گروه صنعت، معدن و تجارت: براساس آخرين گزارش‌هاي منتشر شده از سوي سازمان توسعه تجارت طي يازده ماهه امسال 12 ميليون تن کالاي غيرنفتي به ارزش 5.5 ميليارد دلار از ايران به عراق صادر شده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که اين رقم، 18 درصد از مجموع صادرات ايران به مقاصد صادراتي را شامل مي‌شود. همچنين نگاهي به گزارش‌هاي رسمي‌مربوط به مقاصد تجاري کالاهاي ايران نشان دهنده اين موضوع است که 66 درصد از مجموع صادرات ايران به کشور‌هاي چين، عراق، امارات، کره جنوبي و افغانستان انجام شده که نيمي‌از آن سهم چين و عراق است. براساس اين گزارش‌ها از ابتداي امسال تاکنون متوسط قيمت هزينه کالاهاي صادراتي ايران به عراق 460 دلار بوده که اين نرخ در مقايسه با ميانگين کالاها صادراتي ايران به مقاصد مختلف دنيا 1.2 برابر است. همچنين حجم تبادلات تجاري سالانه بين دو کشور در حال حاضر بين 6.5 تا 7 ميليارد دلار است که با احتساب فروش گاز و نفت و گردشگري ديني و خدمات فني مهندسي به 12 ميليارد دلار در سال مي‌رسد.  در اين ميان کارشناسان معتقدند که با توجه به اهميت صادرات کالاهاي داراي ارزش افزوده و ارزآوري حاصل از آن، کشور عراق مي‌تواند بازار مصرف خوبي براي محصولات ايران به شمار رود. اما عواملي سبب شده که وزارت بازرگاني کشور عراق سخت‌گيري‌هايي را براي ورود محصولات ايراني در نظر گيرد. عدم رعايت استاندارد در توليد و بسته‌بندي يکي از مهم‌ترين دلايل سلب اعتماد طرف عراقي نسبت به محصولات ايران بوده است. اگر خواستار تداوم صادراتي محصولات کشاورزي به کشور عراق و ساير کشورهاي منطقه هستيم بايد تنها به محصولاتي اجازه صادرات داده شود که داراي کيفيت، برند و بسته‌بندي مناسب هستند. از طرف ديگر ايجاد مراکز توليدي با سرمايه‌گذاري مشترک در داخل کشور عراق و توليد محصولات باکيفيت در اين کشور با اهداف صادراتي، ايجاد نمايشگاه‌هاي اختصاصي جمهوري اسلامي‌در عراق ازجمله پيشنهادها براي ايجاد روابط تجاري مناسب با عراق است.

اهميت عراق براي تجارت ايران

در همين ارتباط مسعود دانشمند، کارشناس اقتصادي و عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني ايران در گفتگو با خبرنگار «تجارت» در ارتباط با اهميت تجارت با عراق گفت: بررسي آمارها و گزارش‌ها به خوبي نشان مي‌دهد که امروز عراق از جايگاه مهمي‌براي بخش تجارت ايران برخوردار است و بازارهاي خوبي را اختيار توليدات کشورمان قرار داده است. البته اين بازارها طي ماه‌هاي گذشته با موانعي نيز مواجه شده‌اند و هرچند وقت خبري درباره افزايش تعرفه‌ها شنيده مي‌شود. دانشمند در ادامه با اشاره به اهميت حضور محصولات ايراني در بازار عراق خاطرنشان کرد: عراق به‌عنوان يکي از مهمترين همسايه‌هاي ايران است که همواره شباهت‌هاي فرهنگي با يکديگر داشته‌اند. از طرف ديگر حضور سال‌هاي گذشته ايراني‌ها در اين کشور به نحوي بوده که شناخت کافي از نيازها و بازارهاي عراق توسط فعالان اقتصادي و بازرگانان کشورمان به دست آمده با اين حساب امروز بايد بتوان نسبت به حضور بيشتر، مفيدتر و سودآورتر محصولات توليد ايران در بازارهاي عراق اميدوار بود. اين عضو هيات نمايندگان اتاق ايران در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود با اشاره به مشکلاتي که براي تعرفه‌گذاري برخي محصولات ايراني براي ورود به بازار عراق ايجاد شده، خاطرنشان کرد: موضوع افزايش تعرفه‌هاي عراق براي محصولات ايران را مي‌توان آن دانست که قيمت برخي از توليدات کشورمان براي حضور در بازار عراق قيمتي پايين‌تر از توليدات داخلي آن کشور داشت و به اين ترتيب اين خطر احساس شد که با واردات ارزان محصولات از ايران ممکن است برخي واحدهاي توليدي مجبور شوند تا فعاليت خود را متوقف کنند به همين دليل مسئولان عراقي تصميم گرفتند که واردات اين محصولات با تعرفه‌اي بالاتر صورت بگيرد. دانشمند با اشاره به ظرفيت‌هاي موجود در بازار عراق براي صادرکنندگان کشورمان ادامه داد: به طور کلي نبايد اين نکته را فراموش کرد که کشور عراق از منابع مالي و ثروت زيادي برخوردار است و بيش از 90 درصد اقلام مورد نياز اين کشور از طريق واردات تأمين مي‌شود. لذا کشور ما نبايد اين فرصت و بازار خوب را از دست دهد و بايد با تنوع در صادرات جايگاه خود را در بازار عراق به دست آورد. اين عضو اتاق بازرگاني در پايان يادآور شد: نبود يک سياست مشخص براي موضوع ديپلماسي اقتصادي ميان ايران و عراق يکي از مهمترين مشکلاتي است که طي سال‌هاي گذشته موجب شده تا ظرفيت‌هاي صادراتي برخي از محصولات ايران در عراق کاهش پيدا کند. حقيقت اين است که اين موضوعات را با يک ديپلماسي فعال مي‌توان حل کرد و ضريب نفوذ محصولات ايراني در بازارهاي عراق را بيشتر کرد.