چالش‌های سر برآورده در ایران

محمد هدایتی- در ماه‌های اخیر چند مساله مهم که از دیرباز مطرح بودند اما روی آنها سرپوش گذاشته شده بود، دوباره به صحنه آمدند‌‌. مساله اول منازعاتی است که پیرامون مساله حجاب، اختیاری یا اجباری بودن آن در گرفت‌‌. در حالی که رهبران انقلاب ابتدا ایده‌ای برای اجرایی کردن حجاب اجباری نداشتند و برای مثال آیت‌الله طالقانی به وضوح از اجباری نبودن آن صحبت کرده بود، اما به تدریج حجاب اجباری به کرسی نشست و جنبه قانونی به خود گرفت‌‌.
با این حال درباره این قانون بحث و اجماع سازی چندانی صورت نگرفت و از بالا اعمال شد‌‌. حالا گروهی که برآوردهای مختلفی درباره تعداد آنها وجود دارد این قانون را به چالش کشیده‌اند‌‌. مساله دیگر در همین راستا حضور زنان در ورزشگاه‌هاست. پس از انقلاب تا یکی دو سال منعی برای حضور زنان وجود نداشت، اما به تدریج از این کار ممانعت به عمل آمد آن هم بدون بند یا مصوبه‌ای قانونی‌‌. این مساله اکنون به چالشی جدی میان جامعه و قدرت و البته میان گروه‌های سیاسی بدل شده است‌‌. اخیرا و باز هم در عرصه ورزش مساله روبه‌رو شدن با ورزشکاران اسراییلی دوباره مطرح شده است‌‌. در این زمینه هم هیچ بند قانونی وجود ندارد و در تمام این سال‌ها بر مبنای یک رویه عمل شده است‌‌. در نتیجه نوعی ابهام پیرامون آن وجود دارد و مشکلاتی هم برای تیم‌های ورزشی به وجود آورده است‌؛ مشکلاتی که صدای رسول خادم رییس فدراسیون کشتی را درآورد و از مسوولان خواست چاره‌ای بیندیشند‌‌. پرسش مطرح ناظر است بر کارکردهای این کار آن هم با در نظر گرفتن دو نکته؛ یکی اینکه فدراسیون‌های بین‌المللی به شدت در حال برخورد با این مساله هستند و خواهان عدم دخالت ملاحظات سیاسی و دیگر اینکه برخی معتقدند از آنجا که ورزشکاران فلسطینی خود در این دیدارها حاضر می‌شوند، شاید نیاز به بازاندیشی در این سیاست وجود داشته باشد‌. مثال‌های فوق نشان می‌دهد که ما نیازمند گفت‌وگو و اجماع‌سازی پیرامون برخی از مهم‌ترین مسایل‌مان هستیم‌؛ مسایلی که نارضایتی‌هایی ایجاد کرده و به چالش‌هایی جدی برای نظم مستقر بدل شده‌اند‌‌. مسایلی که سال‌ها کسی یارای سخن گفتن از آنها را نداشت‌‌. شاید به نوعی اصلاح قوانین نیاز داشته باشیم‌‌. مساله مهم در نظر گرفتن تغییرات اجتماعی در قانونگذاری است‌‌. باید کارکردهای قانون، مقبولیت اجتماعی آن و نسبت آن با وضعیت‌های اجتماعی را لحاظ کرد‌‌. هر کدام از این موارد و نمونه‌هایی دیگر از این دست، در حال تبدیل شدن به بحران‌های اجتماعی جدی هستند‌.
hedayati.mohammad@yahoo.com