روزنامه آفتاب یزد
1396/11/24
راز مسکوت ماندن پرونده ثامن چیست؟
آفتاب اقتصادی- الهام علائی: ظاهرا قرار نیست داستان غم انگیز و دردآور موسسات مالی و اعتباری در ایران به پایان برسد. یکی از این موسسات که هم‌اکنون به دغدغه اصلی بسیاری از مردم کشورمان تبدیل شده، موسسه اعتباری ثامن است. این موسسه در تیر ماه سال ۱۳۷۶ با نام موسسه اعتباری ثامن الائمه در مشهد فعالیت خود را با توجه به موافقت‌نامه وزارت تعاون آغاز کرد، هرچند افتتاح رسمی آن در ۱۸دی ماه ۱۳۷۶ صورت گرفت. موسسه ثامن در حال حاضر حدود ۴۰۰۰ کارمند و ۶۰۰شعبه در سراسر کشور دارد.ماجرای مجوز ثامن
با وجود این تعداد شعبه در سطح کشور و پس از 18 سال فعالیت این موسسه، در آبان ماه 1394، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که موسسه ثامن دارای مجوز قانونی از بانک مرکزی نیست، اما در حال طی مراحل قانونی برای دریافت مجوز است. این در حالی است که تا به امروز همچنان این مراحل قانونی طی نشده و مجوزی به این موسسه داده نشده است! در این میان، آنقدر ابهام و پرسش وجود دارد که حتی نمی‌توان به همه آنها در یک گزارش اشاره کرد. اینکه اساسا وقتی یک موسسه مالی و اعتباری هنوز از بانک مرکزی مجوزی دریافت نکرده، چرا باید به آن اجازه فعالیت داده شود؟! مگر نه این است که مطابق شنیده‌ها و دیده‌ها، دریافت مجوز برای یک فعالیت خرد و ساده با موانع، مشکلات و کاغذ بازی بسیار زیادی برخورد می‌کند، پس چگونه می‌توان پذیرفت که تابلوهای یک موسسه مالی و اعتباری با نام موسسه اعتباری ثامن در تمام شهرهای کشورمان بالا رود و سال‌ها از فعالیت آن بگذرد، اما همچنان مجوزی از سوی بانک مرکزی در میان نباشد و هیچ کس نیز اهمیتی به این موضوع ندهد؟!
شایعه ورشکستگی ثامن
پس از اینکه دو سال از اعلام خبر احتمال دریافت مجوز ثامن گذشت و هیچ اتفاق خاصی نیفتاد، در خرداد ماه سال ۱۳۹۶ شایعه ورشکستگی این موسسه منجر به ترس سپرده‌گذاران و تجمع گسترده در برابر شعبه‌های این موسسه برای دریافت سپرده‌هایشان شد.
پس از آن، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری صدا و سیما از سوی معاون نظارتی بانک مرکزی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، این شایعه تکذیب شد و به سپرده‌گذاران اعلام شد که به هیچ عنوان نگران نباشند و به شایعات توجه نکنند.
استیصال سپرده گذاران
پس از این ماجرا، سپرده‌گذاران موسسه ثامن که به شدت نگران سپرده‌های خود بودند، به این موسسه مراجعه کردند و خواستار دریافت اندوخته‌های خود شدند که متاسفانه حاصلی جز بی‌حاصلی نداشت! مردم با این پاسخ مواجه می‌شدند که «فعلا جلو حساب‌ها بسته شده و امکان پرداخت وجه وجود ندارد، اگر به مبلغ خاصی نیاز دارید، فقط می‌توانید تا سقف 500هزار تومان از حساب خود برداشت کنید!» این در حالی بود که این مبلغ 500 هزار تومان هیچ ارتباطی به موجودی حساب مشتریان نداشت و حتی اگر مبلغ 300 میلیون تومان نیز در حساب فردی موجود بود، بیش از آن سقف معین به وی پرداخت می‌شد!
در کمال ناباوری، این سقف پرداختی پس از گذشت چند روز به 200 هزار تومان کاهش یافت و به مشکلات مشتریان افزوده شد. علاوه بر اینکه این همه به گونه‌ای بود که مشتریان برای دریافت همین مبالغ اندک و ناچیز هم باید ساعت‌ها در صف انتظار در موسسه می‌ماندند. در همین صف‌های انتظار می‌شد دردها و مشکلات سپرده‌گذاران مستاصل این موسسه را شنید که بسیاری از آنها با چالش‌های جدی و اساسی مواجه بودند و اکنون باید وقت، انرژی، شخصیت و آبروی خود را گرو می‌گذاشتند تا به بخش بسیار کوچکی از پول خود دست یابند.
ماجرای ادغام
همه اینها در حالی بود که دو روز بعد از شایعه ورشکستگی موسسه ثامن، «عیسی رضایی» رئیس هیئت مدیره ثامن که همزمان مدیرعاملی موسسه کوثر را نیز بر عهده دارد، به مردم اطمینان داد که نگران سپرده‌های خود در ثامن نباشند، زیرا هرگونه تصمیم درباره ادغام و تغییر در ساختار آن با نظر بانک مرکزی انجام میشود.
رضایی به سپرده گذاران توصیه کرد آرامش خود را در این شرایط حفظ کنند، زیرا جای هیچ نگرانی در تامین نقدینگی مورد نیاز مردم نیست. اما از همان ابتدا که طرح ادغام این سه موسسه مطرح شد، بانک مهر اقتصاد با انتشار تکذبیه، آن را رد کرد و خود را از این دایره بیرون کشید. «جواد حاجی مزدارانی» معاون امور مناطق بانک مهر اقتصاد، هرگونه گمانه‌زنی درباره ادغام این بانک با موسسه‌های اعتباری را شایعه دانست و تاکید کرد برخورد با انتشاردهندگان آن از طریق مرجع قانونی پیگیری میشود.
مجموع سخنان مقام‌ها و اطلاعیه‌های موسسه کوثر و تعاونی ثامن، مطرح بودن موضوع ادغام در مورد آنها و پیگیری آن را در بانک مرکزی تایید می‌کرد. سرانجام بیست و نهم خردادماه، معاون نظارتی بانک مرکزی انجام مذاکره میان موسسه اعتباری کوثر و صاحبان سهام موسسه ثامن و مهراقتصاد را تایید کرد و گفت: «این قبیل موارد مطرح از سوی مدیران این موسسه‌ها لزوما ممکن است با نظر سهامداران آنها یکسان نباشد، اما توافق اولیه ای شده است. درخواست صدور مجوز و ادغام به طی مراحل قانونی آن بستگی دارد، در این راه ممکن است دو موسسه یا بانک با یکدیگر مذاکراتی داشته باشند که امکان دارد به نتیجه منجر شود. اکنون مذاکراتی بین چند موسسه در حال انجام است که بانک مرکزی در این باره خبر موثق و قطعی را به هموطنان اعلام خواهد کرد. چنانچه در نهایت تشخیص بانک مرکزی بر ادغام باشد، بانکی قوی‌تر و با ثبات مالی بیشتر بنا به مصلحت شکل می‌گیرد».
جلسه شورای پول و اعتبار چه شد؟
ادغامی که مسئولان ثامن و بانک مرکزی از آن دم می‌زدند، هنوز انجام نشده است! این تصمیم به تشکیل جلسه شورای پول و اعتبار موکل شده، جلسه‌ای که بعد از گذشت هشت ماه هنوز فرصت تشکیل آن فراهم نشده است! حال اینکه چه حکمتی است که این همه جلسات تشکیل میشود و چنین جلسه‌ای که چشم بسیاری از مردم دردمند به برگزار شدن آن دوخته شده، کنار گذاشته شده، جای بحث بسیار دارد.
حاشیه‌های منتفی شدن ادغام
اندکی بعد، عضو ناظر مجلس در شورای پول و اعتبار از منتفی شدن ادغام موسسات مالی که دچار مشکل شده‌اند خبر داد. محمدرضا تابش با بیان اینکه در این شورا در جلسات متعدد درباره مسئله پیش آمده برای موسسات مالی و اعتباری بحث و تبادل نظر شد، گفت: «دادستان کل کشور خواستار رسیدگی به نابسامانی‌ها درباره موسسات مالی و صندوق‌های قرض‌الحسنه شد. در بخش‌های اطلاع‌رسانی، هماهنگی‌های لازم در ادغام موسسات مالی، نقش نظارتی بانک مرکزی و ارزیابی‌ها در املاک موسسات مالی اشکلاتی وجود دارد. بانک مرکزی نیز مکلف شده در راستای ادغام‌هایی که انجام شده، خط اعتباری بدهد.»
چرا سیف پاسخگو نیست؟!
اضطراب و نگرانی سپرده‌گذاران ثامن همچنان ادامه داشت تا اینکه 15 مرداد ماه سال جاری، رئیس کل بانک مرکزی به مشتریان این موسسه اطمینان خاطر داد که این موسسه هیچ مشکلی ندارد و بناست با موسسه کوثر و بانک مهر اقتصاد تجمیع شود. آنچه بر نگرانی مردم دامن زد و تا امروز هم از آن نکاسته، اتفاقاتی بود که طی چند ماه اخیر برای موسسه اعتباری کاسپین رخ داد اما همان روزهای نخست که بازار شایعات داغ و به دنبال آن شعب موسسات نامبرده پر شده بود از سپرده‌گذارانی که به قصد دریافت سپرده‌هایشان آمده بودند، هم مسئولان موسسات و هم مسئولان بانک مرکزی اعلام کردند که مردم نگران نباشند مشکلی در این موسسات وجود ندارد.
سیف گفت: «موسسه ثامن در ابتدا با نام ثامن‌الائمه فعالیت می‌کرد که با تذکر بانک مرکزی نام خود را اصلاح کرد و اکنون مشکل خاصی ندارد. همچنین موسسه ثامن از نظر تعادل دارایی و بدهی متعادل است.»
این اظهارات در حالی مطرح شد که تا به حال هیچ نتیجه‌ای در بر نداشته است و بسیاری از سپرده‌گذاران موسسه ثامن معتقدند که بانک مرکزی آنها را ملعبه دست خود قرار داده و در حال زمان خریدن است، بدون اینکه کوچک‌ترین توجهی به مردم و شرایط زندگی آنها داشته باشد. اینکه سیف سخنانی را بیان می‌کند که پشتوانه اجرایی برای آنها وجود ندارد و خودش نیز به‌عنوان عالی ترین مرجع و مقام پولی کشور پاسخگوی آن نمی‌باشد، از هیچ نقطه نظری قابل توجیه نیست.
نام ثامن در فهرست بانک‌های مجاز
گمانه زنی‌ها ادامه یافت تا اینکه در اوایل تیرماه سال جاری بانک مرکزی نام موسسه ثامن را به همراه بانک مهر اقتصاد در فهرست بانک‌های مجاز قرار داد و اعلام کرد این بانک متقاضی دریافت مجوز از بانک مرکزی است. به نظر می‌رسید، این اقدام بانک مرکزی بعد از حواشی اخیر نظام بانکی برای موسسات کوثر، ثامن و مهر اقتصاد احتمالا به منظور آرام کردن فضای سپرده‌گذاران بانکی انجام شده است.
آخرین خبر از ثامن
جدیدترین خبری که توسط یک مقام مسئول درباره موسسه ثامن اعلام شده به اواخر آذرماه امسال برمی گردد که طی آن مجددا رئیس کل بانک مرکزی به سپرده‌گذاران این موسسه اطمینان خاطر داد و اظهار داشت: «تجمیع موسسه اعتباری ثامن در شرف انجام بوده و از این لحاظ مشکلی وجود ندارد و در آینده ثامن تجمیع خواهد شد.» سیف به سپرده گذاران ثامن اطمینان داده که مشکل خاصی در این رابطه وجود نداشته و می توانند با آرامش سپرده‌های خود را در موسسه حفظ کنند و در عین حال اگر مایل هستند سپرده‌های خود را دریافت کنند. وی در مورد زمان نهایی برای تعیین وضعیت ثامن و تجمیع نیز اعلام کرد که در شرف انجام است و زمان مشخصی در این باره اعلام نکرد.
سیف در حالی به سپرده‌گذاران موسسه ثامن اعلام کرد که می‌توانند از حساب خود برداشت کنند که عملا چنین امکانی برای آنها وجود ندارد! اکنون این سوال مطرح است که مگر رئیس کل بانک مرکزی از مشکلات این موسسه و سپرده‌گذارانش آگاه نیست که چنین سخنانی را مطرح می‌کند؟! اگر آگاه است که به ترفند متوسل شده و اگر آگاه نیست که جای شگفتی بسیار دارد!
وعده اتصال به شبکه شتاب چه شد؟
نهایتا اینکه صورت و شکل ظاهری در موسسه ثامن حفظ شده، اما عملا این موسسه اعتباری از شبکه بانکی کشور طرد شده است؛ چرا که نه بانک مرکزی از آن حمایت می‌کند و نه اینکه حتی به شبکه شتاب وصل میشود. سیف چندی پیش وعده اتصال عابر بانک‌های موسسه ثامن به شبکه شتاب را به مردم داد که متاسفانه این وعده نیز تو خالی از آب درآمد! اگر این اتفاق می‌افتاد، مشکل سپرده‌گذاران به راحتی حل می‌شد، اما ظاهرا دولت و مسئولان در پی حل این چالش نیستند.
برزخی میان غیر مجازها و مجازها!
دولت دوازدهم چندی است که در حال بررسی مشکلات موسسات مالی غیر مجاز و رفع آنهاست و بارها نیز اعلام شده که تقریبا 98 درصد مشکلات این موسسات برطرف شده است. این در حالی است که هرگز نام ثامن در فهرست موسسات غیر مجاز قرار نگرفته است. از سوی دیگر، سپرده گذاران این موسسه آرزومندند که چنین اتفاقی می‌افتاد؛ چرا که در این صورت آنها نیز می‌توانستند به حقوق مالی خود دست یابند. سوال اینجاست که این حالت بینابین که نام ثامن نه در فهرست مجازها قرار دارد و نه در فهرست غیر مجازها، قرار است تا چه زمانی ادامه داشته باشد؟! گناه سپرده‌گذاران این موسسه چیست که دل به وعده‌های پوچ مسئولان خوش کرده‌اند و چشم انتظار معجزه‌ای برای دریافت پول خود هستند؟! چرا هیچ نهادی مسئولیت رسیدگی به مشکلات سپرده‌گذاران ثامن را بر عهده نمی‌گیرد و اساسا چرا این مسئله مسکوت مانده و در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است؟! سپرده‌گذاران موسسه ثامن باید مشکلات، دردها و اعتراضات خود را به گوش چه کسی برسانند؟! و در پایان اینکه این سکوت تا کی ادامه خواهد یافت؟!
ما نیز منتظر توضیحات مسئولان مربوطه هستیم.
سایر اخبار این روزنامه
مسیر رفراندوم
برات قبادیان *
رضا بردستانی روزنامه‌نگار
مجید ابهری رفتارشناس
پرواز مرا در چمپیون شیپ ببینید
بلایی که بر سر طرح ترافیک آوردند
آقای همیشه طلبکار
راز مسکوت ماندن پرونده ثامن چیست؟
خودکشی سیدامامی در حال بررسی است
جوابیه بیمه ایران به یک گزارش
تصویر فرزند کراواتی خاوری بر دیوارهای ونکوور
«بازرگان» انسان سالم و خوبی بود
دنیاطلب شدیم و دنبال سور و سات رفتیم
اعزام دستگاه سی تی اسکن از تهران به فردوس برای مداوای مصدومان!
