روزنامه آفتاب یزد
1396/11/25
سولماز رضایی*
در جهان امروز تصور یک شهر توسعه یافته بدون وجود یک سیستم حمل و نقل ریلی درون شهری، بسیار دور از ذهن است. این شکل از حمل و نقل عمومی، در کوتاه مدت ۱۰ درصد،در میان مدت ۳۵ درصد و در بلند مدت
۵۰ درصد از سهم جابجایی شهری را برعهده خواهد داشت. امروزه مترو سبب تغییرات بسیاری در زندگی روزمره شهروندان شده و علاوه بر ایجاد فضایی برای شکل گیری روابط و تعاملات اجتماعی شهروندان، شهرها را در ابعادی کوچکتر از آنچه هست مینمایاند. به گفته "شاتزکی": رفتارهای انسان، ریتمیک و به نوعی حاصل فضای اطراف و زمان است و از آنجاییکه مترو درک انسانها را از فضای شهری و زمان سفر تغییر داده در نتیجه تاثیر مستقیمی بر رفتارهای شهروندی خواهد داشت. بنابراین، حائز اهمیت است که به جهت هرگونه طراحی و اقدام در حوزه
زیر ساختهای حمل و نقلی بالاخص در
بخش مترو، مطالعات فنی و عملیاتی در راستای واقعیتهای اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد. در این میان فضاهای ایستگاهی نقش مهمی در تعاملات اجتماعی افراد و زندگی شهری ایفا میکند. یکی از مهمترین نقشهایی که در طراحی این فضاهای شهری اهمیت ویژهای دارد، مسئله اجتماع پذیری آنهاست و نگرشهای مختلفی نیز در این زمینه وجود دارد. از نگاهی انسان مدار، بررسیهای عملکرد گرایانه در ایستگاههای مترو کافی نیست و شناخت زمینههای روابط اجتماعی به عنوان مرحلهای برای معرفت اجتماعی، پیشرفت شخصی و تبادل اطلاعات اهمیت مییابد. بر اساس یک نظرسنجی صورت گرفته، عوامل و عناصر فرمی، هندسی و فضایی مختلفی در میزان برقراری تعاملات اجتماعی افراد در ایستگاههای مترو دخیل است مانند: خدمات ارائه شده، تبلیغات، نقوش و اشکال طراحی شده در فضاهای ایستگاهی، وجود مبلمانهای انگیزاننده، شکل، ارتفاع، فضا، رنگ، بافت مصالح و.... در واقع یک ایستگاه مترو فضایی عمومی در شهر است که علاوه بر تامین امکان سفرهای درون شهری، ارتباط افراد با یکدیگر و ارتباط شهروندان با محیط شهری را برقرار میکند. بنابراین وجود فضاهای عمومی با دارا بودن خصیصههای اجتماع پذیری،
مکملی برای اجتماعی شدن افراد است که میتواند باعث ارتقای روحیه همبستگی و بهبود الگوهای رفتاری مناسب شود.
از نقطه نظر فنی، به مجموعه ایستگاهی مترو، اراضی و بناهای اطراف ایستگاه، "مجتمعهای ایستگاهی" گفته میشود. این فضاهای شهری روابط مکانی را
به نفع خود مصادره میکنند. برای مثال هویت شهری بسیاری از مناطق شهر تهران همبستگی فراوانی...
با این مجتمعهای ایستگاهی دارد و نشانیهای رد و بدل شده میان مردم بر اساس نزدیکترین ایستگاهها داده میشود و نیز به لحاظ اقتصادی، تاثیر بسیاری در قیمتگذاری املاک نواحی اطراف خود دارند.
امروزه مجتمعهای ایستگاهی صرفاً فضایی برای عبور نیست بلکه محلی برای حضور شهروندان به حساب میآید که استقرار کاربریهای جذاب در آن ها، امکانات ویژهای را فراهم میکند که میتواند در کاهش بسیاری از مشکلات شهری کارآمد
باشد.
وجود چنین استقرار و تمرکزی باعث آزادسازی اراضی پیرامون کریدورهای حمل و نقل عمومی میشود، تناسبات کاربری را تنظیم میکند، فرصت ایجاد فضاهای باز و سبز شهری را فراهم و شاخصههای زیستمحیطی را ارتقا میدهد. امروزه در شهرهای پرجمعیت جهان، به مجتمعهای ایستگاهی مترو به عنوان فضایی مناسب و فرصتی برای مدیریت جامع شهری نگریسته میشود که برنامهریزیهایی اصولی به منظور در دسترس قرار گرفتن مراکز خرید، ادارات دولتی، امکانات تفریحی و رفاهی در آنها برای مسافرین انجام میگیرد. به عبارتی دقیق تر مجتمعهای ایستگاهی مترو علاوه بر اینکه هسته ی یک شبکه حمل و نقل وسیع میباشند برای شهر ایجاد ارزش افزوده کرده و به عنوان مقصدی اقتصادی و اجتماعی برای شهروندان به
حساب میآید.
* دکترای برنامه ریزی شهری
سایر اخبار این روزنامه
امید مافی روزنامه نگار
سولماز رضایی*
روحانی منصف
به منزل صادق هدایت اینجا مثل بوف کور است
لشکر تکنفره
ورود حسن روحانی به ماجرای خودکشی سیدامامی
ای کاش ضرغامی وجدان راحت تری داشت
تحقیق و تفحص از موسسه ایران پس از همشهری
افزایش قیمت ارز حاصل یک جریان منطقی است نه توهم و حباب!
شیعه و سنی در جمهوری اسلامی در دشوارترین میدانها کنار یکدیگرند
باید سختگیری و دخالتها در زندگی مردم کم شود
تماس خاوری با دفتر روزنامه!