روزنامه بهار
1396/11/25
دلار در مرز ۵ هزارتومان
دلار و سکه در ادامه مسیر صعودی‌شان همچنان تخت گاز می‌روند؛ به گونه‌ای که روز گذشته دلار به ۵۰۰۰ تومان نزدیک شده و سکه هم ۴۰ هزار تومان افزایش قیمت داشت.دلار آمریکا که در هفته قبل تا حدودی افزایش قیمتش متوقف شده بود، مجددا در دو - سه روز اخیر صعودی شده و دیروز با افزایش ۱۰۰ تومانی به ۴۹۵۰ تومان رسید.
بقیه ارزها هم دست کمی از دلار ندارند. به گونه‌ای که یورو در کنار دلار، بیشترین جهش قیمتی را داشته و پس از آن پوند انگلستان و درهم امارات قرار دارند. اما نکته قابل تامل در بازار دیروز وضعیت سکه بود که در فاصله یک روز ۴۰ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و به یک میلیون و ۵۹۰ هزار تومان رسید؛ افزایش قیمتی که حداقل در ماه‌های اخیر بی‌سابقه است. با وجود اینکه به نظر می‌رسید پس از پیش فروش سکه توسط بانک مرکزی وضعیت بازار متعادل‌تر شود اما عملا برعکس آن اتفاق افتاد. در این روزها طلای ۱۸ عیار هم رکوردشکنی کرده و با ادامه مسیر افزایشی به ۱۵۴ هزار تومان رسیده است که بالاترین قیمت را تجربه می‌کند. هر اونس طلا هم وضعیت مشابه طلای داخلی پیدا کرده و به مسیر افزایشی خود ادامه داده است.
اقتصادی نیست
در ادامه حرف‌درمانی‌های مقامات دولتی، معاون اقتصادی رئیس جمهور اعلام کرد که دلایل رشد نرخ ارز اقتصادی نیست. وی با تاکید بر اینکه اولویت دولت ایجاد ثبات و آرامش در بازار است ،گفت: در این راستا دولت در روزهای آینده اوراق مشارکت ارزی منتشر خواهد کرد.
محمد نهاوندیان در جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در مورد افزایش نرخ ارز اظهار کرد: برای کسی که در چهار سال اخیر در ایران زندگی کرده باشد، این حرف باعث تعجب است که دولت به دنبال افزایش نرخ ارز باشد، زیرا این اتفاق بارها در اقتصاد رخ داده است. اگر قیمت‌ها بالا برود قدرت خرید پایین می‌آید و زمانی که که قدرت خرید پول ملی در رابطه با انواع کالا و خدمات پایین بیاید به این معنی است که قدرت خرید در رابطه با ارز خارجی هم افت کرده است. وی افزود: این یک امر دستوری نیست بلکه حاصل یک روند اقتصادی است. اولویت اصلی دولت در حوزه اقتصاد ایجاد ثبات و آرامش در بازارهای اقتصادی است و برای مقابله با بازار ارز ملتهب، هیچ کاری مهمتر از کنترل نرخ ارز نیست. نهاوندیان تصریح کرد: اگر نرخ ارز را مصنوعی نگه داریم و تورم بالاتر برود، آن زمان جهش سه برابر شدن نرخ ارز را شاهد خواهیم بود؛ بنابراین ما به ریشه یعنی نرخ تورم پرداخته‌ایم و هیچ کس نمی‌تواند این رویکرد را انکار کند. در زمینه نرخ ارز مسیر چهار سال گذشته را با متانت پشت سر گذاشتیم اما عامل این جهش روانی، سیاسی و غیراقتصادی است.
خطر خروج سرمایه
در این رابطه اما رئیس اتاق بازرگانی تهران معتقد است: نوسانات ارزی به بنگاه‌های اقتصادی لطمات جدی وارد کرده است و بانک مرکزی باید تدبیری برای آن بیاندیشد تا مانع خروج سرمایه شود. مسعود خوانساری اظهار کرد: نوسانات ارزی لطمه جدی به اقتصاد وارد می‌کند و سرنوشت بنگاه‌های بخش خصوصی را تحت الشعاع قرار می‌دهد و وظیفه دولت است که به این موضوع بپردازد، این در حالی است که رئیس کل بانک مرکزی هر سه ماه یکبار موضوع تک نرخی کردن ارز را مطرح می‌کرد، اما محقق نشد. امیدواریم بانک مرکزی تدبیری را بیاندیشد که این نوسانات به حداقل برسد اما قیمت هایی که در بازار است، ارز مبادله‌ای است که سه نوع ارز دیگر شرکتی، اسکناس و حواله وجود دارد. به این معنا که ارز شرکتی برای واردات است. این در حالی است که قیمت حواله بالاتر از ارز شرکتی برای گشایش اعتبار و اسکناس است که این امر نگران کننده بوده و حاکی از خروج سرمایه از کشور است.
قیمت غیر واقعی است
همچنین، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس قیمت دلار در مدت اخیر را غیر واقعی دانست. محمدرضا پورابراهیمی داورانی در خصوص نوسانات بازار ارز گفت: ثبات نسبی بازار ارز در طول فعالیت دولت یازدهم در بازار وجود داشت اما در چند ماه گذشته روند صعودی قیمت دلار با رشد قابل توجهی روبه رو شده است. رئیس کمیسیون اقتصادی ادامه داد: دولت در چهار سال گذشته تلاش‌های خوبی برای مهار رشد شدید نرخ تورم داشته است اما در صورتی که نوسانات بازار ارز کنترل نشود نرخ تورم نیز افزایش می‌یابد. پورابراهیمی تصریح کرد: در ماه‌های اخیر افزایش قیمت دلار تاثیرات غیرمستقیم و بعضا با تاخیر روی قیمت کالاها داشته است اما باید توجه داشت قیمت دلار از نظر ما واقعی نیست. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس یادآور شد: نوسانات قیمت دلار در کوتاه مدت نباید تاثیری بر بازار مصرف داشته باشد و باید بانک مرکزی بازار را به‌صورت موثر مدیریت کند تا قیمت ارز کاهش یابد.
افزایش نرخ تورم می‌یابد
از سوی دیگر، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی‌سینا گفت: افزایش نرخ ارز انتظارات تورمی را تشدید کرده است و باید انتظار افزایش تورم در سال آینده داشته باشیم. علی‌اکبر قلی‌زاده با بیان اینکه نرخ ارز یک متغیر بسیار مهم در اقتصاد کشور است، اظهار کرد: وقتی نرخ ارز بالا رود انتظارات تورمی تشدید شده و تمام هزینه‌هایی که کشور در طول 4 سال گذشته تحمل کرده، از بین می‌رود. وی با اشاره به اینکه با افزایش نرخ ارز در تمامی حوزه‌های اقتصادی اثر انتظارات ظاهر میشود، بیان کرد: نرخ ارز اثرات گسترده‌ای در اقتصاد کشور دارد و از لحاظ داخلی بر روی صادرات و واردات مؤثر است. این اقتصاددان با اشاره به اینکه در نظریات اقتصادی افزایش نرخ ارز باعث کاهش واردات و افزایش صادرات میشود، تصریح کرد: این بحث‌ها نظری است اما اینکه تا چه حد اتفاق بیفتد بستگی به ساختار اقتصادی کشور و کشش صادرات نسبت به ارز دارد که تجربه نشان می‌دهد کشور ما قدرت رقابت‌پذیری بالایی ندارد. وی با تأکید براینکه نرخ ارز برروی کالا و خدمات تأثیر بالایی دارد، بیان کرد: کشش صادرات نسبت به نرخ ارز در ایران پایین است که در این حالت اتفاقات منفی گسترده میشود. قلی‌زاده با بیان اینکه با افزایش نرخ ارز، هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد، افزود: نهاده‌های داخلی ما ارزی است به‌طوریکه قیمت ماشین‌آلات و مواد اولیه تولید و کالاهای اساسی وابسته به ارز بوده و با افزایش ارز، افزایش می‌یابد.
مهمترین شاخص اقتصادی
وی نرخ ارز را مهمترین شاخص اقتصادی برای خارجی‌ها دانست و خاطرنشان کرد: خارجی‌ها با نرخ ارز توان اقتصادی، ثبات و امنیت اقتصادی را ارزیابی می‌کنند به طوری‌که کشوری که نرخ ارز بالا و یا نوسان داشته باشد، درجه اعتماد خارجی‌ها به اقتصاد این کشور آسیب‌پذیرتر میشود. قلی‌زاده با بیان اینکه نوسان نرخ ارز نشان‌دهنده این است که کشور مدیران اقتصادی خوب و توانمندی ندارد، افزود: نوسان نرخ ارز تمام برنامه بنگاه‌های اقتصادی که با ارز سروکار دارند را به هم می‌ریزد و در صورتی‌که از حدی خارج شود دولت و بانک مرکزی هم قادر نیست این نوسان را از بین ببرد.
وی با اشاره به اینکه اثرات نرخ ارز به دو صورت مستقیم بر روی کالاهای وابسته به نرخ ارز و غیرمستقیم که همان افزایش نرخ تورم است، نمایان میشود، تصریح کرد: اگر در بانک مرکزی منابع ارزی وجود داشته باشد و بتواند به طور مستمر وارد بازار کند، می‌تواند در کنترل بازار ارز مؤثر واقع شود. وی با بیان اینکه با افزایش نرخ ارز بازار سرمایه، پول و بورس به سمت ارز می‌رود، تأکید کرد: افزایش ارز باعث خروج پول از بانک‌ها شده و سمت خرید دلار می‌رود که در این صورت بانک قدرت وام‌دهی ندارد و درآمدی هم نخواهد داشت. قلی‌زاده بیان کرد: بانک مرکزی می‌تواند به دو روش کنترل تقاضا و عرضه ارز نرخ ارز را کنترل کند اما در شرایط فعلی که نرخ ارز دو نرخی است، بانک مرکزی به قدری تقاضاها را محدود کرده است که نمی‌تواند تقاضا را کنترل کند و از طرفی زمانی‌که نرخ ارز در سراشیبی قرار بگیرد هر چه دلار وارد بازار شود باز هم مؤثر واقع نمی‌شود. وی با تأکید بر اینکه باید بازارهایی به وجود بیاید که منابع و پول‌های سرگردان را جذب کند، ادامه داد: برخی تصور می‌کنند سیاست‌های دولت و بانک مرکزی این است که نرخ ارز باید افزایش یابد در صورتی‌که باید عملکرد دولت در این زمینه دیده شود تا مردم اطمینان حاصل کنند که سیاست دولت این‌گونه نبوده و به صورت عملی نگرش و انتظارات مردم را نسبت به بازار ارز و دولت اصلاح کنند.
