طبق پیش‌بینی‌ها، انتخابات ایتالیا بدون اکثریت به پایان رسید پیروزی پوپولیسم در ایتالیای بحران‌زده

«جنبش پنج ستاره» به‌تنهایی بهترین نتیجه حزبی را به دست آورده اما بیشترین کرسی در اختیار ائتلاف راست‌ها است
درست در روزی که بعد از ماه‌ها ابهام، تکلیف دولت آلمان مشخص شد، نتیجه انتخابات ایتالیا دوباره اروپا را تماشاگر نگران فرایندی طولانی و پرفرازونشیب کرد
روح‌اله نخعی‪-‬ روز یک‌شنبه، انتخابات پارلمانی ایتالیا برگزار شد و طبق پیش‌بینی‌ها، هیچ جزبی موفق نشد اکثریت لازم برای تشکیل دولت را کسب کند. این نتیجه آغاز فرایند مذاکرات بین و درون احزاب برای تصمیم‌گیری درباره تشکیل دولت خواهد بود که می‌تواند، مانند آلمان، فرایندی طولانی باشد. هیچ کدام از گروه‌بندی‌های اصلی هم قابلیت تشکیل دولت را ندارند و احزاب برای تشکیل دولت یا حضور در آن ناچار خواهند بود برخلاف ترجیحات اولیه‌شان وارد ائتلاف‌ها شوند. در نتایج اعلام‌شده، ائتلاف احزاب راست‌گرا با رهبری برلوسکونی، با حدود ۳۷درصد بیشترین رای را به دست‌آورده؛ اما آراء کسب‌شده برای تشکیل دولت کافی نیست. در میان شرکای این ائتلاف هم حزب برلوسکونی، «فورزا ایتالیا»، کمتر از رقیب افراطی‌تر و ضدمهاجرترش، «لگا نورد» رای آورده. از طرف دیگر «جنبش پنج ستاره»، اگرچه کم‌تر از ائتلاف برلوسکونی اما بیشتر از همه احزاب رای جمع کرده و در محدوده ۳۱درصد است. یکی از مقامات ارشد این حزب اعلام کرده کسی نخواهد توانست بدون حضور این حزب ائتلافی تشکیل دهد. احتمال دیگری که مطرح است برگزاری انتخاباتی دوباره برای خروج از بن‌بست سیاسی است. در سوی دیگر طیف سیاسی، حزب چپ میانه که در دولت فعلی حزب ایتالیا حزب حاکم است، علی‌رغم برخی توفیق‌های اقتصادی، با فاصله زیاد و رایی در محدوده ۲۲درصد، سوم است. پارلمان جدید اولین جلسه خود را در ۲۳مارس تشکیل خواهد داد اما احتمالا رئیس‌جمهور مذاکرات تشکیل دولت را تا آوریل آغاز نخواهد کرد.
مواضع رهبران احزاب: گزینه‌ها روی میز


دبیر اقتصادی حزب لگا نورد احتمال ائتلاف با پنج‌ستاره را مطرح کرده. اگر این ائتلاف اتفاق بیفتد، حاصل کار دولتی ضداروپایی خواهد بود که محدودیت‌های بودجه‌ای اتحادیه اروپا را به چالش خواهد کشید.از سوی دیگر، ماتئو رنزی، رهبر حزب دمکراتیک ایتالیا که شکست سنگینی در انتخابات متحمل شده، تصمیم به استعفا گرفت. سخنگوی رنزی گفته از چنین تصمیمی بی‌خبر بوده.
ماتئو سالوینی، رهبر حزب لگا نورد اما به دنبال جایگاه برلوسکونی در ائتلاف است. لگا نورد بیشتر از فورزا ایتالیای برلوسکونی رای آورده. این نتایج فعلا سالوینی را به گزینه اصلی نخست‌وزیری تبدیل کرده است. او دوشنبه گفته ائتلاف راست میانه پیروز شده و حکومت خواهد کرد اما حالا این لگا است که رهبر گروه است. او اضافه کرده: «من با افتخار پوپولیست هستم و خواهم ماند.» سالوینی گفته حزبش وارد مذاکرات با همه احزاب خواهد شد اما احتمال شرکت در ائتلاف‌های گسترده و بزرگ را رد کرده است. او همچنین تاکید کرده یورو اشتباه بوده و هست اما برگزاری همه‌پرسی درباره ماندن در منطقه یورو را غیرقابل تصور خوانده. الساندرو دی باتیستا از جنبش پنج ستاره نتیجه را به عنوان تعیین جایگاه حزبش تفسیر کرد: «حالا همه مجبورند بیایند و با ما صحبت کنند.» آندره‌آ مارکوچی یکی از نمایندگان حزب دمکراتیک هم گفت: «پوپولیست‌ها پیروز شدند و حزب دمکراتیک شکست خورده است.»
واکنش‌های ناظران: ابهام طولانی در دولت، تهدید برای اروپا
مارسلو سورگی روزنامه‌نگار ایتالیایی درباره نتایج انتخابات نوشت: «رای چهارم مارس نتیجه‌ای را به بار آورد که اروپا از آن می‌ترسید و شاید ایتالیا به این شدت انتظار آن را نداشت.» او ادامه داد: «پوپولیسم که در همه نقاط دیگر اروپا شکست خورده بود، اینجا پیروز شد. یا می‌تواند حکومت کند یا سیستم را قفل خواهد کرد.»
لورنزو کودنیو، اقتصاددان ایتالیایی در واکنش به وضعیت معلق پارلمان و نتیجه مبهم انتخابات گفت: «ایتالیا هنوز با رسیدگی به مشکلات قدیمی خود فاصله زیادی دارد و حالا مشکلات جدیدی هم خواهد داشت. برای مذاکرات طولانی و پیچیده آماده باشید.»
مارکو دامیلانو از L’Espresso نتایج انتخابات را این طور خلاصه کرد: «در شب چهارم مارس، برنده‌ها از این قرارند: دی مایو [رهبر پنج ستاره] و سالوینی... و دو بازنده فاجعه‌بار هم هستند: برلوسکونی... و ماتئو رنزی.»
امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه روز دوشنبه در این باره گفت انتخابات ایتالیا یادآور این نکته است که اروپایی‌ها نباید فقط به دنبال ایده‌های بلند خود نباشند و تلاش‌های شهروندان عادی برای مواجهه با فشارهای حاصل از مهاجرت را هم در نظر بگیرند: «متوجهم که در دنیایی زندگی می‌کنیم که در آن می‌توان برای ایده‌های بزرگ جنگید؛ اما این کار را نمی‌توان بدون درنظرگرفتن پس‌زمینه‌های بی‌رحمانه واقعیت انجام داد و قابل‌انکار نیست که ایتالیا ماه‌ها و ماه‌هاست تحت فشار مهاجرت است. این فشار بسیار قوی مهاجرت زمینه‌ای است که باید در نظر داشته باشیم.» ماکرون البته افزود که درباره نتایج فعلا محتاط است و منتظر تصمیم رئیس‌جمهور ایتالیا برای تشکیل دولت است.
مارین لوپن، رهبر حزب راست افراطی «جبهه ملی» فرانسه و رقیب سابق ماکرون اما با توییتش موضع متفاوتی گرفت: «اتحادیه اروپا شب بدی خواهد گذراند.»
حساب توییتر «حزب استقلال بریتانیا»، UKIP نوشت: «انتخابات ایتالیا باز هم وزن بیشتری به این ایده می‌دهد که پروژه اتحادیه اروپا جواب نمی‌دهد» نایجل فاراژ که از شخصیت‌های اصلی کارزار برگزیت بود نیز به جنبش پنج ستاره تبریک گفت.
مارگاریتیس شیناس، سخنگوی شورای اروپایی هم گفت: «ما به توانایی رئیس‌جمهور ماتارلا در تسهیل فرایند تشکیل یک دولت باثبات اعتماد داریم. در عین حالا [هنوز] ایتالیا دولتی با رهبری جنتیلونی دارد که با او در همکاری نزدیک هستیم.»
استیو بنن، مشاور سابق ترامپ هم درباره نتایج ایتالیا موضع گرفته. او انتخابات را «پوپولیسم خالص» خوانده و گفته «مردم ایتالیا در زمانی کوتاه‌تر مسیر طولانی‌تر از آنچه بریتانیایی‌ها با برگزیت و آمریکایی‌ها با ترامپ رفتند را طی کردند.»‌ او توافق احتمالی بین جنبش پنج ستاره و لگا نورد را «رویای نهایی» خواند.
کارلو آلبرتو دی کاسا از تحلیل‌گران ایتالیا درباره واکنش‌های بازار به نتایج انتخابات ایتالیا گفت واکنش‌های بازارهای مالی قطعا با نتیجه رای SPD در آلمان برای پذیرش ادامه «ائتلاف بزرگ» با مرکل، تخفیف یافته است: «در بازارهای خاکستری – قبل از بازشدن رسمی – نسبت یورودلار به ۱.۲۳۶۰ افزایش یافت اما بعد از اعلام اولین نتایج از ایتالیا به ۱.۲۳۲۰ افت کرد. در نتیجه می‌توان گفت بازیابی یورو که حاصل اخبار آلمان بود، خنثی شده است.»
دی کاسا ادامه داد: «آن چه واضح است این است که نباید سناریوی احتمالی تشکیل دولتی با هدف شکل‌دهی به قانون انتخاباتی تازه و برگزاری انتخابات جدید در اوایل ۲۰۱۹ یا پاییز آن سال را نادیده بگیریم.»
در آلمان اما این نتایج، لااقل بین برخی از سیاستمداران، ایجاد وحشت کرده. یکی از برجسته‌ترین نمایندگان آلمانی پارلمان اروپا بعد از اینکه احزاب ضداروپایی بالای پنجاه درصد آراء را کسب کردند از برلین خواست «همین حالا از یورو خارج شود». علی‌رغم اینکه یورو در صبح اعلام نتایج تغییر چندانی نکرده، ساختارهای اقتصادی ایتالیا همواره تهدیدی برای ثبات اروپا محسوب شده اند. حالا هانس اولاف هنکل، نماینده آلمان پارلمان اروپا می‌گوید نتیجه انتخابات تا حد زیادی علیه اروپا و حتی علیه یورو است: «همه سیاستمداران ماه را به رای‌دهندگان ایتالیایی وعده داده‌اند. این نتایج یعنی بدهی ایتالیا حتی از وضعیت ۱۳۰درصدی بدهی دولتی فعلی هم فراتر خواهد رفت، رقابت در صنعت ایتالیا بیش از پیش رو به زوال خواهد رفت و بیکاری بیشتر خواهد شد؛ اما رئیس ایتالیایی بانک مرکزی اروپا، ماریو دراگی حتی از این هم بیشتر پول چاپ خواهد کرد. در نهایت منطقه یورو مکانیزم انتقالی ایده‌آلی از شمال به جنوب خواهد بود. برای همین آلمان باید همین حالا از یورو خارج شود.»
کلاودیو تیتو، ستون‌نویس روزنامه La Republica نتیجه انتخابات را در زمینه‌ای بزرگ‌تر می‌بیند که آن را این طور خلاصه می‌کند: «حکم در ایتالیا همیشه یکی است: کشور در بی‌ثباتی مداوم است. غیرقابل‌حکومت‌بودن اینجا بومی شده.»