روزنامه خراسان

4 نکته درباره نقدهای تند ابراهیم حاتمی کیا در اختتامیه جشنواره فجر

از یک شنبه شب و ساعتی پس از پایان مراسم اختتامیه جشنواره فجر، برخلاف چیزی که پیش بینی می شد، آن چه بیش از هرچیز (حتی جوایز) در فضای مجازی ترند شد، صحبت های اعتراضی ابراهیم حاتمی کیا بود. صحبت هایی که در شبکه های اجتماعی با واکنش های متناقضی مواجه شد و عملاً یک دوقطبی ساخت که علاقه مندان سینما را به دو دسته له و علیه او تقسیم می کرد. این صحبت های حدود 4دقیقه ای که در ابتدا با آرامش زیادی هم شروع شد، به خروش پایانی انجامید که فضای خبری کشور را تا 24 ساعت بعد، هنوز تحت تأثیر قرار داده است. شبکه های اجتماعی پر از اظهارنظر درباره این صحبت هاست و حتی برخی سینماگران را به واکنش واداشته است. در این میان حتی کار به رئیس سازمان صداوسیما و نمایندگان مجلس نیز کشیده است. اما ابراهیم حاتمی کیا به چه چیز اعتراض داشت؟
 
1- «فیلم ارگانی» فحش است؟
اولین انتقاد ابراهیم حاتمی کیا، به برخوردی بود که برخی رسانه ها درباره وابستگی مالی پروژه هایش به نهادهای حکومتی (از جمله سازمان اوج) دارند. او به معناسازی ها اشاره کرد؛ اتفاقی که چند سالی هست در رسانه های مجازی افتاده و با استفاده از واژگانی چون «فیلم ارگانی»، «فیلم حکومتی»، «سینمای دولتی» یا «سینمای نفتی» به برخی فیلم ها حمله می شود. جالب آن که برای این رسانه ها هیچ اهمیتی ندارد بسیاری از فیلم های دیگر هم از بودجه های دولتی برای فیلم سازی استفاده کرده باشند یا نه؟ بلکه چیزی که مهم است، موضوعی است که فیلم بدان می پردازد. مشابه ماجرایی که برای «گزارش یک جشن» افتاد و کمتر مورد انتقاد برخی رسانه ها قرار گرفت. در این میان، آن چه حاتمی کیا انتظار نداشت، بازتولید این ادبیات در برنامه های تلویزیونی مانند «هفت» بود که قاعدتاً باید مجری سیاست های سازمان صداوسیما باشند ولی به گونه ای معکوس عمل و با استفاده از همین ادبیات، به فیلم هایی مانند «به وقت شام» حمله می کنند. اشاره حاتمی کیا اما احتمالاً به نظرسنجی چند شب پیش برنامه «هفت» بود: «با سرمایه گذاری نهادهای مختلف در حوزه فیلم سازی برای ساخت آثار پرخرج و ملی موافقید؟» نظرسنجی که به زعم حاتمی کیا، احتمالاً به فیلم های مؤسسه اوج در جشنواره امسال یعنی «به وقت شام» و «تنگه ابوقریب» اشاره داشت.
2- «کمدی ناخواسته» یعنی نقد سینمایی؟
دومین نکته ای که ابراهیم حاتمی کیا به آن نقد داشت، ادبیاتی بود که برخی رسانه ها در برخورد با «به وقت شام» استفاده کردند. اگر همین حالا گشتی در فضای مجازی بزنید، برخی رسانه های سینمایی را پیدا می کنید که واژگانی چون «کمدی ناخواسته» را برای فیلم حاتمی کیا به کار برده اند! تا جایی که نگارنده این سطور، از سینما درک کرده، این عبارت و سایر واژگان مشابه، نه تنها در زمینه «نقد سینما» برشمرده نمی شود، بلکه بیشتر «تمسخر» و «تحقیر» است و هیچ نسبتی با نقد فرمی سینمایی ندارد. این ادبیات، دقیقاً مشابه همان ادبیاتی است که پیشتر به خاطر آن به مسعود فراستی انتقاد می شد. استفاده این منتقد سینما از واژگانی چون «مقوا» و «ماقبل نقد بودن» در سال هایی که منتقد «هفت» بود، واکنش های بسیاری را برانگیخته بود و حالا برخی رسانه ها، با رنگی دیگر، جا پای او گذاشته اند.
 


بنابراین در همین حال که اعتراض ابراهیم حاتمی کیا، وارد بوده و به مواردی درست اشاره داشته، اما شیوه اعتراض او قابل دفاع نیست. او که در 3دهه گذشته، همواره از فیلم سازهای مهم سینمای ایران بوده و به قول خودش، بارها در اختتامیه جشنواره فجر، روی صحنه آمده و رفته، می توانست روش دیگری را برای انتقاد برگزیند. در همین زمینه، دو نقد به روش اعتراض حاتمی کیا وارد است:
1- «مورد اول را در 24 ساعت اخیر، بارها گفته اند. آیا ابراهیم حاتمی کیا، کارگردان باسابقه و کاربلد سینمای ایران، که بارها تجربه نشست های مطبوعاتی و گفت وگوهای زنده تلویزیونی را در کارنامه دارد، نمی توانست با لحنی آرام، اعتراض کند؟ آیا در صورتی که او با آرامش پشت میکروفون قرار می گرفت و انتقاد می کرد، حرف های او (که منطقی هم بود) بیشتر مؤثر نبود؟ در واقع، او با عصبانیتی که باید کنترل می کرد (و نکرد) حرف های خود را به حاشیه راند. حالا بیشتر از آن که به صحبت های منطقی و دقیق او توجه شود، این حرف ها به «جنجال سازی بی مورد یک برنده سیمرغ» تعبیر می شود و عملاً حرف های او در سایه لحن تندش شنیده نمی شود.
2- «به علاوه ابراهیم حاتمی کیا باید بین رشیدپورِ مجری اختتامیه و رشیدپورِ مجری «هفت» تفکیک قائل می شد و انتقادهای خود را در جای مناسب بیان می کرد. شناخت نادرست زمان و مکان، از تأثیر حرف های حاتمی کیا در نظر مخاطبان و علاقه مندان سینما کاست. آیا بهتر نبود ابراهیم حاتمی کیا دعوت برنامه «هفت» را قبول می کرد و در این برنامه در برابر رشیدپور می نشست و انتقادهای خود را در فضایی آرام، مطرح می کرد؟ آیا در این صورت، مخاطبان برنامه بیشتر به او و صحبت هایش حق نمی دادند؟ متأسفانه این روش انتقاد، بیشتر از آن که به نفع انتقادهای عالمانه حاتمی کیا تمام شود، به ضرر او تمام شد و صحبت هایش را به حاشیه برد.
 
رئیس رسانه ملی: حق با ابراهیم حاتمی کیاست
عبدالعلی علی عسکری رئیس سازمان صداوسیما در گفت وگو با فارس درباره صحبت های حاتمی کیا گفت: «در این زمینه در برنامه «هفت» اشتباه کردند و تذکر لازم در این خصوص داده شده است.» رئیس سازمان صداوسیما فیلم سینمایی «به وقت شام» را اثری منحصربه فرد و نمایانگر اقتدار و انسانیت جمهوری اسلامی دانست و تصریح کرد: «از سردار حاج قاسم سلیمانی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که از ساخت این فیلم ارزشمند حمایت کردند سپاسگزاری می کنم.»
علی عسکری در پایان در پاسخ به این سوال که جشنواره فیلم فجر امسال را چگونه ارزیابی می کنید؟ گفت: «به نظرم جشنواره امسال نسبت به سال های قبل بهتر مدیریت شد، اما در همین جا باید بگویم که فیلم سینمایی «لاتاری» هم که فیلمی انسانی، عاشقانه و جوانمردانه بود مظلوم واقع شد.»
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سفره مادران بی‌بضاعت پر روزی شد (شهروند)بی‌سابقه در تاریخ ایران (اعتماد) خودروساز بی‌انصاف اشک مردم را درآورد (جوان)سندروم «مسئله با پدر» در کمین دختران (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
خرج تراشی 2.5 میلیارد دلاری سفرایرانی ها به ترکیه دیپلماسی «لبخند ژکوند» عادل غلامی: حقم نبود والیبال ملی ام به خاطر یک اشتباه تمام شود! نکات حیاتی که برای شرکت در مصاحبه های شغلی باید بدانید راز دشمنی «انورسادات» با انقلاب اسلامی کنفرانس بازسازی عراق و رقابت منطقه ای و جهانی 4 نکته درباره نقدهای تند ابراهیم حاتمی کیا در اختتامیه جشنواره فجر مسئولان از مردم عقب نمانند لیست سیاه سودا گران ارز وضعیت اسکان موقت روستا ها؛ 90 روز پس از زلزله کرمانشاه واکنش ها به اظهارات روحانی درباره همه پرسی بازنشستگان در مخمصه دریافت پاداش پایان خدمت دستگیری گروگان گیران مرد هتل دار ابعاد جدید از پرونده خودکشی یک متهم به جاسوسی در بازداشتگاه فروش کلت های وحشت آفرین!