گروه راه و مسکن: صبح ديروز سه شنبه ( 24 بهمن‌ماه 96) بيست و پنجمين همايش ارگان‌هاي دريايي برگزار شد که در اين همايش عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي ضمن ابراز خرسندي از حضور در جمع فعالان اقتصادي حوزه بنادر و دريانوردي و همچنين با گراميداشت ياد و خاطره شهداي کشتي سانچي، سخنان خود را بر توجه جدي به بخش خصوصي در صنعت دريانوردي آغاز کرد.

آخوندي با بيان اينکه بخش خصوصي ترجيع بند تمام سخنراني‌ها شده است، اما به يک موضوع بي‌مفهوم تبديل شده است، گفت: خارجي‌ها مي‌گويند، ايراني‌ها هنر بالايي در قلب معاني دارند و به گونه‌اي معنا را تغيير مي‌دهند که هيچ کس متوجه نمي‌شود اين داستان چه بود و چه شد. از ديگر هنرمندي‌هاي ايراني‌ها اين است که هيچکدام در جاي خود نمي‌ايستند.

وزير راه و شهرسازي تاکيد کرد: آيا ما مي‌توانيم از معناپريشي در اقتصاد ايران فاصله بگيريم؟ اصلاً خصوصي‌سازي به چه معناست؟ يک سوال ظاهراً آشکار و روشن است، اما براين عقيده هستم که بسيار پيچيده است و ابعاد آن در ايران به خوبي توضيح داده نشده است و دچار پريشاني معنايي درخصوص خصوصي سازي هستيم.از ابتدا که خصوصي سازي مطرح شد تا اواخر سال ۸۶ حدود يک ميليارد دلار از اموال دولتي واگذار شده بود، اما تنها در دو سال دولت دهم، ۹۹ ميليارد دلار انباشت صنعتي ايران واگذار شد. آيا آنچه انجام شد، خصوصي سازي بود؟ مشخص است که واگذاري‌ها کاملاً غيررقابتي و تحت عنوان پرداخت ديون دولت انجام شد. در اين حالت بخش زيادي از اموال دولت متعلق به دستگاه‌هاي پاسخگو به مجلس خارج شده و به شبه دولتي‌هاي غيرپاسخگو به هر نهادي واگذار شد.در اين فرآيندها نه قيمت گذاري در بازار صورت گرفت و نه فرآيند رقابتي شکل گرفت و نه هيچ يک از مفاهيم رقابتي در ايران مستقر شد. ده‌ها ميليارد دلار از انباشت صنعتي ايران تحت عنوان خصوصي سازي جابجا شد.

وي تصريح کرد: من يکي از مدافعان سرسخت خصوصي سازي هستم، اما آيا مي‌شود از اين پريشاني معنا دفاع کرد؟ آنچه در ايران رخ داد، پريشاني معناي مطلق بود و الان وقت آن است که بازنگري شود.اين اتفاق در بستري رخ داد که آن بستر را مجموعه عوامل تشکيل مي‌دادند. آن زمان که ۹۹ ميليارد دلار واگذار شد هيچ کس مقاومت نکرد، اما الان همه مخالفت مي‌کنند.

آخوندي افزود: زماني که مخابرات واگذار شد من عضو شوراي رقابت بودم. فکر مي‌کنم اين از مواردي است که بايد مورد بحث کلي و جدي قرار گيرد. اگر شما نحوه اين واگذاري را بررسي کنيد مي‌بينيد چگونه در اين واگذاري، برخي افراد تحت عنوان عدم اهليت در شب آخر خط خوردند و چگونه بعد از دريافت پيشنهادات جديد که با پيشنهادات اصلي مشترک المنافع بود، به طرفه العيني يک دستگاه برنده مزايده شد. عليرغم آنکه آن زمان من ده‌ها بار به شوراي رقابت شکايت کردم ولي حتي يک جلسه هم در شوراي رقابت تشکيل نشد. به محض اينکه در يکي از جلسات شوراي رقابت نتوانستم حاضر شوم، در همان جلسه رأي گيري شد و اکثريت اعلام کردند که واگذاري مخابرات صحيح بوده است و همه مي‌دانند آن واگذاري اشتباه بود. آيا واقعاً اين واگذاري به بخش خصوصي صورت گرفت؟ خير؛ اينگونه نبود.

وي يادآور شد: قبل از خصوصي سازي نياز داريم امور بر مبناي بازرگاني اداره شود. بدون بازرگاني کردن مطلب، هيچ اتفاقي رخ نمي‌دهد. اگر قرار باشد من تحت عنوان خصوصي سازي هزينه‌ام را به عهده دولت بيندازم، دخل و خرج خودم نباشم ديگر نامش خصوصي سازي نيست.

آخوندي تصريح کرد: ما در کشوري که هنوز داغ و درفش براي قيمت گذاري داريم آيا صحبت از خصوصي‌سازي جاي تأمل ندارد؟ مگر خصوصي سازي بدون رقابت ممکن است. آيا وقتي خواستيم وارد بخش خصوصي شويم، فرآيندهاي خصوصي سازي را رعايت کرده‌ايم؟ اين اتفاقات يعني توضيح رانت.

وزير راه و شهرسازي گفت: اگر دوستان ما از بحث خصوصي سازي در دريا صحبت مي‌کنند من آمادگي آن را دارم، اما بايد تجاري سازي و رقابتي سازي فعاليت‌ها هم انجام شود که در نتيجه رعايت آن‌ها، خصوصي سازي خود به خود شکل مي‌گيرد.

به گفته وي فعالان حوزه دريايي، سنگاپور را به عنوان بهشت فعاليت‌هاي خصوصي مي‌دانند اما آيا مگر شرکت PSA که يک شرک کشتي‌راني است صد درصد دولتي نيست؟ آنچه سنگاپور را به عنوان محيطي که مي‌تواند بخش خصوصي در آن فعاليت کند، مطرح مي‌کند رعايت اصل رقابت است. ما اين دو موضوع را دور زده‌ايم آن وقت مي‌گوييم خصوصي سازي يعني اموال دولت را بفروشيم.

آماده‌ام براي رفع تبعيض‌ها همکاري کنم

آخوندي تأکيد کرد: آيا سازمان بنادر و دريانوردي که قرار است درموضع رگولاتوري، وضع مقررات و اعمال حاکميت قرار گيرد، درفعاليت‌هاي تجاري نيز به صورت مستقيم دخالت ندارد؟ من کاملا آماده‌ام شفاف با شما همکاري کنم که هرگونه اقدام تبعيض آميز که در حال انجام است را رفع کنم. تمام مشکلات ما از اينجا نشات مي‌گيرد.

 در چهارراه جهان نمي‌توان بگير و ببند داشت 

وزير راه و شهرسازي با بيان اينکه ما ايراني‌ها همواره مي‌گوييم ايران چهارراه جهان است، گفت: اما آيا در چهارراه جهان مي‌شود بگير و ببند کرد! آيا مي‌توان انواع سيستم‌هاي تبعيض آميز را اجرا کرد و به کشتي‌ها گفت تو مي‌تواني و تو نمي‌تواني رد شوي؟ در حالي که آن کسي که در چهارراه جهان قراردارد بايد هموارترين حرکت را در چهارراه جهان اعمال کند. ما گاهي بحث چهارراه جهان را مطرح مي‌کنيم آن وقت مي‌گوييم دانه دانه بياييد دندان‌هاي شما را بشماريم.

وي در بخش ديگري از سخنان خود اظهار داشت: ما در يک ماه گذشته دو دستورالعمل در حوزه نظام مهندسي صادر کرديم اما ببينيدچه اتفاقي افتاد. اين دو دستورالعمل يکي اين بود که مالک مي‌تواند مهندس پروژه خود را انتخاب کند و ديگر اينکه کسي حق ندارد ۵ درصد از درآمد مهندسان را کسر کند ولي اعلام کردند ما چون مهندس هستيم حق داريم به مالک بگوييم از چه مهندسي استفاده کند و حق داريم از آن مهندس ۵ درصد کسر کنيم. جالب است که اين حرف‌ها را تحت عنوان حمايت از بخش خصوصي مطرح مي‌کردند. وقتي مي‌گويي من مهندس را تعيين مي‌کنم رقابت را بر هم مي‌زني. اگر از بحث رقابت و تجارت دفاع نکنيم نتيجه اين مي‌شود که محيط فعاليت و کسب و کار براي همه تنگ مي‌شود.

همچنين در بيست و پنجمين همايش هماهنگي ارگان‌هاي دريايي محمد راستاد مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي با تاکيد بر اينکه بايد از سانحه نفتکش سانچي درس‌هايي در خصوص رعايت ايمني دريايي بياموزيم، گفت: به زودي پاسخ شفافي به جامعه مخاطب داده خواهد شد که عوامل اين اتفاق چه بوده است. سازمان بين المللي دريانوردي نيز به خروجي بررسي سانحه توجه خواهد کرد و آن را به‌عنوان نتيجه‌اي براي اصلاح يا تدوين قوانين جديد به کار خواهد برد.

وي با بيان اينکه در سانحه سانچي يک شرکت بزرگ کشتيراني از کشورمان دچار خسران شد، افزود: بايد از شرکت‌هاي حاضر در فعاليت دريانوردي و کشتيراني حمايت شود. هيچ صنعتي در دنيا مانند صنعت دريانوردي دچار فراز و فرود نمي‌شود. تغييرات ناگهاني کرايه حمل ممکن است شرکتي را به ورشکستگي بکشاند.

معاون وزير راه و شهرسازي يادآور شد: آنکتاد مي‌گويد ۳۸۸ ميليارد دلار کرايه حملي است که شرکت‌هاي کشتيراني به دست مي‌آورند و اين رقم معادل ۵ درصد تجارت جهاني است. ما در ايران ۲۲۹ فروند کشتي اقيانوس پيما داريم که سهم ما از مجموع کشتي‌هاي اقيانوس پيماي دنيا ۱.۱ درصد است و رتبه بيستم دنيا را در برمي‌گيرد که جايگاه خوبي است، اما در زمينه حمل و نقل کانتينري ما در چنين جايگاهي قرار نداريم.

وي با بيان اينکه سالانه در دنيا ۱۴۵ ميليون TEU کانتينر جابه‌جا مي‌شود، گفت: اين درحالي است که حداکثر فعاليت کانتينري ما سه ميليون TEU بوده است که بخش عمده‌اي از آن توسط لاينرهاي خارجي تخليه و بارگيري شده است.

مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي از ديگر موارد مورد توجه را بحث تقويت و آموزش دريانوردان عنوان و اظهار کرد: يک ميليون و ۷۰۰ هزار دريانورد در دنيا فعال هستند و پيش بيني شده تا سال‌هاي آينده ۱۶ هزار و ۵۰۰ دريانورد کمبود وجود داشته باشد که يک فرصت براي ايران شمرده مي‌شود. ما صرفا نبايد به کشتي‌هاي داخلي يا تحت پرچم دريانورد اعزام کنيم، بلکه بايد ناوگان جهاني را نيز متقاعد کنيم تا از دريانوردان ايراني استفاده کنند.

راستاد با بيان اينکه در دنيا حرکت اقتصاد دريايي به اين سمت رفته که کشتي‌ها بايد حداقل حامل ۲۰ هزار TEU کانتينر باشند و عمق بنادر نيز حداقل ۱۷ متر باشد تا اين گونه کشتي‌ها بتوانند پهلوگيري کنند يادآور شد: به همين دليل برخي بنادري که از نظر موقعيت جغرافيايي وضعيت خوبي نداشتند توانستند با افزايش عمق اسکله و حوضچه پهلوگيري کشتي‌ها به جايگاه خوبي دست يابند. مجمع جهاني اقتصاد در ارزيابي سالانه خود رتبه ايران در زمينه شاخص رقابت پذيري بنادر را هفدهم دنيا اعلام کرد که از اين نظر دو کشور ديگر منطقه هفدهم و بيست و پنجم شده‌اند، اما رتبه ايران در شاخص حمل و نقل دريايي پنجاه و هفتم و رتبه ما از نظر کيفيت بنادر هفتاد و يکم اعلام شده است، اين در حالي است که همان دو کشور منطقه از اين نظر در رتبه‌هاي سيزدهم و بيست و چهارم قرار گرفته‌اند.

راستاد با بيان اينکه در سطح جهاني گلوبال اپراتورها با لاينرها ادغام شده‌اند، افزود: براي آنکه رقابت‌پذيري خود را ارتقا دهيم، اين موضوع مورد حمايت سازمان بنادر و دريانوردي است و قرار است در بندر شهيد رجايي، شرکت لاينر همان شرکت اپراتور بندر نيز باشد.

وي از ديگر اقدامات سازمان بنادر را استفاده بهينه از پس کرانه‌ها دانست و گفت: ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار اراضي پس کرانه در بندر شهيد رجايي داريم که در اين اراضي به دنبال انبارداري نيستيم، بلکه به دنبال ايجاد مراکز توليدي و ارزش افزوده و همچنين خوشه‌هاي صنايع بندري و ارتقاي کمي‌و کيفي تاسيسات در اين پس کرانه‌ها هستيم.

مديرعامل سازمان بنادر و دريانوردي از ديگر اقدامات اين سازمان را توجه به ارتقاي کيفيت «شهر-بندر» و محيط بيروني بنادر و نيز افزايش سهم حمل و نقل ريلي در بنادر دانست و گفت: همچنين ۱۲ بندر را در شمال و جنوب کشور به گردشگري دريايي اختصاص داده‌ايم، ضمن اينکه قرار است از سازندگان داخلي ناوگان گردشگري دريايي و همچنين سازندگان کشتي‌هاي امداد و نجات دريايي حمايت کنيم.