نگاهی به جایگاه ایران در رده‌بندی جهانی شبکه‌های 3G و 4G؛

گروه فناوری- وضعیت شبکه‌های اینترنت همراه از جمله 3G و 4G در میان ۹۵ کشور جهان مورد بررسی قرار گرفته است و متاسفانه ایران همچنان نتوانسته جایگاه شایسته‌ای در این بین کسب کند‌. در این رده‌بندی ایران در جایگاه هشتاد و هشتم از دسترسی به 3G و 4G، رتبه هفتاد و سوم از میزان کلی سرعت و رتبه هفتاد و هشتم در استفاده از وای‌فای را به خود اختصاص داد‌. این در حالی است که کشورهایی مانند قطر، عمان‌، بحرین‌، امارات متحده عربی و پاکستان در جایگاه بالاتری از ایران قرار گرفته‌اند‌.
این روزها فناوری LTE به‌عنوان پیشگام در زمینه اتصال به اینترنت توسط گوشی‌های هوشمند شناخته می‌شود؛ اما ارتباط 3G هنوز نقش مهمی در بسیاری از نقاط بر عهده دارد و زیرساخت‌های بیشتری برای آن توسعه داده شده است‌. بسیاری از کاربران برای اتصال به اینترنت از طریق موبایل‌ خود همچنان روی وای‌فای حساب می‌کنند‌. اخیرا موسسه OpenSigna- (شرکت جهانی متخصص در نقشه‌برداری پوشش اینترنت) اقدام به بررسی ابعاد مختلف اتصال به اینترنت از طریق سه روش گفته‌شده در ۹۵ کشور جهان کرده است‌. در این آزمایش ۸۲۲ هزار دستگاه مورد استفاده قرار گرفته و بیش از ۱۲ میلیون سنجش اتصال توسط آنها انجام شده است‌.
دسترسی به 3G و 4G
در گزارش موسسه اوپن‌سیگنال در مورد میزان دسترسی کشور‌ها به اینترنت نسل سوم و چهارم، نحوه سنجش میزان دسترسی، شامل بازه زمانی‌ای می‌شود که کاربر می‌تواند از طریق هر یک از فناوری‌های گفته‌شده به اینترنت متصل شود‌.


این موسسه فناوری 4G را به‌عنوان اتصال LTE در نظر‌ گرفته است درحالی‌که فناوری 3G از طریق اتصال‌ CDMA EV-DO یا UMTS/HSPA مقدور است‌. 3G به‌عنوان معیاری پایه برای اندازه‌گیری سیگنال، محبوبیت بسیاری دارد زیرا کاربران می‌توانند از طریق این نوع اتصال، بسیاری از فعالیت‌های پایه در گوشی‌های هوشمند را انجام دهند‌.
در رده‌بندی 95 کشور جهان‌، ایران در جایگاه هشتاد و هشتم این جدول قرار گرفته است و تنها کشور‌هایی مانند توگو، نپال و عراق وضعیت نامناسب‌تری نسبت به کشور ما در این رتبه‌بندی دارند‌. البته نام دو کشور هند و اوکراین نیز پایین‌تر از ایران دیده می‌شود‌. میزان دسترسی به 3G یا فناوری‌های پیشرفته‌تر در ایران 4/61 درصد بیان شده است‌. کره‌جنوبی بالاتر از اتریش و سنگاپور، با 54/98 درصد در صدر قرار گرفته است‌. ژاپن با اختلاف محسوس 02/3 درصدی نسبت به رتبه اول، در جایگاه دوم قرار دارد‌.
کشورهای حاشیه خلیج فارس جایگاه مناسبی در این رده‌بندی کسب کردند‌. از آن جمله می‌توان به کویت اشاره کرد که با 38/92 درصد در رتبه پانزدهم قرار گرفته است‌. سپس شاهد کشورهایی مانند قطر، عمان و بحرین هستیم و امارات متحده عربی با عملکردی ضعیف‌تر از همسایگان خود، در جایگاه آخر قرار دارد‌. پاکستان تنها با دو درصد اختلاف، یک پله بالاتر از ایران است‌. اما سایر همسایگان کشور ما مانند ترکیه و افغانستان، موفق شدند با 57/86 و 42/79 به ترتیب در رتبه ۳۸ و ۶۳ قرار گیرند‌.
سرعت کلی
گزارش دیگر این موسسه میزان میانگین سرعتی را نشان می‌دهد که کاربران در کشور‌های مختلف از طریق اتصال همراه تجربه می‌کنند‌. در این سنجش، سرعت کلی به مقدار میانگینی گفته می‌شود که علاوه بر سرعت، به میزان دسترسی 3G و 4G در نقاط مختلف نیز بستگی دارد‌. به‌طور مثال یک کشور با سرعت بالای اتصال LTE و پوشش بسیار کم این شبکه، ممکن است جایگاه پایین‌تری نسبت به کشوری با سرعت بسیار پایین‌تر و پوشش مناسب داشته باشد‌.
در این مقایسه نیز کره‌جنوبی با سرعت متوسط 34/41 مگابیت بر ثانیه در جایگاه اول است‌. در رتبه‌های دوم و سوم‌، به ترتیب سنگاپور با 19/31 و مجارستان با 15/26 مگابیت بر ثانیه قرار دارند‌. در میان ۱۰ کشور برتر، شش کشور اروپایی در کنار سه کشور آسیایی به همراه استرالیا دیده می‌شود‌. ایران با میانگین سرعت 13/5 مگابیت بر ثانیه، رتبه هفتاد و سوم را تصاحب کرده است‌. در آخرین جایگاه، افغانستان با 17/2 مگابیت بر ثانیه قرار دارد‌.
استفاده از وای‌فای
کاربران هلند بیشترین میزان استفاده از اینترنت وای‌فای را دارند‌. مردم این کشور بیش از ۷۰ درصد از زمان اتصال به اینترنت از طریق گوشی‌ هوشمند یا تبلت‌ را به وسیله وای‌فای تجربه می‌کنند‌. پس از هلند، چین و نیوزیلند قرار دارند‌. کاربران ایرانی تنها در 88/36 درصد از زمان اتصال خود از وای‌فای بهره می‌گیرند که موجب شده است ایران از این لحاظ در رتبه هفتاد و هشتم باشد‌.
موسسه اوپن ‌سیگنال تاکنون شش آزمایش مشابه در مقیاس جهانی برای ارزیابی شبکه LTE انجام داده است‌. با مقایسه گزارش‌های مربوط به این آزمایش‌ها می‌توان اطلاعات بسیاری استخراج کرد‌. باید توجه کرد که در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته مانند کره‌جنوبی، ژاپن و ایالات متحده آمریکا، 4G به فناوری مرسوم این روزها تبدیل شده است‌. اما در سوی دیگر شاهد کشورهایی هستیم که به‌تازگی این شبکه را در اختیار شهروندان خود قرار می‌دهند یا حتی در برخی از آنها به‌صورت آزمایشی عرضه شده است و در مراحل اولیه به سر می‌برد‌. در مواردی نادر، کاربران هنوز مجبور به استفاده از نسل قدیمی 2G هستند‌. به همین دلیل باید همچنان روی 3G به‌عنوان ستون اصلی اینترنت همراه، حساب باز کرد‌.
مشخص است که این روزها یافتن شبکه‌ای قابل اطمینان و پایدار برای اتصال به اینترنت همراه در بیشتر کشورها، به امری آسان تبدیل شده است‌. در این آزمایش‌ها تنها عامل پوشش جغرافیایی مد نظر قرار نگرفته و مدت‌زمانی که کاربران امکان دسترسی به اینترنت داشتند، به‌عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شده است‌.
در میان تمامی این کشورها، تنها دو مورد برای اتصال به شبکه 3G یا پیشرفته‌تر عملکردی کمتر از ۵۰ درصد از خود نشان دادند‌. در سایر کشورها، دسترسی به اینترنت همراه به‌صورت میانگین ۷۵ درصد یا بهتر بوده است‌. اما در سوی دیگر ۲۳ کشور موفق شدند که در بیش از ۹۰ درصد مواقع اتصالی مناسب برای کاربران خود به ارمغان بیاورند‌. کره‌جنوبی توانسته است بسیار بهتر از سایر کشورها عمل کند و آمار خیره‌کننده‌ای را به ثبت برساند‌. دسترسی 5/98 درصدی در این کشور نه‌تنها چشمگیر است بلکه اختلاف محسوس سه درصدی با ژاپن دارد‌.
کره‌جنوبی سریع‌ترین و گسترده‌ترین شبکه 4G را در اختیار دارد
در مقایسه سرعت برخلاف میزان دسترسی، نمی‌توان دو فناوری 3G و 4G را در یک کفه ترازو قرار داد‌. برای مثال اتصال CDMA EV-DO مربوط به 3G به‌طور میانگین سرعتی کمتر از یک مگابیت بر ثانیه دارد درحالی‌که LTE پیشرفته می‌تواند به آسانی بیشتر از ۳۰ مگابیت بر ثانیه در اختیار کاربر قرار دهد‌. به همین دلیل هنگام ارزیابی میانگین سرعت در میان کشورها، شاهد تغییر محسوسی در رتبه‌بندی هستیم‌. میانگین سرعت در نظر گرفته‌شده برای این آزمایش به میزان پوشش 3G و 4G در نواحی مختلف در کنار سرعت آن وابسته است‌. برای مثال کره‌جنوبی بالاترین سرعت را با مقدار 4/41 مگابیت بر ثانیه داراست اما این مقدار تنها به دلیل پرسرعت بودن شبکه 4G در این کشور به دست نیامده بلکه فراوانی و قدرت بالای سیگنال‌های مربوطه در خاک این کشور، عامل تعیین‌کننده در صدرنشینی این کشور بوده است‌. در حقیقت کره‌جنوبی سریع‌ترین و گسترده‌ترین شبکه 4G را در اختیار دارد و یافتن شبکه 3G در این کشور بسیار سخت‌تر از دسترسی به سیگنال 4G است‌.
ترکیب دسترسی و سرعت موجب قرارگیری متفاوت و دور از انتظار برخی از کشورها در رتبه‌بندی سرعت کلی شده است‌. ژاپن نظر دسترسی در مکان دوم قرار دارد؛ اما سرعت متوسط شبکه LTE موجب شده است این کشور در جایگاه نهم میزان سرعت قرار بگیرد‌. همین مساله برای ایالات متحده تکرار شده است و بین رتبه دسترسی و سرعت این کشور ۲۰ پله اختلاف وجود دارد که نشانگر استفاده بسیار اپراتورهای این کشور از شبکه CDMA است‌.
به‌آسانی می‌توان پی برد که گستردگی میزان سرعت در کشورهای مختلف بسیار بیشتر از اختلاف بین دسترسی در آنهاست‌. اولین کشور در این رده‌بندی، اینترنتی با سرعت ۱۹ برابر بیشتر از آخرین کشور یعنی افغانستان در اختیار دارد‌. با فاصله گرفتن از صدر لیست، شاهد کاهش قابل ملاحظه سرعت هستیم به‌طوری که تنها دو کشور سرعتی بیشتر از ۳۰ مگابیت بر ثانیه در اختیار دارند‌. ۹ کشور میانگینی برابر یا بیشتر از ۲۰ مگابیت بر ثانیه دارند و ۲۱ کشور، کمتر از مقدار ۵ مگابیت بر ثانیه کسب کردند‌. در جمع بندی کلی سرعت میانگین در تمام کشورهای شرکت‌کننده در این آزمایش، 5/8 مگابایت بر ثانیه است که به این ترتیب، کشور ما اختلاف قابل توجهی با این مقدار دارد‌.
کشورهای با سرعت کمتر از ۵ مگابیت‌، بیشتر شامل کشورهای درحال‌توسعه از آفریقا و آسیاست که فاقد شبکه 4G هستند یا در سال‌های اخیر اقدام به توسعه زیرساخت مربوط به این شبکه کردند‌. کشورهایی با میانگین سرعت ۵ تا ۱۰ مگابیت، کشورهای آمریکای لاتین، خاورمیانه و اروپای شرقی هستند که چندین سال است به‌صورت تجاری شبکه LTE را در اختیار دارند ولی همچنان در حال تکمیل این شبکه هستند و کاربران آنها هنوز به‌صورت کامل به 4G مهاجرت نکردند‌. در پایان شاهد مواردی هستیم که می‌توان پی برد فناوری 2G در این کشورها هنوز نقش کلیدی را ایفا می‌کند‌.
بدون شک وای‌فای تاثیر بسیاری بر اینترنت همراه دارد؛ اما مشخص نیست که این تاثیرگذاری تا چه زمانی ادامه خواهد داشت‌. بیشتر کشورها در حال بهبود شبکه 4G خود هستند و به‌زودی شاهد حضور نسل پنجم خواهیم بود؛ اما ممکن است شاهد افزایش اختلاف میان این فناوری و وای‌فای باشیم‌.
البته برای کاربران موبایل تفاوت چندانی بین شبکه 4G با سرعت ۳۰ مگابایت بر ثانیه و اینترنت وای‌فای با سرعت ۵۰ تا ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه حس نمی‌شود؛ اما قطعا استفاده از وای‌فای هزینه کمتری در پی خواهد داشت‌. در بسیاری از کشورها، هزینه‌های مربوط به اینترنت همراه بخش عمده‌ای از بودجه ماهانه کاربران را به خود اختصاص می‌دهد‌. تا زمانی که استفاده از 4G به ازای هر گیگابایت هزینه بالایی دارد، کاربران برای کاهش هزینه‌های خود، همچنان به استفاده از وای‌فای با قیمت مناسب‌تر یا حتی رایگان ادامه خواهند داد‌.