روزنامه ابتکار
1396/11/26
دلایل اقبال بیشتر مخاطب به آثار ترجمه در حوزه کودک بررسی شد قصه‌های خارجی شیرین تر از قند پارسی
فاطمه امینالرعایااین روزها در بیشتر کتابفروشی‌ها قفسه‌هایی به کتاب‌های مخصوص کودکان اختصاص دارد. در میان این آثار ترجمه بخش قابل توجهی از این کتاب‌ها را از آن خود کرده و اتفاقا با استقبال هم روبه‌رو است. دلیل اقبال به این آثار چیست؟ در دراز مدت این ادبیات که از فرهنگ متفاوتی برآمده چه تاثیری بر کودکان خواهد داشت؟
اهمیت دسترسی کودکان به تکنولوژی در شکل‌گیری سلیقه فردی
آثار ترجمه در ادبیات بزرگسال در چندسال اخیر به نسبت ادبیات تالیفی با استقبال بیشتری روبه‌رو بوده است. اما آیا این روند در ادبیات کودک هم ادامه صادق بوده است؟ پروین جلوه‌نژاد، مترجم و نویسنده کودکان، در پاسخ به این سوال به «ابتکار» می‌گوید: این طور می‌گویند. در این میان دو نگاه وجود دارد. نگاه اول می‌گوید بچه‌ها ادبیات ترجمه را ترجیح می‌‌دهند و فضای ذهنی این کودکانی از لحاظ سطح اجتماعی زندگی با متن ترجمه شده ارتباط بیشتری دارد. نگاه دوم اما مورد توجه قرار گرفتن کتاب‌های نویسندگان داخلی است.
او در پاسخ به این سوال که چقدر اقبال بزرگسالان به عنوان والدین به آثار ترجمه شده در فروش آثار ترجمه در حوزه کودک موثر است، می‌گوید: زمانی که فرزندان من کوچک بودند و قرار بود برایشان کتاب بخریم، خودشان حق انتخاب داشتند. بچه‌ها خودشان صاحب اراده و سلیقه هستند و به نظر من نمی‌توان چندان در این مورد اظهار نظر کرد. به نظر من آنچه که مهم‌تر است، دیدگاه بچه است که آثار ترجمه را بپسندند یا آثار تالیفی را انتخاب کنند. البته تا جایی که من می‌شنوم این روزها روش تالیف‌ها تغییر کرده و آثار خوبی در حوزه ادبیات کودک در کشور نوشته میشود. شاید بچه‌ها این آثار تازه را بپسندند. تماس کودکان با تکنولوژی، تاثیر تلویزیون و شبکه‌های ماهواره‌ای همگی در چگونگی سلیقه و انتخاب کودکان تاثیرگذار است. تفاوت کودکان در دسترسی به این موارد و همچنین نوع فرهنگ خانواده از جمله موارد مهمی است که نباید در این حوزه فراموش شود.
شرایط پیرامونی بر جهان‌بینی کودک اثر می‌گذارد
شاید بتوان گفت کتاب سفیر فرهنگی هر کشور است. بنابراین آثار ترجمه شده، برآمده از فرهنگ‌های متفاوتی هستند. این تفاوت فرهنگی که در قالب کلمات نمود پیدا کرده است، چقدر در کودکانی که شخصیت‌شان به طور کامل شکل نگرفته است، تاثیرگذار است؟ جلوه‌نژاد در این‌باره می‌گوید: فرض کنید کودکی در خانواده‌ای زندگی می‌کند که هر روز غذاهای ساده می‌خورد، اما کودکی دیگر هر روز غذای متفاوت و تازه‌ای در اختیارش قرار می‌گیرد. سلیقه غذایی این دو کودک با هم متفاوت خواهد شد. کتاب هم خوراک فکری است. خانواده، فرهنگ و حتی شهری که کودک در آن رشد می‌کند در سلیقه او تاثیرگذار است و در همان سنین در جهان‌بینی این کودک تاثیر می‌گذارد. سلیقه کودک با آنچه که در اطراف او در جریان است، شکل می‌گیرد. البته هر فرد استعداد و شخصیت خاص فردی خودش را دارد اما بستری که در آن رشد پیدا می‌کند هم در شکل‌گیری او موثر خواهد بود.
اهمیت نویسنده در جذب مخاطب
اما راهکار اقبال دوباره مخاطب به ادبیات تالیفی در حوزه کودک چیست؟ آیا با روش‌های نوین و خلاقانه می‌توان دوباره کودکان را به کتاب‌های ایرانی علاقه‌مند کند؟ این مترجم کودک این اقبال را وابسته به نویسندگان داخلی می‌داند و می‌افزاید: نویسندگان ما و جهان‌بینی آنان در توجه مخاطب به ادبیات داخلی تاثیر گذار است. باید دید که آگاهی و خلاقیت نویسنده چقدر بتواند در متن نویسنده نمود پیدا کند و در مخاطب اثرگذار باشد. هر چه نویسنده خلاق‌تر و با استعدادتر باشد و از موضوعات تازه‌تری صحبت کند، مخاطب بیشتری جذب خواهد کرد.
تفاوت سطح آثار، دلیل اقبال به آثار ترجمه شده
فرزاد فربد، مترجم آثار کودک معتقد است دلیل اقبال مخاطبان به آثار ترجمه در حوزه کودک، تفاوت سطح این آثار نسبت به ادبیات داخلی است. او به «ابتکار» می‌گوید دلیل این ماجرا چندان به روند انتخاب بزرگسالان بر نمی‌گردد. فربد می‌گوید: بعضی از ناشران برای تبلیغ کتاب‌های‌شان از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنند، به طور مثال آن‌ها را در ماهواره معرفی می‌کنند. این موارد قطعا در انتخاب بچه‌ها موثر است. از سوی دیگر بچه‌ها کتاب‌ها را به هم معرفی می‌کنند. این طور نیست که لزوما پدر و مادرها برای بچه‌ها کتاب‌ها را انتخاب کنند. اگر قرار بود والدین کتاب‌ها را انتخاب کنند، نوع کتاب‌هایی که بچه‌ها می‌خواندند کاملا متفاوت بود. ممکن است این موضوع در بعضی موارد صدق کند اما عمدتا چنین نیست. البته باید گروه سنی را هم در نظر گرفت. شاید خردسالان شامل این موضوع شوند اما حتی در سنین دبستان، انتخاب به عهده خود بچه‌ها است.
تاثیر ناچیز کتاب بر فرهنگ به نسبت عوامل دیگر
این نویسنده درباره تاثیر تفاوت فرهنگی بین آثار ترجمه شده و آثار تالیفی در کودکان می‌گوید: این موضوع چندان موثر نیست. تاثیرات ماهواره‌ها و فضای مجازی بسیار بیشتر از کتاب است که در بهترین شکل با تیراژ 1000 عدد منتشر میشود و چندین سال هم طول می‌کشد تا تمام این‌ها به فروش برسد. بنابراین کتاب چندان تاثیرگذار نیست.
او می گوید: ما باید به فکر تاثیرگذاری موارد دیگر باشیم. کما اینکه بدآموزی کتاب‌های ایرانی بسیار مخرب‌تر از کتاب‌های ترجمه شده است. در حالت کلی این کتاب‌ها به نسبت به موارد دیگر تاثیر بد و تاثیر خوب چندانی در شکل‌گیری فرهنگ ندارد.
او ادامه می‌دهد: در بزرگسالان وضع بدتر است، چون کتابخوانی کمتر است و بیشتر به حالت مد درآمده است. امروز اگر کسی در فضای مجازی بگوید فلان کتاب خوب است، فروش آن کتاب افزایش پیدا می‌کند و کسی هم چندان تحقیق نمی‌کند که این کتاب به چه دلیل کتاب خوبی است. در سال‌های اخیر کتاب‌های پرفروش، کتاب‌های عامه‌پسند است که در بعضی موارد جامعه ادبی آن را قبول ندارد. اما همین کتاب‌ها به نسبت سریال‌ها چقدر تاثیرگذار است.
فربد درباره راهکارهای جذب کودکان به کتاب‌های ایرانی، مثل تغییر شیوه‌های داستان‌نویسی یا استفاده از تصاویر جذاب‌تر، می‌گوید: من معتقدم تصویرگری ما از نویسندگان ما پیشی گرفته است. به نظر من نویسنده خوب، نویسنده ای است که خوب قصه تعریف کند. موضوع این است که یک قصه بسیار ساده را نمی‌توانیم خوب تعریف کنیم حتی اگر مضمون مورد نظرمان خیلی خوب باشد. در حالی که نویسنده‌های خارجی، یک موضوع ساده را بسیار خوب تعریف می‌کنند که تبدیل به یک داستان شاخص میشود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) اخبار کوتاه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
رئیس جمهور سابق دوباره برای قوه قضائیه رجزخوانی کرد
احمدی نژاد پشت دردادگاه بقایی
بگیر و ببند دلالان بار دیگر جایگزین اصلاح سیاست های ارزی شد
کاهش اندک نرخ ارز به زور دستبند
جایگاه گم شده ورزش در زندگی روزمره ایرانی‌ها
از شنبه شروع می کنم!
رضا دهکی
از تلخی بدبینانه تا تلخی واقع‌بینانه
حسن روحانی امروز در راس هیاتی بلند‌پایه به هند سفر می‌کند
تهران و دهلی‌نو از دریچه چابهار
دلایل اقبال بیشتر مخاطب به آثار ترجمه در حوزه کودک بررسی شد
قصه‌های خارجی شیرین تر از قند پارسی
«ابتکار» از تشکیل جلسه فراکسیون امید درباره مرگ سیدامامی گزارش می دهد
بهارستان به دنبال شفاف‌سازی زوایای یک ابهام
سه لاشه پرنده مبتلا به ویروس آنفلوانزای فوق حاد در چیتگر تهران مشاهده شد
دوباره آنفلوآنزا در کمین پرندگان
«ابتکار» در گفت‌و‌گو با کارشناسان حقوقی ماجرای شکایت از هیات داوران جشنواره فیلم فجر را بررسی می کند
سرلشگر فیروزآبادی از رویدادهای 2 خرداد 76 تا ماجراهای 88 می گوید
روایت غریب دو دهه عجیب
رئیس جمهور سابق دوباره برای قوه قضائیه رجزخوانی کرد
احمدی نژاد پشت دردادگاه بقایی
دادستان تهران با اشاره به پرونده کاووس سیدامامی هشدار کرد
دخالت در پرونده قضایی دارای اشکال است
دادستان تهران با اشاره به پرونده کاووس سیدامامی هشدار کرد
دخالت در پرونده قضایی دارای اشکال است
دادستان تهران با اشاره به پرونده کاووس سیدامامی هشدار کرد
دخالت در پرونده قضایی دارای اشکال است
