سیاست ضدگلیستی

دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - وزیر خارجه فرانسه به تهران آمده است‌. تلاش برای حفظ برجام، چاره‌جویی برای نگرانی‌های ناشی از برنامه موشکی بالستیک ونقش تهران در درگیری‌های خاورمیانه و سرانجام افتتاح نمایشگاه لوور در تهران از جمله موضوعاتی است که لودریان در تهران به دنبال آن است‌. اگر چه سفر حال حاضر لودریان بیانگر جایگاه ویژه تهران در راهبرد دیپلماتیکی ماکرون در قبال خاورمیانه است، اما به نظر می‌رسد که دیپلماسی پاریسی، سیاست چند وجهی را در تهران دنبال می‌کند‌.
به عبارت دیگر راهبرد دیپلماسی پاریس در قبال ایران، یکدست، منسجم و ثابت نیست و مقامات الیزه با توجه به رفتار‌های پرنوسانی که در دوره‌های اخیر که از آنها دیده شده است، به واقع راهبرد‌های گلیستی و ضدگلیستی را توامان در قبال تهران انجام می‌دهند‌.
نشانه‌های چنین مشخصه‌هایی در ماموریت حاضر لودریان به خوبی پیداست‌. آنجا که مقامات الیزه به ویژه شخص تراز اول آن یعنی ماکرون از برجام حمایت می‌کند، نشان می‌دهد که او درصدد تعقیب راهبرد گلیستی است و در این حمایت تلاش دارد فارغ از تمایلات آمریکا، با استقلال کامل سیاست یکدستی را در قبال تهران اتخاذ کند‌.
اما آنجا که بر ایران بابت برنامه موشکی بالستیک و نفوذ در معادلات خاورمیانه فشار می‌آورد، نشان می‌دهد که با چرخشی محسوس از ایده‌آل و آرمان‌های گلیستی فاصله می‌گیرد و خود را تا میزان قابل توجهی تابع آمریکا می‌سازد‌.


البته تعقیب و تحقق سیاست گلیستی و ضدگلیستی پاریس در قبال تهران بسته به آن است که تا چه میزان تهران در قبال پذیرش این گونه سیاست‌های نامنسجم و پرنوسان آمادگی دارد؟ واقعیت آن است که تهران در قبال تعقیب سیاست‌های گلیستی مقامات الیزه آمادگی نشان می‌دهد اما برای تعقیب سیاست‌های ضدگلیستی توافقی ندارد و آن را بهانه‌ای برای تعقیب پروژه ایران‌آزاری و دخالتی در امور داخلی خود می‌پندارد‌.
تعقیب سیاست‌های گلیستی مقامات الیزه به آن جهت برای تهران مناسب و مفید است که تهران این گونه سیاست‌ها را فرصتی برای همگرایی در حوزه‌های تجاری- اقتصادی و همچنین حوزه دیپلماتیکی می‌داند‌.
از طرف دیگر سیاست‌های گلیستی مقامات الیزه، زمینه را برای نقد رفتار‌های مقامات واشنگتن در قبال تهران فراهم و به واقع کمک می‌کند که تهران در مقابل رفتار‌های ایذایی واشنگتن تنها نباشد‌. هم‌اینک در سایه همین راهبرد‌های گلیستی، مناسبات پاریس –تهران در عرصه‌های تجاری گسترش یافته و می‌تواند در عرصه‌های دیگری چون نظامی و تسلیحاتی، صنایع خودروسازی و انرژی ادامه یابد‌.
اما آنچه مایه نگرانی این مناسبات است، سیاستی است که پاریس آن را برخلاف آرمان‌های گلیستی پی می‌گیرد‌. در این ارتباط فشار بر ایران برای انصراف یا تعدیل در برنامه موشکی بالستیک و تلاش برای بی‌اثرسازی نفوذ در درگیری‌های خاورمیانه، بارزترین سیاست‌های ضدگلیستی مقامات الیزه را به نمایش می‌گذارد‌. البته هدف اصلی پاریس در تعقیب سیاست‌های ضدگلیستی در قبال تهران آن‌گونه که مقامات الیزه گفته‌اند، کمک به ایران است و این پیام را صادر می‌کند که اگر تهران تن به قواعد اروپا ندهد، چه بسا ممکن است در قبال کارافزایی و توفان‌های ضدبرجامی ترامپ تنها شود‌. در واقع پیام اصلی لودریان به تهران نیز در همین نکته نهفته است‌.
به این ترتیب و با همه اهمیتی که سفر لودریان به تهران دارد می‌توان گفت که تنها خاصیت آن می‌تواند افتتاح نمایشگاه لوور باشد؛ دستاوردی که با توجه به اهداف دیپلماسی پاریسی، دستاوردی هیچ است‌.
* مدرس علوم‌سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com