روزنامه آفتاب یزد

خانم‌های خانه دار هم در صف دلار

آفتاب اقتصادی- الهام علائی: علیرغم نقطه‌نظرهای بانک مرکزی و مسئولان این بانک درباره سیر کاهشی قیمت دلار و حاکم بودن آرامش بر بازار ارز، مشاهده می‌شود که بازار ارز دوباره آشفته شده است. با وجود اینکه بازار تا حدودی دو هفته آرام بود و البته برخی می‌گفتند که آرامش پیش از توفان است، مجددا التهاب به بازار ارز بازگشته است. موضوعی که البته مسئولان دولتی آن را رد کرده و بر این باورند که بازار را در کنترل خود دارند. اما واقعیت آن است که دلالان ارزی، دست از سر بازار برنمی‌دارند و به هر نحوی که شده، نبض بازار را به دست گرفته‌اند. دلالان در آستانه شب عید خیمه‌شب بازی راه انداخته‌اند و دلارفروشی، شغل دوم برخی کارمندان شده است.

رونق کسب و کار دلالان ارز
آنگونه که فعالان بازار ارز می‌گویند طی روزهای اخیر باز هم سر و کله دلالان معروف پیدا شده و هر یک تلاش می‌کنند به نوعی بازار را ملتهب کرده و سود بیشتری را از این بازار به دست آورند. برخی از آنها، هر روز از ساعات ابتدایی صبح و حتی یکی دو ساعت قبل از شروع کار صرافی‌ها، به میدان فردوسی آمده و مراجعه‌کنندگان به بازار ارز را هدایت می‌کنند. برایشان صف درست می‌کنند و به آنها شماره می‌دهند و خود هم برای برخی خرید و فروش‌هایی که حاشیه این صفوف انجام می‌دهند، سود می‌برند. نکته حائز اهمیت دیگر، ورود طیف‌های جدیدی به صف خریداران و فروشندگان ارز در بازار است. اکنون علاوه بر دلالان، واسطه‌ها، متقاضیان بخش‌خصوصی و کارخانه‌داران و حتی زنان خانه‌دار که به تازگی به جرگه خریداران ارز پیوسته‌اند، ردپای برخی کارمندان را هم می‌توان در این بازار دید که دلارفروشی را شغل دوم خود کرده‌اند.


یکی از دلارفروشان کارمند می‌گوید: «روزها بعد از اتمام ساعت کار به بازار ارز می‌آیم و با توجه به آشنایانی که در این بازار دارم، اقدام به معامله ارز می‌کنم. به نظرم کار جذابی است و می‌تواند درآمدزایی خوبی برای من داشته باشد. بعد از ساعت کار یا حین کار گاهی سری به بازار ارز می‌زنم و حتی افرادی را سراغ دارم که شغل دوم خودشان را خرید و فروش ارز انتخاب کرده‌اند و به واسطه برخی زیرمجموعه‌هایی که دارند، کار خرید و فروش را انجام می‌دهند.»
در این میان هستند زنان خانه‌داری هم که از جمله خریداران ثابت ارز شده‌اند؛ اما سرمایه‌هایشان اغلب خرد است و وقتی که وارد بازار می‌شوند، تاثیر زیادی شاید نداشته باشند، اما به طور قطع، تعدادشان وقتی بالا می‌رود در صف‌های خرید ارز مقابل صرافی‌ها، توجه بسیاری را به خود جلب می‌کنند؛ حتی اگر صف آنقدر طولانی باشد که شاید لازم باشد ساعت‌ها را در صف بایستند؛ البته برای آن هم چاره اندیشی کرده اند و با خود، چهارپایه‌های همراه را حمل می‌کنند.

تدابیر دولت جوابگو نیست
گزارش‌های میدانی حکایت از آن دارد که باز هم بازار ارز به دست دلالان افتاده و تکرار برخی سیاست‌های اشتباه در بازار ارز، همه را نگران کرده است. در این میان، حتی تدابیر دولتی هم دیگر جواب نمی‌دهد و بازار ارز تا حدود زیادی از کنترل دولت خارج شده است؛ اگرچه این امیدواری وجود دارد که در روزهای آینده، نرخ‌ها باز هم تعدیل شود و اثر خود را بر بازار بگذارد. تمام اینها در شرایطی است که فعالان اقتصادی، بارها و بارها نسبت به وضعیت نگران‌کننده ارزی هشدار داده و توجه دولت و بانک مرکزی را به این موضوع معطوف کردند که باید از این پس که هزینه‌های جانبی نرخ ارز در بازار پوشش داده‌شده و به نظر می‌رسد تورم هم روی نرخ‌های تک رقمی، مربوط به خریدهای قبلی ارز در بازار بوده است، اقدام به واقعی‌سازی نرخ ارز کنند. فعالان اقتصادی بر این باورند که باید مابه التفاوت تورم داخلی و خارجی را محاسبه کرده و ماه به ماه و هفته به هفته، روی نرخ کنونی دلار در بازار اضافه کنند؛ اینجا است که دیگر تعیین نرخی برای ارز، تنها یک دستور نیست و به نظر می‌رسد که باید با روش‌های اقتصادی آن را جمع و جور کرد.
ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی نیز البته این موضوع را تلویحا تایید کرده و بر این باور است که نرخ ارز بستگی به دو گروه عوامل بنیادی و غیربنیادی دارد؛ به این معنا که عوامل غیربنیادی بحث انتظارات و باور مردم درباره آینده است یعنی این موضوع که آنها چه تصویری از آینده دارند، آیا خوشبین هستند یا نگرانند. وی با بیان اینکه متاسفانه شرایطی ایجاد می‌شود که این عوامل را تشدید می‌کند، اظهار داشت: این شرایط باعث التهاب در جامعه می‌شود، نمونه بارز این مطلب را در خرداد تا شهریور ۹۲ ببینید که چه اقداماتی انجام شد که قیمت ارز از ۳۹۰۰ تومان به ۳۱۰۰ و حتی ۳۰۰۰ تومان رسید.
سیف با اشاره به اینکه این کاهش قیمت نتیجه انتظارات مثبت بود، تصریح کرد: این مسیر قبلاً نیز طی می‌شد و اگر قرار بود مسیر عوض شود این تغییر از شهریور به بعد بود. از بخش‌های مختلف به خصوص از رسانه‌ها تقاضا دارم در انعکاس مطالب خود، امید را ایجاد کنند زیرا امید آثار مثبتی بر امر اقتصاد ایجاد می‌کند و این مطلب که بانک مرکزی در کنترل ارز هیچ اختیاری ندارد یا کسی کمکش نمی کند و حامی چندانی ندارد، متاسفانه به صورت مستمر از داخل و خارج سمپاشی می‌شود.
سیف با اشاره به دیگر متغیر بنیادی در افزایش نرخ ارز گفت: مهم ترین عامل بحث تورم است و آنچه قدرت پول ملی را تقویت می‌کند همان اقدامی است که دولت از ابتدای دولت یازدهم به آن پرداخته است. ما قیمت ارز را به صورت مصنوعی پایین نگه نداشته ایم و باید دید که قدرت پول ملی با تورم بالای ۴۰ درصد در حال حاضر تک رقمی شده و این خدمتی است که در اثر برنامه ریزی‌های دقیق انجام شده است.

بازار ارز، واگرا نگه داشته شده است
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران در ارتباط با مشکلات ارزی اخیر به آفتاب اقتصادی گفت: «از نظر من، این بحران ارزی را بانک مرکزی آغاز کرده است. بانک مرکزی با تلنگر زدن به بازار ارز، آن را به صورت واگرا نگه داشته است. درحالت عادی، بازار در تعادل بود و معاملات روزمره دلار با قیمتی حدود 4300 تا 4400 تومان در حال انجام بودند بنابراین هیجانات ماه‌ها یا سال‌های قبل، فروکش کرده بود و نرخ ارز به یک ثبات نسبی رسیده بود. اما بانک مرکزی با کاهش تزریق ارز به بازار و افزایش نرخ ارز، مسبب چنین مشکلاتی در این بازار شد و بدیهی است که در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار توقف روند افزایش قیمت ارز را داشت زیرا بازار ارز به جای همگرایی واگرا شده است و هر روز مردم برای خریدن دلار حریص‌تر می‌شوند و هر روز نگرانی نسبت به افزایش نرخ ارز بیشتر می‌شود. این هیجان توسط پلیسی کردن، کنترل نمی‌شود و تنها به صورت موقتی آرام می‌شود. هرگاه این سیاست‌ها تغییر کند، مجددا روال قبلی افزایش قیمت ارز ادامه می‌یابد.»

پیشگیری از بحران با تزریق به موقع ارز
بغزیان افزود: «بنابراین چاره کار به گونه‌ای دیگر است. به عنوان نمونه، با تزریق به موقع ارز به افراد نیازمند، مسافران و واردکنندگان می‌توان از تکانه‌های شدید بازار پیشگیری کرد. بانک مرکزی در این میان بیشترین تقصیر را دارد و باید پاسخگوی تقاضای ارز در کشور باشد. تنها در این صورت است که می‌توان مانع دونرخی بودن ارز شد و این اختلاف قیمت حدود 400 تومانی را برطرف کرد. در مورد تعیین نرخ ارز، بانک مرکزی است که افزایش یا کاهش قیمت ارز را تعیین می‌کند و آن را به صرافی‌ها و مردم اعلام می‌نماید. بنابراین سیاست‌های بانک مرکزی، مهم‌ترین و اصلی‌ترین فاکتور در سیر صعودی یا نزولی قیمت دلار است.»

جابه‌جا شدن نقش بازار و بانک مرکزی!
وی ادامه داد: «بانک مرکزی در ماه‌های اخیر به تبعیت از نرخ ارز آزاد، هر روز نرخ ارز دولتی را نیز بیشتر اعلام کرد. درحالی که همواره بازار تابع بانک مرکزی بوده است! از سوی دیگر توزیع ارز در یک بازه زمانی کوتاه و به مقدار محدود باعث ایجاد کمبود در بازار می‌شود و سوداگری ایجاد می‌کند. زیرا تعدادی می‌توانند به ارز مورد تقاضای خود دست یابند و این افراد، ارز خود را به تعداد دیگری که نتوانسته‌اند ارز دولتی خریداری نمایند، به فروش می‌رسانند.»

دلار همچنان سیر صعودی دارد
بغزیان در مورد اظهارات اخیر رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر اینکه قیمت دلار سیر نزولی دارد، گفت: «قطعا اینگونه نیست و نرخ دلار سیرصعودی و افزایش دارد. اینکه دلار به قیمت دولتی به شکل حراجی فروخته شود و مردم نیز در صف‌های طولانی مقداری ارز را در ازای ارائه کارت شناسایی خود خریداری کنند، نشانه کاهش تلاطم در این بازار نیست.»

دلالی ویژگی اقتصاد بیمار است
این کارشناس اقتصادی در مورد پدیده دلالی در بازار ارز اظهار داشت: «در یک اقتصاد سالم، دلال و واسطه وجود ندارد. اما در کشور ما متاسفانه در حوزه‌های مختلف شاهد این پدیده هستیم. به عنوان مثال در بازار خودرو، دلال‌های خودرو وجود دارد و خودروسازان با آنها همکاری می‌کنند که بازار تشنه بماند و مدت زمان دریافت خودرو را افزایش می‌دهند که موجب رونق کار دلالان خودرو می‌شود. این مسئله در دولت‌های قبل نیز وجود داشته و به عنوان یک ارثیه به دولت فعلی رسیده است. سوداگری در حوزه‌های دیگری مانند طلا و مسکن نیز وجود دارد.» با توجه به آنچه ذکر شد، پدیده دلالی در بازار ارز محصول مدیریت ناصحیح و سیاست‌های غلط بانک مرکزی و سیاست‌گذاران کشورمان است. پرواضح است که با تهدید و ارعاب نمی‌توان مانع فعالیت این سوداگران شد. بهترین راهکار ممکن در شرایط کنونی، پاسخ به چالش‌های ارزی موجود به جای پاک کردن مسئله است.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اخبار ویژه (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
سید علیرضا کریمی سردبیر سعید زارع صفا روزنامه‌نگار ابراهیم نکو کارشناس اقتصادی ممنوع التصویری سیاسیون ابراهیم نکو کارشناس اقتصادی سولماز رضایی * بابک خطی=طبیب و فعال اجتماعی مثلث استیضاح برهنگی برای جذب تبلیغ! بن سلمان در سفر به انگلیس و آمریکا چه اهدافی را در سر می‌پروراند؟ گیر جدید به نجفی سوگنامه‌ای برای کودکان کار فاکتور دو میلیارد تومانی آش نذری به اسم کار فرهنگی برخی فکر می‌کنند سخنگوی مردم هستند خانم‌های خانه دار هم در صف دلار