روزنامه اعتماد
1396/11/25
مذاكره دور از چشم ترامپ
سارا معصوميطالبان، مغضوب كابل يا دشمن قابل مذاكره؟ اوضاع امنيتي در افغانستان از كنترل نيروهاي امنيتي متفاوت افغان و البته نيروهاي خارجي حاضر در اين كشور خارج شده است. بازگشت مخوف طالبان به عرصه انجام عمليات‌هاي تروريستي براي گرفتن امتيازهاي سياسي، حتي امن‌ترين نقاط كابل را هم در يك ماه اخير بارها لرزانده است. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده در يكي از نادرترين اظهارنظرهاي خود درباره افغانستان اعلام كرده بود كه ديگر مذاكره با طالبان ممكن نخواهد بود، همزمان در يك ماه اخير عمليات‌هايي كه طالبان مسووليت آن را برعهده گرفته بيش از 200 شهروند غيرنظامي را به كام مرگ فرستاده است. اوضاع امنيتي به اضافه سخنان رييس‌جمهور امريكا نشان از اين داشت كه حداقل در بازه زماني فعلي امكان هرگونه گفت‌وگو با طالبان چه به صورت دوجانبه و چه با ميانجي‌گري و چندجانبه از بين رفته است اما خبرگزاري آسوشيتدپرس، روز گذشته با انتشار خبري اختصاصي اعلام كرد كه مقام‌هاي دولت مركزي در افغانستان در يك ماه اخير حداقل دوبار با مقام‌هاي طالبان گفت‌وگو كرده‌اند. اقدامي كه مي‌تواند نشان‌دهنده عدم گوش سپردن كابل به اظهارنظرهاي رييس‌جمهور امريكا درباره ممنوعيت مذاكره با اين گروه تروريستي باشد. خبرگزاري آسوشيتدپرس در بخش‌هايي از اين گزارش نوشته است كه وجود كانال‌هاي پشت پرده براي تماس دولت با طالبان نشان از تمايل كابل براي بازنگاه داشتن درهاي مصالحه با اين گروه تروريستي دارد. حضور نظامي امريكا در افغانستان وارد هفدهمين سال خود شده و كابل و واشنگتن همزمان به دنبال راهي براي كاستن از تعداد نيروهاي خارجي در افغانستان هستند. طالبان از مدت‌ها پيش يكي از شروط اصلي خود براي مذاكره يا متوقف كردن حملات را خروج نيروهاي بيگانه از افغانستان خوانده بود و افكار عمومي امريكا نيز از اينكه حضور اين كشور در نبرد افغانستان تبديل به امري عادي شده به ستوه آمده‌اند. همزمان دولت در افغانستان نيز از شكاف‌هاي بسيار جدي و در حال تعميق رنج مي‌برد و اين در حالي است كه طالبان با سوءاستفاده از همين شكاف‌ها در حال افزودن بر تصرفات زميني خود است و برحجم عمليات‌هاي تروريستي نيز افزوده است. ايالات متحده در چندماه اخير برحجم حملات هوايي عليه مواضع طالبان و ديگر گروه‌هاي شبه نظامي در افغانستان افزوده است. پس از مجموعه‌اي از حملات تروريستي طالبان نيز، رييس‌جمهور امريكا زبان به انتقاد از اين گروه گشود و تاكيد كرد كه ما خواهان گفت‌وگو با طالبان نيستيم. شايد در گذشته چنين سياستي وجود داشته اما ديگر گفت‌وگو با آنها سياست ما نيست. با اين وجود خبرگزاري آسوشيتدپرس اعلام كرده كه رييس اطلاعات افغانستان و مشاور امنيت ملي اين كشور دو مقامي هستند كه همچنان به شكل جداگانه با طالبان گفت‌وگو را ادامه مي‌دهند. يك منبع آگاه در دولت كه در جريان گفت‌وگوهاي اخير اين دو مقام دولتي با طالبان است به آسوشيتدپرس گفته كه مشكل اساسي اينجاست كه مشاور امنيت ملي و رييس اطلاعات افغانستان با يكديگر درباره جزييات رايزني‌هاي‌شان با طالبان سخن نمي‌گويند و حتي جزييات اين گفت‌وگوها را در اختيار شوراي عالي صلح كه از سوي دولت مامور هرگونه رايزني با طالبان است، قرار نمي‌دهند. با اين وجود يك عضو شوراي عالي صلح تاكيد كرده كه رييس اطلاعات افغانستان همچنان كانال رايزني با طالبان را حفظ كرده است. حكيم مجاهد، عضو شوراي عالي صلح افغانستان به آسوشيتدپرس گفته است كه تهديدهاي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده ره به جايي نبرده است و نشانه‌هايي از تسليم شدن يا كوتاه آمدن از مواضع قبلي در طالبان ديده نمي‌شود. آندرو ويلدر از كارشناسان مسائل آسيا در موسسه امريكايي صلح در اين باره مي‌گويد: بازيگران متعددي در كابل با طالبان در تماس هستند اما اين تماس به شكل هماهنگ شده انجام نمي‌گيرد و به همين دليل ره به جايي نيز نخواهد برد. از سوي ديگر آقاجان معتصم، مرد شماره دو سابق طالبان كه همچنان رابطه بسيار خوبي با رهبر طالبان دارد هشدار داده كه استراتژي رييس‌جمهور امريكا در استفاده از نيروي نظامي براي به پاي ميز مذاكره كشاندن طالبان تنها يك فايده دارد و آنهم افزايش عمليات‌هاي انتحاري خواهد بود. معتصم پيش از اين نيز گفته بود كه قصد دارد به پلي ميان دولت و طالبان بدل شود. معتصم تا سال 2010 از چهره‌هاي ارشد شوراي رهبري طالبان بود. اما در اين سال وي پس از آنكه تلاشي را براي پيشبرد مذاكرات صلح ميان طالبان با دولت به كار گرفت، 12 بار مورد اصابت گلوله قرار گرفت. گفته شد كه مقصر اصلي حمله به معتصم، اعضاي طالبان بودند كه با هرگونه صلح ميان اين گروه و دولت مخالف هستند و البته بخشي از تقصير را هم به گردن آژانس جاسوسي پاكستان انداختند. افغانستان ادعا مي‌كند كه ميان سرويس‌هاي جاسوسي پاكستان با طالبان افغانستان پيوندهايي وجود دارد. معتصم در حال حاضر و پس از آن حمله با ماشين ضدگلوله رفت و آمد مي‌كند و هر فردي كه مايل به ملاقات با وي باشد پيش از حضور در اتاق ملاقات بازرسي بدني مي‌شود. وي بخش عمده وقت خود را ميان افغانستان و تركيه سپري مي‌كند. وي در كابل با نيروهاي دولتي درباره گفت‌وگو با طالبان مذاكره مي‌كند و در تركيه با همكاران سابق خود در طالبان ارتباط برقرار مي‌كند تا شايد بتواند آنها را به مذاكره با دولت متقاعد كند.
اواخر ماه ميلادي جاري، نمايندگان بيش از 10 كشور براي شركت در دومين دور مذاكراتي كه به پروسه كابل معروف است در پايتخت افغانستان دور هم جمع مي‌شوند. نخستين دور اين گفت‌وگوها در ماه ژوئن برگزار شد. در حال حاضر اشرف غني، رييس‌جمهور افغانستان با توجه به ميزان خشونتي كه طالبان در چندماه اخير نسبت به غيرنظاميان به خرج داده با گزينه‌هاي اندكي براي برقراري صلح در كشور برخوردار است. دولت اشرف غني در بدنه خود نيز با مخالفت‌هاي جدي از سوي عبدالله عبدالله، معاون اجرايي رييس‌جمهور و والي شمال روبه رو است. بنابرگزارش‌هاي موجود، طالبان هر روز زمين‌هاي بيشتري را در افغانستان به خود اختصاص مي‌دهد. منابع اطلاعاتي و آماري واشنگتن از جمله اداره بازرسي عمومي امريكا براي بازسازي افغانستان موسوم به سيگار نيز اعلام كرده‌اند كه نيمي از افغانستان يا در سيطره مستقيم طالبان است يا تحت نفوذ اين گروه. برخي موسسه‌هاي ديگر مانند بي‌بي‌سي نيز اين رقم را حدود 70 درصد مي‌دانند. ماه گذشته ميلادي بود كه مسوولان اداره بازرسي عمومي امريكا براي بازسازي افغانستان اعلام كردند كه برخلاف رويه‌اي كه در يك دهه گذشته وجود داشته اكنون دولت ايالات متحده از آنها خواسته كه آمار مربوط به موفقيت‌هاي طالبان يا شكست‌هاي دولت در حفظ مناطق تحت اختيار را منتشر و علني نكنند. واشنگتن همچنين اسناد اطلاعاتي شامل ميزان توانايي و قدرت نيروهاي امنيتي افغانستان را هم طبقه‌بندي كرده است. دونالد ترامپ، يك سال پيش استراتژي خود براي افغانستان را اعلام كرد و در آن از اضافه شدن بيش از 4 هزار سرباز امريكايي تازه نفس به جبهه مبارزه با تروريسم در افغانستان رونمايي كرد. سايت متعلق به كنگره امريكا روز گذشته با انتشار مطلبي ادعا كرد كه واشنگتن هرآنچه مي‌توانسته براي بهبود اوضاع در افغانستان انجام داده و افزايش نيروهاي نظامي بيشتر كارساز نخواهد بود. در بخش‌هايي از اين گزارش آمده است كه عمليات‌هاي خشونت باري كه در افغانستان پس از 17 سال همچنان ادامه دارد سوال‌هاي بسيار جدي را نسبت به توانايي نظامي امريكا براي از بين بردن ريشه‌هاي بي‌ثباتي و ناامني در افغانستان مطرح مي‌كند. سياست خارجي بر اساس يك منطقه پيش مي‌رود و گاهي اوقات اين منطقه حكم مي‌كند كه بپذيريم جنگ‌هايي هستند كه نمي‌توان در آنها برنده شد. ژنرال مك مستر، مشاور امنيت ملي ترامپ يك بار در سخناني گفته بود كه مشكلاتي وجود دارند كه هم قابل كنترل نيستند و هم از اهميت حاشيه‌اي براي منافع ملي امريكا برخوردار هستند، مشكلاتي كه هزينه‌هاي مالي و معنوي كه براي آنها مي‌شود، ارزشش را ندارد. در مورد افغانستان درست مانند نمونه ويتنام اصلي‌ترين سوال اين نيست كه آيا جنگ قابل برنده شدن است بلكه اين است كه آيا اين جنگ ارزشش را داشت؟
سایر اخبار این روزنامه
خطيب اعتدال
در انتظار تحول اخلاقي
شيعه و سني در دشوارترين ميدان‌ها كنار يكديگرند
مذاكره دور از چشم ترامپ
مسووليت زنداني و سازمان زندان‌ها
اصلي‌ترين عامل انقلاب
راه سخت اصلاح‌طلبي
«كيپ تاون» شدن دور از انتظار نيست
همه‌پرسي و طرح دو پرسش
روش بهتر اداره زندان‌ها
انرژي جنبشي دلار
فرصت‌هاي كنفرانس عراق
كريمي، كي‌روش و آديداس
قانون دسترسي متهم به وكيل
