طرف آمریکایی مقابل پیونگ یانگ می‌شود. وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته‌ای که در دولت کلینتون، سال‌ها هدایت‌گر دیپلماسی با کره‌شمالی بود، در این‌باره گفت: «این احتمال وجود دارد که رییس‌جمهور به دلیل روشی که کار می‌کند، بر این باور باشد که پاره کردن برجام باعث انتقال این پیام می‌شود که او درمورد آنچه «توافق بد» می‌خواند، مذاکره نخواهد کرد. این مساله یک فاجعه خواهد بود چراکه در این صورت او در یک زمان، با دو بحران هسته‌ای مواجه خواهد بود.»‌ضمن اینکه ترامپ از زمان آغاز به کار خود تمام سعی‌اش را به کار گرفته تا هرآنچه باراک اوباما، رییس‌جمهور سابق آمریکا انجام داده بود را لغو کند یا برعکس آن را انجام دهد. گفته می‌شود یکی از انگیزه‌های وی برای خروج از برجام هم این بود که برجام دستاورد و میراث دولت اوباما محسوب می‌شد. حال این احتمال وجود دارد که ترامپ با خروج از برجام مدعی شود که «آن توافق بد بود و من توافق خوب را به شما نشان خواهم داد».
اما تاثیر دیگری که این دیدار بر توافق خواهد داشت این است که ترامپ برای حفظ اعتبار آمریکا در مذاکرات هم که شده، تعلیق تحریم‌ها را تایید کند و در برجام بماند‌ چراکه مسلما اگر ترامپ توافق را ترک کند، باعث تضعیف اعتبار واشنگتن در عرصه بین‌المللی خواهد شد.این در حالی است که تصمیم آمریکا برای خروج از توافق ایران، جامعه بین‌الملل که واشنگتن برای حفظ تحریم‌های اقتصادی علیه کره‌شمالی به همکاری با آن نیاز دارد را به مخالف تبدیل می‌کند. به‌خصوص چین به‌عنوان شاهراه اقتصادی کره‌شمالی و یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای ایران، در این زمینه به خشم خواهد آمد. مساله این است که اگر آمریکا خواهان حمایت جامعه بین‌المللی- به‌خصوص حمایت چین- از مذاکرات هسته‌ای کره‌شمالی است، به نفع دولت ترامپ است که به تعهدات خود در توافق هسته‌ای ایران پایبند بماند. با این حال با توجه به فرآیند بی‌ثبات تصمیم‌گیری در واشنگتن، هیچ‌کس با اطمینان خاطر نمی‌داند که مذاکرات آمریکا-کره‌شمالی اگر تداوم یابد، چه تاثیری بر توافق ایران خواهد داشت.


*عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
Amir_saedi_d@yahoo.com