چالش های اجرای تئاترهای خارجی روی صحنه تماشاخانه های ایرانی بررسی شد دریچه ای به وسعت یک سن برای تماشای جهان

فاطمه رنج‌اندیش
در دوران جشنواره تئاتر که گروه‌های بین‌المللی برای اجراهایی محدود به ایران دعوت می‌شوند، برای مخاطبان تئاتر مغتنم است تا بتوانند با نگاه‌های مختلف آشنا شوند. فارغ از اینکه در تمام ادوار نقد و نظرهای زیادی در مورد انتخاب گروه‌های خارجی شنیده می‌شود، در هر دوره این دست از نمایش‌ها با استقبال زیادی همراه بود. کنجکاوی تماشای اجراهای بین‌المللی تا اندازه‌ای است که در ساعات اولیه بلیت فروشی تمام سالن‌ها پر می‌شود. حتی می‌توان گفت این بخش از اجراهای داخلی با استقبال بیشتری همراه است. گویی مخاطب ترجیح می‌دهد نمایش‌های داخلی را در طول سال دنبال کند و این فرصت کوتاه را صرف بخش بین‌الملل کند. بنابراین این موضوع مطرح است که به چه علت اجراهای بین‌المللی برای عموم در تمام سال مهیا نمی‌شود و اصلا چه مشکلاتی برای برنامه‌ریزی‌های این طرح وجود دارد. در همین راستا با ارمغان بهداروند مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی و پیمان شریعتی رئیس مجموعه تئاتر شهر درباره چون و چراهای شرایط لازم برای اجراهای عمومی بخش بین‌الملل گفت‌و‌گو کردیم.
اولویت با اجراهای بین‌الملل در جشنواره‌ها
ارمغان بهداروند درباره شرایط لازم برای دعوت گروه‌های تئاتری و اجرای نمایش در طول سال توضیح می‌دهد: «ارتباط بین‌المللی تئاتر با توجه به برگزاری چندین فستیوال به صورت سالانه به جشنواره‌هایی از جمله کودک و نوجوان، فجر و جشنواره‌های غیر متمرکز خارج از تهران محدود شده است. در این مدت با توجه به موضوع فستیوال‌ها از گروه‌های تئاتر دعوت می‌شود تا اهالی، مخاطبان و دانشجویان تئاتر از آن‌ها استفاده کنند. در سال 95 و 96 اداره کل هنرهای نمایشی با همکاری سازمان‌ها و ادارات مرتبط برنامه‌ریزی‌هایی کرده‌اند. به عنوان مثال در جریان نشست مدیران تئاتری غرب آسیا توافقاتی صورت گرفت تا همکاری‌ انجام شود. در جشنواره تئاتر فجر امسال بخشی از این توافقات انجام شد. به دنبال آن هستیم که تورهای تئاتری بین ایران و کشورهای عموما مسلمان و همسایه آغاز شود و به این ترتیب ارتباط مستمر و مثبتی را ایجاد می‌کنیم. از سویی دیگر بخشی از کارهای حرفه‌ای تئاتر و بخشی از کارهای دانشجویی در فستیوال‌ها و رویدادهای بین‌الملل شرکت می‌کنند که مرکز هنرهای نمایشی از آن‌ها حمایت کرده است. در واقع با اعزام گروه‌های تئاتری به کشورهای دیگر برای ما به نوعی تجربه اندوزی شکل می‌گیرد. ضمن اینکه حق جامعه تئاتری است که در طول سال به شکل حرفه‌ای از تئاترهای خارجی استفاده کنند. نکته مهم این است که اعتبار اندکی که به تئاتر اختصاص پیدا می‌کند که اتفاقا به موقع هم تخصیص نمی‌دهند، باعث ایجاد مشکلاتی شده است. چراکه مواجه مستقیم مالی با گروه‌های خارجی باید بر اساس قوانین بین‌الملل انجام می‌شود. از نظر مالی باید به درجه‌ای برسیم که بتوانیم بخش هزینه‌ساز بین‌الملل را مدیریت کنیم.»


بهداوری درباره ظرفیت تخصیص بودجه به اجراهای بین‌الملل توضیح می‌دهد: «شورای حمایت تئاتر اداره هنرهای نمایشی از سال 94 به صورت مجدد حمایت‌های مالی از اجرای عمومی تئاترها آغاز کرده است. در این چند سال نزدیک 7 الی 8 میلیارد هزینه حمایت از گروه‌های داخلی و خارجی شده است. عموما با پیشنهاد سالن‌های تئاتر به مرکز هنرهای نمایشی و کارهایی که برای اجرای عمومی در تهران و شهرستان‌ها تولید شده‌اند بر اساس هزینه‌های عوامل، سالن اجرا و درجه کیفی مورد حمایت قرار گرفتند. مرکز هنرهای نمایشی تا شهریور 96 به تمام تعهداتش عمل کرده است. در مورد 6 ماه دوم سال با توجه به اینکه بعضی از تئاترهای در شرف اجرا هستند و بعضی دیگر هنوز آماده نشده‌اند با تامین اعتبار تا پایان سال تسویه خواهیم کرد.»
مدیرعامل مرکز هنرهای تجسمی درباره روش معرفی تئاترهای خارجی برای اجراهای عموم بیان می‌کند: «از آنجایی که اولویت اجراهای بین‌الملل در جشنواره‌ها است، ستاد اجرایی جشنواره به صورت ارسال فیلم و بازدید حضوری از تئاترهای مد نظر دعوت کردند. در جشنواره 36 مدیر امور بین‌الملل با هماهنگی دبیر جشنواره و اداره کل هنرهای نمایشی به دعوت از گروه‌ها اقدام کردند.»
مشکل ما خط قرمزها نیست
پیمان شریعتی رئیس مجموعه تئاتر شهر از مشکلات موجود برای اجرا نمایش‌های خارجی می‌گوید: «در جریان برگزاری فستیوال‌های تئاتری یکی از سنگین‌ترین پروداکشن‌ها و پیش تولید به خصوص در حوزه بین‌الملل وجود دارد. به هر حال باید گروهی را برای یک پروسه زمانی محدود دعوت کرد و هزینه‌های زیادی را متقبل می‌شویم تا آن کار به بازتولید برسد. بنابراین تمام مراحل و هماهنگی‌ها با بازیگران، دکور و .... باید انجام شود تا یک گروه به جشنواره روی صحنه بیاید. در این میان گروه‌هایی که پروداکشن‌ها سنگین‌تری دارند نظیر «هملت» آلمان‌ها که در فجر امسال بود به سادگی هماهنگ نمی‌شوند. بین یک تا دو سال در حال رایزنی با کمپانی هستیم تا در برنامه‌اش گنجانده شود. در جریان اجرای عمومی که بسیار خوشایند است، هماهنگی با کمپانی‌ها سخت‌تر می‌شود. در نهایت بتوانیم برای 5 الی 6 روز این اجراها را هماهنگ کنیم. کمااینکه سال گذشته نمایش «درخت» را تلاش کردیم از باکس جشنواره خارج کنیم و به زمان دیگری در اجرای عمومی موکول شود. گرچه نمایش‌های تجربی هستند که پروداکشن‌ها و نیروی انسانی محدودتری دارند که می‌توان شرایط اجرا را فراهم کرد. در سال‌های اخیر نمونه‌هایی نیز وجود داشتند. ولی نمی‌توانیم انتظار کارهای بسیار قوی داشته باشیم. از آن مهم‌تر تامین بودجه لازم است. فضای جشنواره به گونه‌ای است که از سوبیسیت دولتی برخوردار هستیم تا از گروه‌ها دعوت کنیم. همچنین هزینه‌ بلیت‌ها برای مخاطب کمتر از اجرای عموم در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که اگر بودجه جشنواره پرداخت نشود، هزینه بلیت‌ها کفاف تامین گروه‌ها دعوت شده را نمی‌دهد.
شریعتی درباره خط قرمز‌های اجرای‌های خارجی در ایران می‌گوید: «مشکل اصلی ما خط قرمزها نیست، مسئله تامین بودجه و هماهنگی گروه‌ها است. ضمن اینکه در کشورهای دیگر هم اجراهای بین‌الملل را برای رویدادها دعوت می‌کنند. البته گروه‌هایی هستند که کارشان سفر است و در سیرک‌های مختلف اجرا دارند. آن‌ها به تمام کشورها سفر می‌کنند و مورد استقبال هم قرار می‌گیرند اما سیاست‌های ما بر این اساس نیست.»
بازتاب نظرات مخاطبان درباره اجراهای بین‌الملل در جشنواره تئاتر فجر اینگونه بیان می‌کند: «بازتاب‌ها متفاوت بود. در فستیوال‌ها باید دید مخاطبان از چه جنسی هستند. مخاطب حرفه‌ای یا دانشجوی تئاتر از بعضی از کارها استقبال می‌کند و بعضی دیگر در سلیقه‌شان نمی‌گنجد. با این همه این بخشی از تئاتری است که در سراسر دنیا اجرا می‌شود. طبیعی است در جشنواره‌های مختلف اجراهایی انتخاب می‌شود که در تورهای مختلف شرکت کرده و موفق بوده‌اند. فکر می‌کنم در این جشنواره به نسبت استقبال خوبی داشتیم.»
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران کنگره شهدای استان سیستان و بلوچستان: شیعه و سنی در جمهوری اسلامی در دشوارترین میدان‌ها کنار یکدیگرند دادستان تهران و نمایندگان مجلس جزئیات جدیدی از ماجرای مرگ فعال محیط زیستی در زندان ارائه کردند چالش های اجرای تئاترهای خارجی روی صحنه تماشاخانه های ایرانی بررسی شد دریچه ای به وسعت یک سن برای تماشای جهان علیرضا صدقی امضای انقلاب کجاست؟ کارشناسان سیاسی و حقوقی چالش های پیشنهاد تشکیل کمیته شناسایی افراد منتسب به چهره‌های سیاسی را بررسی می‌کنند «ابتکار» پیامدهای ناشی از افزایش روزافزون حاشیه‌نشینان را بررسی می‌کند زلزله‌ اجتماعی در همسایگی شهرها «ابتکار» از انتقاد نمایندگان درباره فساد در پرطرفدارترین ورزش ایران گزارش می دهد دونالد ترامپ با توجیه دکترین هسته‌ای آمریکا از ایجاد نیروی اتمی بی سابقه خبر داد «ابتکار» وجاهت کاربردی اخذ مالیات از معامله گران ارز را بررسی کرد راهکارهای ارزی بی سرانجام بانک مرکزی مردم خوزستان برای زندگی خود چه آینده ای را تصور می‌کنند؟ هم نشینان خاک برسر دوراهی رئیس جمهوری: دستگاه‌های تبلیغاتی بذر یاس می پاشند پیروزی ارتش سرخ و تساوی پسران آبی