وزیر ارتباطات از ضعف نظارت بر حفظ حریم خصوصی افراد انتقاد کرد؛

«جهان صنعت»- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از تخلف دو اپراتور تلفن همراه برای افشای بانک اطلاعاتی مشترکین به برخی وب‌سایت‌ها خبر داد.
تبلیغات پیامکی که عموما به صورت انبوه ارسال می‌شود باعث سلب آسایش کاربران شده است‌. تا پیش از این شرکت‌ها اطلاعات مالکان را از اپراتور‌ها دریافت و اقدام به ارسال بسته‌های تبلیغی متناسب با مکان و سن و جنسیت مشترکین می‌کردند، حال تبلیغات‌کنندگان بر بستر موبایل پای خود را فراتر گذاشته و با ورود به حریم خصوصی کاربران، سلایق افراد را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و بر اساس آن اقدام به تبلیغات می‌کنند که در این مورد اپراتور‌ها نیز شریک جرم شده‌اند به طوری که وزیر ارتباطات در همایش جنبه‌های حقوقی فناوری اطلاعات از گزارشی در خصوص نقض حریم خصوصی افراد توسط دو اپراتور تلفن همراه خبر می‌دهد که امکان تبلیغاتی را فراهم کردند تا زمانی که مشترک به یک وب‌سایت مراجعه می‌کند، شماره وی قابل استخراج بوده و سایت موردنظر می‌تواند از طریق پیامک با مشترک موردنظر در ارتباط باشد یا یک بانک اطلاعاتی از اطلاعات کاربران تشکیل دهد.
رسول سرائیان، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در همایش جنبه‌های حقوقی فناوری اطلاعات درباره اقتصاد دیجیتال اظهار داشت: تا امروز از ذخایر زیرزمینی و منابع طبیعی استفاده شده است اما حالا باید دنبال جایگزین دیگری بود که به معنای شکل‌گیری اقتصاد دیجیتال است.
ابوالحسن فیروزآبادی‌، دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز در این همایش با تاکید بر اینکه ‌باید تکلیف قانون مالکیت فکری و معنوی (کپی‌رایت) را روشن کنیم تصریح کرد: اکنون در بلاتکلیفی این قانون اقتصاد خودمان را در یک ابهام قرار داده‌ایم که در نتیجه نخواهیم توانست ثروت احصا و اشتغالزایی کنیم و توسعه کشور را رقم بزنیم.


استخراج شماره از طریق IP مشترکین
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در همایش جنبه‌های حقوقی فناوری اطلاعات‌ گفت: بر اساس گزارشی که به ما رسیده، دو اپراتور تلفن همراه امکان تبلیغاتی را فراهم کردند که زمانی که مشترک به یک وب‌سایت مراجعه می‌کند، شماره وی قابل استخراج بوده و سایت موردنظر می‌تواند از طریق پیامک با مشترک موردنظر در ارتباط باشد یا یک بانک اطلاعاتی از اطلاعات کاربران تشکیل دهد.
وی با بیان اینکه این موضوع ناقض حریم خصوصی افراد است و باید متوقف شود، گفت: گزارش دریافتی بر اساس مستنداتی بود که در فضای مجازی و در فضای رسانه ای کشور منتشر شده و با توجه به اهمیت موضوع نیاز به بررسی داشت.
آذری‌جهرمی با اشاره به اینکه موضوع را برای بررسی بیشتر به مرکز ماهر ارجاع داده ایم، افزود: طبق کلیپی که از این اقدام تهیه شده، از نظر فنی موضوع کاملا شفاف است و یک نوع ابزار ناشی‌گری در پیاده سازی کد وجود داشته که باعث فراهم کردن این دسترسی و سوءاستفاده از اطلاعات شده است.
وی تصریح کرد: طبیعتا این اقدام باید متوقف شود و اگر چه حضور کسب‌و‌کارهای نوین خوب است و باید این کسب‌و‌کارها شکل بگیرند اما حفظ حریم خصوصی افراد در اولویت قرار دارد و باید ضابطه مند باشد.
وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد: طبیعتا بخش نظارت وزارت ارتباطات در این زمینه ضعف داشته که نتوانسته این موضوع را سریعا شناسایی کند و به همین دلیل موضوع از طریق گزارش‌های عمومی واصل شده است.
آذری‌جهرمی تاکید کرد: هنوز صحت این تخلف کاملا مشخص نیست اما قرار است مرکز ماهر در این زمینه رسیدگی کرده و گزارشی منتشر کند. در این راستا ما از نظارت عمومی نیز استقبال می‌کنیم و از مردم می‌خواهیم گزارشاتی که دارند را برای ما بفرستند و بدانند که ما نسبت به آن بی تفاوت نیستیم.
سوءاستفاده از بازدیدکنندگان برای ارزکاوی
وزیر ارتباطات گفت: اخیرا برخی وب‌سایت‌ها کدها و اسکریپت‌هایی را در کدگذاری سایت خود قرار می‌دادند که از CPU (پردازنده) کامپیوتر کاربر برای ماینینگ یا ارزکاوی برای پول‌های رمزی استفاده می‌کردند و این اقدام عامدانه بود.
محمدجواد آذری‌جهرمی گفت: در این اقدام بدون اطلاع مردم از CPU رایانه آنها برای کاوش ارز استفاده می‌شد که هزینه تولید پول مجازی از پول برق کامپیوتر مردم پرداخت می‌شد.
وی ادامه داد: برخی وب‌سایت‌هایی که این کد بر آنها قرار داده شده بود از طریق اطلاع به مدیران پایگاه‌ها اصلاح شدند. همچنین آثاری از هک شدن در برخی وب‌سایت‌ها هم نیست، سایت‌های خبری به صورت عامدانه این کد را در صفحات خود قرار دادند که کار غیراخلاقی است و باید جلوی آن را بگیریم و حتما ادله قانونی در این باره که یک دزدی آشکار در فضای مجازی است جمع می‌کنیم.
وزیر ارتباطات تصریح کرد: این دانش به شکل صحیح خود محترم است اما شکل اجرای فعلی آن که با اطلاع ندادن مشترک از ظرفیت رایانه و هزینه برق آن استفاده می‌شود غیرمجاز و غیراخلاقی است.
آذری‌جهرمی ادامه داد: این اطلاع‌رسانی برای اتمام حجت بود و اطلاعات لازم را از طریق خزشگرها در اختیار داریم و برای برخورد به دادستانی اعلام می‌کنیم.
آذری‌جهرمی همچنین با اشاره به مساله ارزهای دیجیتالی و اینکه اخیرا قرار شده از طرف پست بانک، یک ارز دیجیتالی منتشر شود، اظهار کرد: قرار شده با پست بانک یک مدل آزمایشی ارز دیجیتالی طی شود تا پایه‌ای برای آشنایی بیشتر شهروندان با این مقوله باشد. واقعیت این است که ارز دیجیتال در نهایت خواهد آمد که ما از قبل باید فکری به حال آن بکنیم.
وی با بیان اینکه درباره استفاده از ارزهای مجازی نظرات مختلفی وجود دارد، اظهار کرد: واقعیت این است که ما می‌خواهیم این مدل را که قبلا در ژاپن هم پیاده شده، پیاده‌سازی کنیم تا با استفاده از ظرفیت‌های موجود یک مدل آزمایشی را برای تصمیم‌گیری‌های نهایی اجرا کنیم.
۹۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار به اینترنت مجهز می‌شوند
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره آخرین وضعیت خدمات‌رسانی به روستاها و مناطق محروم کشور گفت: در دولت یازدهم اقدامات خوبی در خصوص تجهیز ۲۸ هزار روستا به اینترنت پرسرعت انجام شد، اما در بهره‌برداری از این خدمات به دلیل آنکه مردم عادت به استفاده از اینترنت گوشی دارند، علاقه‌مندی زیادی دیده نشد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر بر اساس گزارش‌های نظارتی وزارت ارتباطات، پوشش ارتباطی روستاها مطابق با تعهدات اپراتورها و ارائه‌دهندگان خدمات مورد بررسی قرار گرفت و گزارش‌ها نیز از انجام تعهدات در این زمینه حکایت دارد. همچنین در دولت دوازدهم پیگیری ارتباط‌رسانی روستاها به معاونت امور استان‌های وزارت ارتباطات محول شده و مطابق برنامه اجرا شده در دهه فجر امسال مشکل پوشش خطوط ارتباطی همراه اول و ایرانسل در ۱۰ هزار روستا حل شده است. در همین حال رایتل نیز تا پایان سال قول داده است که مشکل پوشش آنتن‌دهی در این روستاها را حل کند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: بر اساس برنامه ششم توسعه نیز مقرر شده است تا پایان این برنامه ۹۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار، دسترسی اینترنت پرسرعت داشته باشند و چهار خدمت اصلی دولت الکترونیک برای ۸۰ درصد روستاها فراهم شود.
آذری‌جهرمی تصریح کرد: مشکل فعلی ارتباط‌رسانی به برخی روستاها مربوط به نبود امکانات اولیه از جمله برق، برای نصب دکل‌های ارتباطی است که محدودیت‌هایی را برای اپراتورها به وجود آورده است.
حل مشکلات مالکیت معنوی پیش روی مشاغل حوزه فضای مجازی
وی همچنین از آمادگی برای بازنگری در لایحه حق مالکیت معنوی (کپی‌رایت) با همکاری کمیسیون قضایی مجلس خبر داد و گفت: از سازمان فناوری اطلاعات خواسته‌ام که موضوعات کارشناسی مربوط به این لایحه را ارائه دهد تا بر اساس آن، اصلاحات مد نظر را استخراج کرده و این لایحه را با همکاری نمایندگان کمیسیون قضایی بازنگری کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر اینکه کسب‌و‌کارهای حوزه فضای مجازی با مشکلاتی در بخش مالکیت معنوی روبه‌رو هستند، اظهار کرد: با وجود لوایح پنج‌گانه حقوق فناوری اطلاعات، امیدواریم در چارچوب قانون این مشکلات کاهش یابد.
آذری‌جهرمی با اشاره به مفهوم «بلاک‌چین» در حوزه فضای مجازی گفت: در ذهن برخی افکار عمومی «بلاک‌چین» با فیلترینگ تداخل دارد‌ این در حالی است که این دو موضوع با یکدیگر متفاوت هستند و باید برای آن، زیرساخت نظام حقوقی و فقهی در کنار یکدیگر داشته باشیم.
وی بر لزوم تدوین پایه‌های نظام فقهی فضای مجازی تاکید کرد و افزود: وزارت ارتباطات پیگیر آماده‌سازی گزارشی در خصوص نظام فقهی فضای مجازی برای ارائه به مراجع عظام است که تا دو هفته دیگر نهایی می‌شود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرد: برخی قوانین در فضای مجازی نیازمند به روزرسانی هستند و با توجه به سرعت رشد فضای مجازی، نیازمند تدوین برخی قوانین جدید نیز هستیم.
با قوانین موجود نمی‌توان خلق ثروت کرد
رسول سرائیان، رییس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در این همایش گفت: در دهه اخیر سه تحول اساسی در جهان شکل گرفته است که از جمله آن می‌توان به کاهش ذخایر منابع طبیعی، مخاطرات زیست محیطی و تحول در حوزه دانش و فناوری اشاره کرد.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: تا ‌امروز از ذخایر زیرزمینی و منابع طبیعی استفاده شده است اما حالا باید دنبال جایگزین دیگری بود که به معنای شکل‌گیری اقتصاد دیجیتال است.
وی درباره جنبه‌های حقوقی گفت: مسائل حقوقی از مهم‌ترین حوزه‌ها برای کسب‌و‌کارهای نوپا هست و بیشتر فعالان این حوزه دغدغه این حوزه حقوقی را دارند و امیدوار هستیم با این همایش قدم‌های مهمی را برداریم.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود:‌ در دولت یازدهم تحول بزرگی در وزارت ارتباطات ایجاد شد و پوشش نسل سه و چهار از جمله اقدامات خوب بوده است، در حال حاضر نخبگان و دانشجویان برای مسائل جدید و نوآوری آمادگی دارد و این دغدغه را دارند.
سرائیان با اشاره به لوایح پنجگانه گفت: ‌لوایح پنجگانه در پورتال سایت فناوری اطلاعات قرار داده شده است و امید داریم با نظرات صاحب نظران این لوایح غنی شود.
رییس سازمان فناوری اطلاعات تاکید کرد: اگر به دنبال تحول هستیم باید در بخش قوانین تغییر ایجاد شود با قوانین موجود نمی‌توان خلق ثروت کرد.
ممنوعیت انتقال داده‌های تولید داخل به خارج از ایران
ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی نیز در این همایش اظهار داشت: هنوز کاملا وارد فضای مجازی نشده‌ایم و فضای ترکیبی از مجازی و حقیقی است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: سازمان آیکن وابسته به وزارت صنعت آمریکا متولی حکمرانی در فضای مجازی در دنیاست که اقداماتی در محافل بین‌المللی در مخالفت با این موضوع شکل گرفته که نظام حکمرانی را از سیطره این سازمان خارج کنند و در کشورها نظام‌های تنظیم مقررات بومی دیده شده است.
وی گفت: تصویب قوانین یک پروسه سه ساله در کشور است.
فیروزآبادی با بیان اینکه در حدود ۳۰ سال اخیر توانسته‌ایم بانکداری واقعی را به بانکداری الکترونیک تغییر دهیم، گفت: تحولات متعدد دیگری پیش روی کشور است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: حکمرانی در فضای مجازی یک بحث جدی با عمر دو دهه است که از آن گاورمنس تعبیر‌ می‌شود.
به گفته فیروزآبادی، سازمان آیکن وابسته به وزارت صنعت آمریکا متولی حکمرانی در فضای مجازی در دنیا‌ست که اقداماتی در مجراهای بین‌المللی در مخالفت با این موضوع شکل گرفته که نظام حکمرانی را از سیطره این سازمان خارج کنند و در کشورها نظام‌های تنظیم مقررات بومی دیده شده است.
فیروزآبادی گفت: تعریف حریم خصوصی در طول سال‌ها تغییر می‌کند. برای مثال اعلام می‌شود در آینده اینترنت اشیا تمام زندگی انسان را می‌گیرد و حتی سنسورهایی در بدن انسان نصب می‌شود که با این شرایط حریم خصوصی در آن سال‌ها با امروز یکسان است؟
وی ادامه داد: حریم خصوصی متناسب با زمان، مکان و کشور متفاوت است؛ حتی چیزی به‌عنوان هنجار که پایه ذهنی یک ملت می‌تواند باشد در طول زمان کاهش و تغییر پیدا می‌کند و چون بخشی از قوانین از عرف شکل می‌گیرد قانون هم می‌تواند دستخوش تغییر شود.
دبیر شورای عالی فضای مجازی اظهار داشت: تولید مقررات هم می‌تواند ماشینی شود. برای مثال اخیرا در جلسه‌ای در قم با حوزه‌های علمیه درباره به‌کارگیری هوش مصنوعی در موضوعات مستحدثه صحبت شد که نیاز به ابزارهای پردازش هوش مصنوعی داشته باشیم و این موضوع را دور از ذهن ندانیم.
وی با بیان اینکه داده‌های عظیم و بیگ‌دیتا بسیار کاربردی و مفید هستند، گفت: برای مثال از روی تحلیل ترافیک شهر تهران می‌توانند مشکل ترافیک را حل کنند.
فیروزآبادی ادامه داد: از سوی دیگر موضوع حریم خصوصی به‌عنوان یکی از مشکلات داده‌های عظیم مطرح می‌شود.
لزوم تعیین‌تکلیف قانون کپی‌رایت
دبیر شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد: حتما باید تکلیف قانون مالکیت فکری و معنوی (کپی‌رایت) را حل کنیم. همچنان‌که پنج کمپانی بزرگ دنیا مبتنی بر فناوری اطلاعات هستند و تنها حداکثر ۳۰ درصد دارایی‌هایشان فیزیکی است و باقی دارایی‌هایشان از جنس فکری است.
وی ادامه داد: اکنون در بلاتکلیفی این قانون اقتصاد خودمان را در یک ابهام قرار داده‌ایم که در نتیجه نخواهیم توانست ثروت احصا کنیم و اشتغالزایی کنیم و توسعه کشور را رقم بزنیم که اگر تکلیف این قانون مشخص شود یک‌باره شاهد رشد اقتصاد در کشور خواهیم بود.
فیروزآبادی همچنین بابیان اینکه در شورای عالی فضای مجازی مقرر کرده‌ایم داده‌هایی که در کشور تولید می‌شوند در محدوده سرزمین ملی باقی بمانند، گفت: در اروپا نیز از ۲۵ می ‌این دستورالعمل به‌شدت اجرا می‌شود تا اطلاعات شهروندان اروپایی در اروپا ذخیره شود و هرگونه خروج اطلاعات نیازمند مجوز باشد.
دبیر شورای عالی فضای مجازی اظهار امیدواری کرد در سال‌های آینده ده‌ها و صدها پروژه بزرگ در کشور خواهیم داشت که نیازمند هم‌افزایی همه دستگاه‌هاست و باید یک نظام حقوقی متناسب با تحولات روز داشته باشیم.