زنجیر دیوان‌سالاری‌ بر پای پویایی انقلاب

گزاره‌‌هایی که مقام معظم رهبری در جمع نخبگان و مدال آوران علمی دانشگاه صنعتی شریف به عنوان دلایل پیشرفت کشور در عرصه‌های مختلف و طی 39 سال گذشته مورد تأکید قرار دادند، اگر چه ممکن است برای کسانی که با فرهنگ و شاخصه‌های انقلاب اسلامی قرابتی نداشته باشند، عجیب یا حتی تحقق آن غیرممکن به نظر آید، اما با تعمق در مبانی و ریشه‌‌هاي انقلاب و دستاوردهای گذشته به آسانی می‌توان نشانه‌های عینی و عملی آن را مشاهده کرد.
معظم له در آن دیدار که سال گذشته انجام شد، اما گزارش آن اخیراً منتشر شده است، چهار عامل مهم را به عنوان زمینه‌های پیشرفت مورد تأکید قرار دادند: 1- تعهد دینی و عمل انقلابی در کنار تلاش‌های علمی؛ 2- اهتمام جدی بر آرمان‌های دینی و الهی و تعهد انقلابی در همه ارکان کشور؛ 3- ثبات و ایستادگی در راه دین و انقلاب و 4 – حضور جهادی در عرصه‌های گوناگون.
نشانه‌های این تحول در روزهای آغازین پس از پیروزی انقلاب و در شرایطی که هنوز فرهنگ و روحیه انقلابی به درستی تعریف نشده بود، در بخش عظیمی از آحاد جامعه خود را نشان داد و آن نقش کارشناسان و متخصصان ایرانی در جلوگیری از تعطیلی کارخانجات و صنایع حساس کشور بعد از خروج کارشناسان کشورهای بیگانه بود. بیگانگان تصور می‌کردند که با رفتن آنها همه صنایع کشور، تعطیل و انقلابیون ناچار خواهند شد مجدداً با التماس از آنها برای بازگشت‌شان فرش قرمز پهن کنند، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه آن عمل و روحیه انقلابی صنایع و زیر ساخت‌های کشور را سراپا نگهداشت، حتی زمانی که در پی تحمیل هشت سال جنگ، بسیاری از آنها آسیب دیده بود، بازسازی و پیشرفت‌های بدیعی در عرصه‌های مختلف به دست آمد که خود اداره جنگ و شکست جبهه متحد دشمنان، صنایع نظامی و موشکی، صنایع هسته‌ای و... مصادیق آن است. تحقق این شاخصه‌‌ها و تحکیم آن در گذر زمان و به ویژه در دوران دفاع مقدس صحنه‌های بدیعی را خلق کرد که تا سال‌های سال زبان از بیان آنها قاصر است. در دوران دفاع مقدس و در شرایطی که براساس عرف پذیرفته شده نظامی، فرماندهان چند کیلومتر عقب‌تر از رزمندگان خط مقدم و در داخل ماشین‌های زرهی مخصوص فرماندهی بايد جنگ را اداره مي‌کردند این فرماندهان انقلابی و جهادی يگان‌های ما بودند که بسیار جلوتر از دیگر رزمندگان صحنه جنگ را اداره می‌کردند و مصداق آن نیز شهادت بسیاری از این فرماندهان سپاهی و بسیجی در خطوط مقدم بود که بعضاً جنازه‌های آنها هم هنوز به کشور بازنگشته است.
این شاخصه‌‌ها در صنایع دفاعی و پس از آن در نسل دوم نیروهای انقلابی در صنایع هسته‌ای کارآمدی خود را نشان داد. اما سؤال‌‌هایی است که چرا آن جلوه‌ها کمتر دیده می‌شود یا در زیست و عمل برخی از همان انقلابیون تغییراتی دیده می‌شود که بعضاً به عنوان ریزش‌های حرکت انقلاب از آن یاد می‌شود. ساده‌‌‌ترین و شاید صادقانه‌‌‌ترین پاسخ به این پرسش این باشد که اهتمام لازم در حفظ آن ارزش‌ها وجود نداشت و جای آن را روحیات و شاخصه‌‌هایی گرفت که واژه دیوان‌سالاری، برای آن بهترین تعبیر است. البته این به معنای آن نیست که انقلاب پویایی نداشته و این اصول و ارزش‌‌ها به کلی فراموش شده‌اند، چراکه شهدای مدافع حرم که امثال شهید حججی از مصادیق آن بوده و هستند، نشان دهنده اين پويايي و حتي فراتر از گذشته است، چرا که اگر جوان نسل اول براي حفاظت از مرزهاي سرزميني و بيرون راندن دشمن مي‌جنگيد، نسل جديد براي حفظ اصول و حفظ آرمان‌ها و امنيت کشور در صدها کيلومتر آن طرف‌تر مي‌جنگد و يا انديشمندان جواني که در عرصه‌هاي مختلف علمي و صنعتي دستاوردهاي ارزشمندي داشته‌اند.


اما به رغم آن ويژگي‌هاي اين ديوان‌سالاري که مقام معظم رهبري در سخنراني اخير خود بر آن تأکيد نموده‌اند، آنچنان زنجيري بر پاي انقلاب شده است که نه تنها تحقق دستاوردها، بلکه کارکردهاي گذشته را نيز زير سؤال مي‌برد و حتي رهبري را نيز ناچار مي‌سازد تا به خاطر ضعف‌ها، آلودگي‌ها و ناکارآمدگي‌هاي مسئولان اجرايي در قواي مختلف از مردم عذرخواهي کنند.
ايشان در سخنراني خود در روز 29 بهمن ماه در ديدار مردم تبريز از تأثير ارتجاع و ديوان‌سالاري به عنوان خطراتي که کيان انقلاب را تهديد مي‌کند نام برده و حرکت به سمت اشرافي‌گري، دل سپردن به طبقات مرفه به جاي توجه به مستضعفان و قشرهاي ضعيف، تکيه و اعتماد بر خارجي‌ها به جاي مردم، امتيازطلبي و بي‌مبالاتي نسبت به بيت‌المال و غفلت از مديريت جهادي را به عنوان مصاديق آنها نام مي‌برند.
رهبر انقلاب اما به رغم وجود اين آسيب‌ها، رسالت نسل جوان و انقلابي را در اين عرصه بسيار مهم دانسته در عين اينکه استمرار و استحکام نظام اسلامي را با وجود 40 سال توطئه و اقدام دولت‌هاي خبيث و مستکبر، بهترين دليل اقتدار جمهوري اسلامي دانستند، تأکيد مي‌کنند که نظام اسلامي متکي بر مردم روز‌به‌روز قوي‌تر خواهد شد و همانگونه که امام خميني (ره) فرمودند: «امريکا هيچ غلطي نمي‌تواند بکند.»