ارزیابی گزینه های ارزی و طلایی روی میز

در روزهای پایانی سال معمولا نقدینگی در دسترس چندان زیاد نیست اما برخی، همیشه مقداری پس انداز دارند و به دنبال یک محل مناسب برای سرمایه گذاری دارایی خود هستند؛ هر کس با توجه به شخصیت (ریسک گریزی یا ریسک پذیری) و همچنین تجربیات و مهارت های خود، می تواند انتخاب های متنوعی داشته باشد؛ از ملک و ارز تا بورس و بیمه، اما سپرده بانکی و طلا همیشه جزو گزینه های ساده و پرطرفدار هستند. اما ممکن است انتخاب بین آن ها چندان آسان نباشد. به ویژه که به تازگی بانک مرکزی، شرایط ویژه ای برای سپرده گذاری مبتنی بر ارز و همچنین پیش خرید سکه مهیا کرده است، ممکن است ارزیابی و مقایسه گزینه های مختلف چندان آسان نباشد. در ادامه ضمن معرفی سپرده گذاری ارزی و پیش خرید سکه، آن ها را با سپرده گذاری معمولی، خرید ارز و خرید نقد سکه مقایسه خواهیم کرد.
پیش خرید سکه؛ بازدهی از 7 تا 40 درصد طبق آخرین طرح بانک مرکزی که هم اکنون در بانک ملی در حال اجراست، افراد می توانند سکه را به قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان برای شش ماه و یک میلیون و 300 هزار تومان برای یک سال پیش خرید کنند. یعنی با پرداخت 1.4 میلیون تومان، شش ماه بعد یک سکه طرح جدید یا معادل قیمت روز آن دریافت خواهید کرد. در این شرایط سود شما، به طور مستقیم وابسته به این است که قیمت سکه در بازار در سررسید قرارداد (6 یا 12 ماه بعد از انعقاد) چقدر باشد؟ جدول یک ، حالت های مختلف در این رابطه را بررسی و مقایسه کرده است: نرخ سکه در سررسید با توجه به این که هم اکنون سکه طرح جدید در بازار حدود یک میلیون و 600 هزار تومان است، چنان چه همین نرخ ها تا سررسید قرارداد شما ( 6 ماه یا یک سال) برقرار بماند، در طرح 6 ماهه 14 درصد و در طرح یک ساله 23 درصد سود خواهید کرد که نرخ های جذابی است، اما اگر قیمت کاهش یابد جذابیت این طرح کمتر خواهد شد. در حالت دیگر چنان چه نرخ ها افزایش یابد و مثلا به یک میلیون و 800 هزار تومان برسد، سود شش ماهه سرمایه گذار تا 28 درصد و سود یک ساله تا 38 درصد هم می رسد. اما سوال اصلی این است که چشم انداز سکه چیست و نرخ ها افزایشی یا کاهشی خواهد بود؟ چشم طلا به بحران آفرینی ترامپ! در تحلیل آینده طلا همواره دو عامل نرخ ارز و اونس جهانی تعیین کننده است. اجازه بدهید نرخ ارز را ثابت بگذاریم و تحولات اونس را بررسی کنیم. به طور کلی طلا در دنیا به عنوان دارایی امن، به هنگام هرگونه بحران یا نااطمینانی رشد می کند. چنان چه در نمودار یک پیداست، بالاترین نرخ اونس جهانی در سال 1390 و همزمان با بحران مالی 2009 ثبت شده است. هر اونس آن موقع تا حدود 1900 دلار هم رسیده بود اما با رو به راه شدن اوضاع تا 1100 دلار عقب نشست و اکنون حدود چهار سال است که بین 1100 و 1400 دلار در نوسان بوده و اکنون حدود 1350 دلار است. اما اگر طبق برخی پیش بینی ها، اقدامات عجیب ترامپ و تنش های بین المللی ادامه یابد، احتمال خروج اونس از این کانال کم نیست. آینده طلا و نوسانات شاخص دلار آمریکا علاوه بر نااطمینانی ها، اونس طلا، مثل هر دارایی مالی دیگر، به شدت از شاخص دلار آمریکا تاثیر می گیرد. یعنی هرچه شاخص دلار آمریکا افزایش یابد، قیمت طلا (و همه کالاهای اساسی مثل نفت و فلزات) کاهش می یابد و برعکس. به طور معمول، در آمریکا، دموکرات ها، شاخص دلار را افزایش می دهند (یعنی بر ارزش پولشان می افزایند) و جمهوری خواهان، باعث کاهش شاخص دلار و البته کاهش نرخ ارزش پولشان می شوند. نمودار 2 به خوبی نشان می دهد که ترامپ جمهوری خواه، درست از زمانی که بر سر کار آمده، شاخص دلار را به شدت کاهش داده است. اتفاقی که در دوران بوش هم رخ داد اما در دوران اوباما روند کاملا معکوس بوده است. بنابراین اگر این قاعده حفظ شود، باید منتظر کاهش بیشتر شاخص دلار آمریکا و افزایش قیمت اونس بود. سناریوهای پیش روی سرمایه گذاری طلایی شما در اثر این تحولات، در حالت نسبتا خوش بینانه، چنان چه اونس جهانی 10 درصد رشد کند و به حدود 1500 دلار برسد و سکه در داخل هم همان 10 درصد رشد کند و به حدود یک میلیون و 800 هزار تومان برسد، نرخ بازدهی سرمایه گذاری یک ساله شما در طرح پیش خرید سکه تا حدود 40 درصد هم خواهد رسید. حالت بسیار خوش بینانه هم افزایش قیمت اونس تا سقف تاریخی پیشین و رشد سکه تا دو میلیون تومان است. حالت واقع بینانه ثبات نرخ در محدوده یک میلیون و 600 هزار تومان یا رشد 100 هزار تومانی است که 23 تا 30 درصد بازدهی نصیب شما می کند. در حالت بسیار بدبینانه هم، ممکن است بر خلاف روندهای محتمل، اونس جهانی کاهش یابد و دلار داخلی هم کمی تضعیف شود و سکه به حدود یک میلیون و 300 هزار تومان برگردد که در این حالت، بازدهی شما صفر خواهد بود! پیش خرید سکه با تخفیف؛ سود از 12.6 تا 18 درصد بانک مرکزی پیش از این طرح دیگری هم برای پیش فروش سکه داشت که اصلا جذاب نبود و موردتوجه قرار نگرفت. در این طرح شما به هنگام پیش خرید، یک میلیون تومان پرداخت می کردید و بعد از یک سال (یا 6 ماه) مابقی قیمت سکه را به قیمت روز و با تخفیف 9 درصد (6 درصد) تسویه کرده و صاحب یک سکه می شدید. مثلا اگر قیمت سکه در سررسید قرارداد شما (یک سال بعد از پیش خرید) یک میلیون و 600 هزار تومان باشد، شما باید 456 هزار تومان بپردازید ( یک میلیون تومان قبلا داده اید). یعنی شما 144 هزار تومان سود می کنید که اگر آن را بر مبلغی که یک سال خوابانده اید، یک میلیون تومان، تقسیم کنید، تقریبا همان سود متعارف بانکی یعنی 14.4 درصد به دست خواهد آمد. در حالت شش ماهه نیز، سود شما حدودا 9.6 درصد نزدیک به سود بانکی کوتاه مدت خواهد شد. البته اگر قیمت سکه در بازار در سررسید قرارداد شما کمتر شود، سود شما هم کمتر می شود و اگر بیشتر شود، سود شما هم افزایش خواهد یافت. چنان چه جدول 2 نشان می دهد، تغییرات سود شما نسبت به حالت قبل بسیار کمتر است؛ یعنی هم در صورت کاهش قیمت، حتی تا یک میلیون و 400 هزار تومان سود شما خیلی کم نمی شود و هم در صورت افزایش قیمت سکه تا 2 میلیون تومان، سود تغییر چندانی نخواهد داشت. در حالت یک ساله، سود معادل بین 12.6 تا 18 درصد (با تغییرات قیمت از 1.4 تا 2 میلیون تومان) متغیر خواهد بود. سپرده گذاری ارزی؛ همه چیز به دلار بستگی دارد اما گزینه دیگر برای سرمایه گذاری، سپرده گذاری ارزی است. در این حالت به سپرده ارزی یک  ساله شما چهار درصد سود تعلق خواهد گرفت و نرخ تبدیل، در زمان افتتاح یا اختتام حساب، نرخ روز ارز خواهد بود. یعنی مثلا اگر همین امروز 10 میلیون تومان را به بانک برده و خواستار سپرده گذاری ارزی شوید، یک حساب دو  هزار و 222 دلاری برای شما افتتاح خواهد شد (نرخ دلار را 4 هزار و 500 تومان گرفته ایم). در طول یک سال به این حساب چهار درصد سود تعلق خواهد گرفت یعنی پول شما بعد از یک سال دو هزار و 311 دلار خواهد شد. حال بسته به این که، یک سال بعد، نرخ دلار چقدر باشد، سود کل شما متفاوت خواهد بود. جدول 3 سناریوهای مختلف را ارائه کرده است. بنابراین چنان چه شما سپرده گذاری ارزی چهار درصدی انجام دهید و دلار به پنج هزار تومان برسد، سود کل شما به مقدار متعارف 15 درصد خواهد رسید. اما اگر دلار کمتر شود، سود شما کمتر خواهد شد و اگر به نزدیکی 4300 تومان برسد عملا هیچ سودی نصیب شما نشده و فقط اصل پول تان را دوباره دریافت خواهید کرد. اگر هم دلار کمتر از 4300 تومان شود، شما بخشی از اصل پول تان را هم از دست خواهید داد. با توجه به این که خیلی بعید است نرخ به زیر چهار هزار تومان برگردد، حدضرر شما در این نوع سرمایه گذاری، حدود 7.5 درصد خواهد بود، اما از سوی دیگر، چنان چه دلار به شش هزار تومان برسد، سود کل شما به حدود 39 درصد می رسد. خلاصه آن که همه چیز به نرخ دلار در یک سال آینده بستگی دارد. سپرده گذاری دلاری بهتر است یا خرید دلار نقد؟ سپرده گذاری دلاری، با توجه به نرخ سود چهار درصدی که دارد طبیعتا نسبت به خرید دلار، یک مزیت پایه ای دارد. البته باید توجه کرد که با سپرده گذاری، شما در عمل قابلیت نقدشوندگی سرمایه خود را کاهش می دهید. در حالی که با خرید دلار نقد، هرگاه که بخواهید می توانید پول تان را نقد کنید. انتخاب بین این دو حالت بستگی به شخصیت مالی و رفتار اقتصادی شما دارد. اما به نظر می رسد برای اکثر افراد (که اهل خرید و فروش مداوم و سفته بازی نیستند) سپرده گذاری بسیار بهینه تر باشد. ارز، طلا یا بانک؟ گفتیم که در حالت پیش خرید سکه ( با نرخ های ثابت 1.3 و 1.4 میلیون تومان) ممکن است شما 7 تا بیش از 50 درصد سود کنید. البته همه چیز به نرخ آینده سکه بستگی دارد و در توضیح احتمالات مختلف درباره آینده اونس جهانی هم از روندهای جهانی و به ویژه رفتارهای التهاب آفرین ترامپ گفتیم. اما بال دیگر نرخ سکه، قیمت دلار است که آن نیز به مجموعه ای از عوامل بسیار مهم و غیرقابل پیش بینی بستگی دارد. بازدهی سپرده ارزی هم مستقیما وابسته به دلار است. حالا در این شرایط چگونه تصمیم بگیریم؟ به این منظور، چند قاعده زیر را حتما در نظر بگیرید و در نهایت با توجه به شخصیت مالی خود تصمیم بگیرید: 1-سبد بسازید: اولا بنا بر قاعده اساسی تشکیل سبد (یا همان همه تخم مرغ ها را در یک سبد نگذارید)  سرمایه خود را بین چند بازار غیر همسو تقسیم کنید. مثلا در بانک و سکه ( اگر علاقه یا توان حضور در دیگر بازارها مثل بورس، اوراق یا مسکن ندارید) سرمایه گذاری کنید. با توجه به این که روند سکه و دلار یکسان است (اگر دلار گران شود، سکه هم گران خواهد شد) لازم نیست پول تان را به هر دو بازار ببرید و حضور یکی از این ها در سبد شما کافی است. 2-ابتدا ریسک خود را حداقل کنید: هیچ کس توان پیش بینی آینده را ندارد. اما بررسی احتمال وقوع سناریوهای مختلف ممکن است. با این کار شما می توانید ریسک خودتان را حداقل کنید. مثلا احتمال آن که قیمت سکه به زیر یک میلیون و 400 و دلار به کمتر از چهار هزار تومان برگردد، بسیار کم است. بنابراین شما با پیش خرید یک ساله سکه، می توانید درباره کسب حدود 7.5 درصد سود (7.5 درصد ضرر در مقایسه با سپرده گذاری بانکی) مطمئن باشید؛ یعنی حداکثر ضرر شما همین 7.5 درصد است که چندان زیاد نیست. اما اگر حساب دلاری باز کنید، حداکثر ضرر شما (با سناریوی بدبینانه بازگشت نرخ به چهار هزار تومان)، ضرر شما 22.5 درصد (7.5 + 15) خواهد بود. بنابراین برای حداقل کردن ریسک، پیش خرید سکه بر حساب ارزی ترجیح دارد. 3-به نقدشوندگی پول خود دقت کنید: به طور معمول، حساب سپرده نسبت به پیش خرید، نقدشوندگی بیشتری دارد و خرید ارز و طلا از بازار از هر دوی این ها نقدشوندگی بالاتری دارد اما همزمان ریسک هم بیشتر است و مشغولیت ذهنی شما ( برای تصمیم گیری درباره زمان خرید، زمان فروش و ... )هم بسیار بیشتر خواهد بود. به طور کلی اگر، اهل سفته بازی نیستید و احتمال آن که در طول این یک سال به پولتان نیاز مبرم پیدا کنید زیاد نیست، اول به پیش خرید سکه فکر کنید، بعد سپرده بانکی و بعد سپرده ارزی. 4- دایره انتخاب خود را گسترش دهید: اگر به طور معمول، مقداری پس انداز دارید و انتخاب گزینه سرمایه گذاری، یک دغدغه زندگی اقتصادی شماست، سعی کنید به مرور دایره انتخاب خود را گسترش دهید. مثلا با بورس آشنا شوید یا این که حداقل یک کد بورسی بگیرید و از انواع اوراق و صندوق های سرمایه گذاری که در بازار سرمایه خرید و فروش می شود، استفاده کنید.