در بیست و نهمین نمایشگاه ملی صنایع دستی و سومین نمایشگاه توانمندی‌های عشایر و روستاییان چه می‌گذرد؟

میزبانی سئول از رنگ، بو و آواهای عشایری
زهرا داستانی
نزدیک به 6 ماه از عمر خانه ایرانی می‌گذرد و این دومین خانه‌ای است که در سال 96 در نمایشگاه صنایع دستی در آستانه نوروز ایرانی برپا شده است، نمایشگاهی که با حضور بیش از 200 هنرمند از 31 استان ایران برای بیست و نهمین بار در تهران در حال برگزاری است. به رغم حضور عشایر و روستاییان که بیست و نهمین نمایشگاه صنایع دستی را همراهی می‌کنند، این دوره از نمایشگاه صنایع دستی در دومین روز برگزاری با استقبال اندکی مواجه شده و این گلایه اکثر هنرمندان و فعالان صنایع دستی است.
سرناها می‌نوازنند، چوب‌ها بر هم می‌‌کوبند، مردان و کودکان رقصانند و زنان در کنار چادرها و کپرهاشان نان می‌پزند. نوروز ایرانی این روزها زودتر از همیشه به تهران رسیده است، به قلب پایتخت. نمایشگاه بین‌المللی تهران این روزها میزبان 2 نمایشگاه تولید محور است، یکی بیست و نهمین نمایشگاه صنایع دستی و دیگری سومین نمایشگاه توانمندی‌های روستاییان و عشایر با حضور عشایر و روستاییان 430 منطقه از 31 استان ایران. امسال نیز به رسم 3 سال گذشته نمایشگاه صنایع دستی همراه با سومین نمایشگاه توانمندی‌های عشایر و روستاییان برگزار شده است، عشایر و روستاییانی که به گفته اسحاق جهانگیری، معاون اول ریاست جمهوری «کانون اصلی تولید و توسعه کشور هستند و صادرات محصولاتشان تنها در 9 ماه اول سال 96، 280 میلیون دلار بوده است.» عشایر و روستاییان این بار حالا به کمک فعالان و هنرمندان صنایع دستی استان‌‌ خود آمده‌اند تا جاذبه‌ای باشند برای مخاطبان نمایشگاه، نمایشگاهی که حالا برای بسیاری از فعالان حاضر در آن آنقدرها هم مطلوب نبوده و نتوانسته انتظارات از فروش را در دو روز اول برآورده کند. البته پویا محمودیان، مدیر کل صادرات صنایع دستی سازمان میراث در گفت‌وگو با «ابتکار» هدف از برگزاری دو نمایشگاه با هم را افزایش هم‌افزایی بیشتر می‌داند. او بیان می‌کند: «از آنجایی که به هم‌افزایی معتقدیم شهریورماه امسال بیست و هشتیم نمایشگاه صنایع دستی به صورت هدفمند در کنار نمایشگاه فرش برپا کردیم و در پایان هم، معاونت صنایع دستی به عنوان برگزارکننده و هنرمندان و خریداران نیز از این نمایشگاه راضی بودند. در نمایشگاه بیست و نهم نیز برای ایجاد هم‌افزایی نمایشگاه صنایع دستی را در کنار نمایشگاه توالنمندی‌های عشایر و روستاییان برگزار کردیم اما هنوز زود است که قضاوت کنیم که آیا تصمیم درستی گرفته‌ایم یا خیر» با این حال اما فعالان صنایع دستی معتقدند که در کنار هم بودن عشایر و روستاییان و فعالان صنایع دستی می‌تواند معنا و مفهوم هنر و سنت ایرانی را بهتر به نمایش بگذارد و قطعا می‌توانند در کنار هم کار موفق‌تری انجام دهند. بنابراین ایراد کار از جای دیگر است.


گلایه‌های فعالان از نمایشگاه بیست و نهم
نمایشگاه بیست و هشتم شرایط و زمان بهتری داشت اما نمایشگاه بیست و نهم اگرچه در آستانه نوروز است اما به دلیل شرایط زمانی و مکانی بد با استقبال کم تهرانی‌ها مواجه شده است. فتحیان از فعالان صنایع دستی استان اصفهان می‌گوید: «تهرانی‌ها ساعت 6 بعد از ظهر تازه از کار فارغ می‌شوند و می‌توانند به نمایشگاه بیایند؛ این درحالی است که با وجود افزوده شدن یک ساعت به پایان ساعت کاری ساعت 6 بعد از ظهر نمایشگاه به پایان می‌رسد. از سوی دیگر تبلیغات برای نمایشگاه صنایع دستی بسیار محدود است.»
چرا تهران؟
او می‌گوید که در طول دو روز گذشته کل فروش محصولاتش 170 هزار تومان بوده در حالی که کل هزینه جاری از حمل و نقل تا خورد و خوراک و اجاره غرفه و اقامت در تهران برای او نزدیک به 2 میلیون تومان آب خورده است. آمار و ارقامی که برای همه فعالان یکی نیست و بعضا هزینه‌ها برای آنهایی که از استان‌های دورتر به تهران می‌آیند بیشتر از اینها است. هزینه‌های تمام شده فعالان صنایع دستی برای حضور در نمایشگاه بین‌المللی تهران نشان می‌دهد سودی چندانی هم در سفر چند روزه فعالان صنایع دستی به تهران وجود ندارد. با این حال این سوال به ذهن می‌رسد که چرا تهران گزینه‌ای محبوب برای فعالان صنایع دستی است؟ فتحیان در این باره می‌گوید: «تهران بهترین گزینه برای صنایع دستی است. صنایع دستی در تمامی استان‌های ایران پراکنده است اما صنایع دستی کجا فروش می‌رود؟ خیابان ویلا، حافظ در تهران. بیشتر فروشندگان بزرگ صنایع دستی در این مناطق تهران صنایع دستری را خرید و فروش می‌کنند و حتی بزرگ‌ترین صادرکننده‌های صنایع دستی در تهران حضور دارند. 60 درصد از پول کشور در تهران مبادله می‌شود و تهرانی‌ها بیشتر از دیگران صنایع دستی را می‌شناسند. اینکه یک تهرانی با عشق یک محصول صنایع دستی را می‌خرد برای هنرمندان ارزش بیشتری دارد.»
خانه‌ای با طراحی 60 هنرمند
تمامی صنایع دستی ایران این روزها در یک جا جمع شده‌اند. از گلیم تا جاجیم، از گبه تا پته، از میناکاری تا فیروزه‌کاری و از خانه ایرانی تا مد ایرانی در کنار محصولات غذایی و صنایع فرهنگی عشایر و روستاییان. خانه ایرانی اما در کنار کپرهای عشایر یکی از پر مخاطب‌ترین بخش‌های نمایشگاه است. خانه‌ای که از تابلوهای تزئینی روی دیوارش تا پنجره و فرش و مبلمانش همه از المان‌های ایرانی الهام گرفته است. پویا محمودیان درباره خانه ایرانی به «ابتکار» می‌گوید: «به دلیل استقبال گسترده‌ای که از حضور اولین خانه‌ ایرانی در نمایشگاه بیست و هشتم شد، دومین خانه بر پا شد و به دلیل نزدیکی به ایام عید مدل خانه ایرانی برایمان بسیار مهم بود. در این خانه تعداد اثرها و کالاهایی که از هنرمندان به نمایش در آمده نسبت به خانه اول بیشتر است. این خانه حاصل تلاش نزدیک به 60 تا 65 هنرمند ایرانی است که با ساخته‌های دستی‌شان آن را چیدمان کرده‌اند. مدلی که مجموعا می‌تواند یک خانه ایرانی را با چیدمان درست نشان دهد. اسبابی که دومین خانه ایرانی را تشکیل داده‌اند متفاوت از خانه اول است و ظروف‌ها بیشتر به چشم می‌خورند.»
اما خانه ایرانی تنها بخش متفاوت بیست و نهمین نمایشگاه صنایع دستی نیست. مدیرکل صادرات صنایع دستی می‌گوید: «اتفاق جدیدی که در نمایشگاه صنایع دستی رخ داده افزوده شدن بخش مد ایرانی به این نمایشگاه است. پارچه‌های دست باف و مانتوهایی که به سلیقه جوانان ایرانی نزدیک است بخش تازه‌ای است که به نمایشگاه افزوده شده است.» او ادامه می‌دهد: «منظور از مد ایرانی تاکید بر اصیل بودن و دستبافت بودن پارچه‌ها، اصیل بودن طرح‌ها و نقش‌ها، طبیعی بودن رنگ آمیزی‌ها و کاربردی بودن آنها و همچنین جلب رضایت جوانان است.»
ادامه حضور هنرمندان صنایع دستی در رویدادهای نوروزی
نمایشگاه بیست و نهم حال و هوایی عیدانه دارد و فعالان صنایع دستی سعی کرده‌اند محصولاتی را ارائه دهند که بخشی از بازار عید را پوشش دهد. اما این نمایشگاه تنها فرصت برای حضور فعالان صنایع دستی در بازار شب عید نیست. محمودیان می‌گوید: «از سال 1394 تا کنون هر ساله دو نمایشگاه ملی صنایع دستی به دلیل کشش و ظرفیت بازار برپا می‌شود. معتقدم که با توجه به وضعیت و کشش اقتصادی پایتخت دو نمایشگاه ملی صنایع دستی کم است و شاید بهتر باشد که در آینده برنامه‌ریزی کنیم تا در پایان هر فصل یک نمایشگاه صنایع دستی داشته باشیم.» او همچنین از برپایی نمایشگاهی پیش از نوروز در برج میلاد خبر می‌دهد و می‌گوید: «بعد از نمایشگاه ملی صنایع دستی نمایشگاه دیگری قبل از تعطیلات نوروزی در برج میلاد برگزار خواهد و قبل از عید تعدادی غرفه صنایع دستی در کاخ‌های سعدآباد، نیاوران دایر می‌شوند.»
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» درباره روند بهره‌برداری از پردیس تئاتر تهران گزارش می‌دهد رویای ناتمام شهرداری در خاوران « ابتکار» سفر جنجالی ولیعهد عربستان به انگلیس را بررسی می‌کند فرش قرمز «ملکه » برای «شاهزاده» رئیس جمهوری در جلسه هیات دولت: مردسالاری و زن ستیزی را قبول نداریم محمد صادق جنان صفت با کدام کشورها متحد اقتصادی شویم در آستانه روز زن چگونگی رسیدن به فصل مشترکی از دیدگاه سنت و مدرنیته به جامعه زنان بررسی شد «ابتکار» در آستانه روز زن گزارش می دهد زنان به روایت بهارستان «ابتکار» سکوت ها و افشاگری های مصلحتی سیاست مداران را بررسی می کند گفتن یا نگفتن، مسئله این است! انتقاد امانی از ولخرجی‌ها در شهرداری فاکتور دومیلیارد تومانی آش نذری به اسم کار فرهنگی «ابتکار» نظام مالیات ستانی در اقتصاد کشور را بررسی کرد سرگردانی عدالت مالیاتی میان هدف یا وسیله بودن مطهری: جلسات هفته آینده به استیضاح وزارت کار و رفاه خواهد گذشت در بیست و نهمین نمایشگاه ملی صنایع دستی و سومین نمایشگاه توانمندی‌های عشایر و روستاییان چه می‌گذرد؟ آذر منصوری: برخوردهای قهری با مساله حجاب دختران جوابگو نخواهد بود جوابیه درخواست هیات نمایندگی آمریکا در آژانس برای رسیدگی به کاستی‌های برجام کاستی های توافق هسته ای رفع شود اعدام کودکان و نقض گسترده حقوق کودک وزارت خارجه فرانسه: پاریس خواهان ادامه گفت‌وگوی شفاف و قوی با ایران است