روزنامه ابتکار
1396/11/25
«ابتکار» وجاهت کاربردی اخذ مالیات از معامله گران ارز را بررسی کرد راهکارهای ارزی بی سرانجام بانک مرکزی
سمیرا ابراهیمیدر یک ماه اخیر، هر روزی که به شب رساندیم، دلار گران‌تر شد، ثروتمان بی ارزش‌تر شد، قدرت خریدمان کمتر شد و کار و کاسبی و تجارت هم در سیر ممتد تزلزل ماند. در این مدت دلار بیش از 10 درصد رشد را تجربه کرده‌است، در اقتصادی که سود بانکی سالانه آن به صورت اسمی 15 درصد است و رسما بیش از 20 درصد نمی‌شود. بازار سرمایه نیز به دلیل ریسک‌های فراوان سیستماتیک و ناهموار بودن محیط کسب و کار، به رونق نرسیده و پذیرای سرمایه‌گذاران نیست. به همین دلیل رشد 10 درصدی ارزی که به ذات مشکلات فراوانی از جمله دو نرخی بودن (در برخی از مواقع حتی 10 نرخی میشود) را دارد، تقاضای افسارگسیخته‌ای را در بازار ایجاد کرده‌است. تقاضایی که عمدتا با هدف سوداگری به این بازار آمده و نتیجه این عرضه اندک و تقاضای فراوان، در نهایت افزایش تورم و کاهش قدرت رقابت تولیدات داخلی در بازارهای صادراتی و حتی بازار داخلی به دلیل افزایش بهای تمام شده‌است.
برای مقابله با این معضل بزرگ اقتصادی، بسیاری از کارشناسان و برخی از مسئولان پی در پی از بانک مرکزی درخواست مداخله و نظارت درست در بازار ارز و همچنین اهتمام در مسئولیت تنظیم بازار با استفاده از ابزارهای عرضه را دارند.
اما بانک مرکزی که تنها با شعارهای تنش زا، توصیه به نخریدن ارز میکند، زیرا معتقد است افزایش قیمت ارز، زیربنای اقتصادی ندارد، اخیرا با انتشار نامه از سوی رئیس کل این نهاد به سازمان امور مالیاتی خبر از تعلق مالیات به حساب افراد خرید و فروش کننده ارز داد.
در متن این نامه آمده است: « با عنایت به لزوم استقرار ثبات در بازار ارز، استمرار روند معرفی خریداران موصوف در راستای اجرای سیاست‌های کنترل بازار ارز و با هدف جلوگیری از اقدامات سوداگرانه و فعالیت‌های دلالی که منجر به کتمان درآمد واقعی و فرار مالیاتی میشود، بانک مرکزی به منظور ارتقاء سطح تعاملات خود با آن سازمان تا سر حد امکان و شناسایی و وصول دقیق درآمدهای مالیاتی دولت، ضمن ردیابی و تشخیص دلالان ارزی، اقدام به استخراج و ارائه اطلاعات این اشخاص کرده‌است.
بر همین اساس و بنا بر نتایج حاصل از بررسی‌های صورت گرفته در ارتباط با مبادلات ارزی در دوره زمانی مربوط به ابتدای سال جاری لغایت ۱۷/۱۰/۱۳۹۶، حجم بسیار زیادی از مبادلات دلار به نام اشخاص معدودی ثبت شده که به پیوست مشخصات هویتی به همراه میزان دلار خریداری شده توسط ایشان ارسال میشود. لذا خواهشمند است دستور فرمایند، پس از رسیدگی به مبادلات اشخاص مذکور، اقدامات لازم در خصوص وصول مالیات‌های متعلقه صورت پذیرد.»
از این نامه چنین برآورد میشود که بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز، به جای حل مسئله تمایل به ارائه راهکارهای موقت دارد.
کمبود اسکناس دلار
مصطفی اصفهانیان، عضو کمیسیون مالیات اتاق بازرگانی ایران در گفت‌و‌گو با «ابتکار» در خصوص این اقدام بانک مرکزی گفت: پیش‌بینی ما این نیست که این راهکار بتواند مشکلات ایجاد شده در این حوزه را رفع کند. بلکه شاید در مقطع خاصی بتواند به صورت کوتاه مدت پاسخگو باشد. لازم به ذکر است که روز گذشته که نرخ ارز با جهش زیادی روبرو شده بود و به مرز 5 هزار تومان رسید، نرخ ارز مداخله ای، 500 تومان کمتر بود.
این فعال اقتصادی همچنین خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که با نوسانات اخیر بازار، بسیاری از تولیدکنندگان که نیاز به واردات مواد اولیه، با مشکلات زیادی در حوزه تامین ارز مواجه شده‌اند و در نهایت نیز به دلیل افزایش هزینه‌ها، با افزایش قیمت باید به جبران این ضر و زیان بپردازند. بنابراین سیستم مدیریت اقتصادی کشور را در بلند مدت دچار مشکل میکند. برای حل تمام این معضلات، بانک مرکزی به جای حل مشکل دست به کنترل افرادی زده‌است که ارز را به عنوان کالای سرمایه نگهداری کرده و خرید و فروش می‌کنند.
اصفهانیان در ادامه گفت: به نظر می‌رسد که معضلات اخیر بازار ارز در پی محدودیت دولت در تامین اسکناس‌های ارزی به وجود آمده‌است. اگر در این مقطع کارت‌های اعتباری ارزی در کشور فعال بودند، این مشکل پیش نمی‌آمد و یا خیلی کمتر از این بحران بود. به خصوص که اعتماد مردم به دولت در زمینه تنظیم بازار ارز از بین رفته‌است، زیرا قبلا با تشر و توصیه دولت، تقاضا کنترل می‌شد، اما اکنون این اتفاق رخ نداده است.
معاملات ارزی دستخوش بحران و تغییر جهانی
معاملات ارز به منظور کسب سود از نوسانات ارزی و یا کسب سود از فاصله قیمت ارزهای مختلف، در دنیا مرسوم است و حتی بازار فارکس نیز که در ایران ممنوع اعلام شده اما کاربران زیادی دارد، با گردش مالی هنگفتی در این حوزه فعال است . نحوه مالیات‌گیری از معاملات این بازار نیز از معاملات کارگزاری‌ها با اخذ درصد اندکی انجام میشود.
پس از فروپاشی نظام ارزی برتن وودز در دنیا، افزایش بی‌ثباتی ارز‌ها فرصتی را برای معرفی قراردادهای آتی ارز به وجود آورد. بورس کالای شیکاگو قراردادهای آتی ارز را با معاملات مربوط به هفت نوع ارز آغاز کرد. سپس کشورهای در حال توسعه نیز برای کاهش نوسانات بازار ارز و کنترل آسان‌تر ریسک واسطه‌گری مالی در سطح بین‌المللی به ایجاد چنین بازاری در اقتصادهای در حال رشد خود پرداختند.
همچنین در سال ۱۹۷۲ میلادی بورس بازرگانی شیکاگو برای اولین بار در دنیا، معاملاتی آتی ارز را به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک ناشی از نوسان قیمت ارز راه‌اندازی کرد. در حال حاضر در این بورس معاملات آتی ارز بر روی تعداد زیادی از نسبت‌های ارزی قابل معامله است که مهمترین و پررونق‌ترین آن‌ها عبارتند از یورو به دلار آمریکا، دلار استرالیا به دلار آمریکاو ... هستند.
برای مقابله با بحران های ارزی ایران، از ابتدای دهه 90 سازمان بورس و سپس بورس کالا پیشنهاد راه اندازی بازار آتی ارز بر پایه تجارب جهانی و همچنین تجربه موفق بازار آتی سکه را پیشنهاد کرده و ساز و کار راه انداری آن را هم مشخص کرده اند. اما به دلیل این که بانک مرکزی متولی بازار ارز در کشور است، هنوز موافقت جدی خود با این پدیده را اعلام نکرده و حتی از اخبار پشت پرده و حاشیه ای اینطور به گوش می رسد که بانک مرکزی با راه اندازی این بازار مخالف است.
هرچند در اوایل بهمن ماه سال جاری، سیف اظهار کرد که بازار مشتقه ارزی به زودی راه اندازی می شود؛ اما راه اندازی این بازار پیش شرط ها و پیش نیازهایی دارد که باید تامین شود.
وی افزود: با تامین این پیش نیازها می توان این بازار را نیز برای کمک به تنظیم بازار ارز راه اندازی کرد.
به گفته سیف، راه اندازی این بازار نیازمند یکسان سازی نرخ ارز است.
لازم به ذکر است که با پایان سال جاری، چهارمین سال قول دولت مبنی بر «تک نرخی شدن ارز تا پایان سال» به پایان می‌رسد.
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران کنگره شهدای استان سیستان و بلوچستان:
شیعه و سنی در جمهوری اسلامی در دشوارترین میدان‌ها کنار یکدیگرند
دادستان تهران و نمایندگان مجلس جزئیات جدیدی از ماجرای مرگ فعال محیط زیستی در زندان ارائه کردند
چالش های اجرای تئاترهای خارجی روی صحنه تماشاخانه های ایرانی بررسی شد
دریچه ای به وسعت یک سن برای تماشای جهان
علیرضا صدقی
امضای انقلاب کجاست؟
کارشناسان سیاسی و حقوقی چالش های پیشنهاد تشکیل کمیته شناسایی افراد منتسب به چهره‌های سیاسی را بررسی می‌کنند
«ابتکار» پیامدهای ناشی از افزایش روزافزون حاشیه‌نشینان را بررسی میکند
زلزله اجتماعی در همسایگی شهرها
«ابتکار» از انتقاد نمایندگان درباره فساد در پرطرفدارترین ورزش ایران گزارش می دهد
دونالد ترامپ با توجیه دکترین هسته‌ای آمریکا از ایجاد نیروی اتمی بی سابقه خبر داد
«ابتکار» وجاهت کاربردی اخذ مالیات از معامله گران ارز را بررسی کرد
راهکارهای ارزی بی سرانجام بانک مرکزی
مردم خوزستان برای زندگی خود چه آینده ای را تصور می‌کنند؟
هم نشینان خاک برسر دوراهی
رئیس جمهوری:
دستگاه‌های تبلیغاتی بذر یاس می پاشند
پیروزی ارتش سرخ و تساوی پسران آبی
