از تحسین فیلم حاتمی‌کیا توسط ظریف تا جنجال ممیزی



نرگس عاشوری
روزهای آخر هفته روز وزرا و جشنواره بود. سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی شامگاه روز پنجشنبه 19 بهمن‌ماه از پردیس سینمایی ملت بازدید  و البته از تماشای فیلم‌ها صرفنظر کرد تا به گفته خودش از شائبه سفارش خاص به هیأت داوران پیشگیری شود. در این روز همچنین محمدجواد ظریف از نمایش خصوصی فیلم تازه ابراهیم حاتمی‌کیا خبر داد و با انتشار متنی کوتاه «به وقت شام» را تحسین کرد. پنجشنبه یک روز خلوت برای  اهالی رسانه بود؛ در روزی که طبق برنامه‌ریزی روز نمایش فیلم‌های «جشن دلتنگی»، «هایلایت» و «ماهورا» بود. روز چهارشنبه 18 بهمن‌ اما «ملت» تحت تأثیر فضای سینمای دفاع مقدس بود و در این روز «سرو زیر آب» و «تنگه ابوقریب» در کنار «اتاق تاریک» برای اهالی رسانه به نمایش درآمد.


مورد عجیب «سرو زیر آب»
 پس از فیلم «ملکه» که هم در جشنواره و هم در اکران با برخورد سردی از طرف مردم و منتقدان مواجه شد٬ محمدعلی باشه آهنگر چند سال فیلمی را جلوی دوربین نبرد تا اینکه امسال پس از مدتها بالاخره طلسم ساخت «سرو زیر آب» شکسته شد و این فیلمساز پس از شش سال با پنجمین فیلمش در جشنواره سی و ششم حضور دارد. این فیلم که داستانش درباره دوران جنگ تحمیلی و فعالیت در معراج شهدا است نخستین سانس نمایش روز چهارشنبه 18 بهمن‌ماه را در اختیار داشت. باشه آهنگر در نشست خبری این فیلم از مشکلات پروسه ساخت فیلم و موارد ممیزی عجیب که حتی دامنگیر اسامی شخصیت‌ها با عنوان جهانگیر و جهانبخش شده بود سخن گفت و در ادامه از تصمیم به ساخت سریالی ۳۰ قسمتی براساس فیلم‌ «سرو زیر آب» خبر داد. به گفته او حتی بحث زرتشتی بودن یکی‌ از شهدا هم از مسائل مورد ممیزی بود درحالی که در جنگ شهدای مسیحی و کلیمی و زرتشتی زیادی داشتیم: «حتی دو شهید بهایی داریم که می‌شود درباره آنها فیلم ساخت و نباید از اینها بترسیم. برای رفع آن مثلاً می‌گفتند زرتشتی‌ها را اهل سنت کنید.» او به ممانعت از استفاده طناب برای بستن دست شهدا به‌عنوان یکی دیگر از موارد عجیب ممیزی اشاره کرد: «گفتند به جای طناب بنویس روبان و معلوم نبود چه رنگی باید می‌نوشتم چون ما در این مملکت با رنگ‌ها هم مشکل داریم.»
هویت ایرانی در «تنگه ابوقریب»
بهرام توکلی که بیشتر با رویکرد روانشناسانه شناخته می‌شود در ششمین فیلمش تغییر مسیر داده و امسال با فیلم جنگی در جشنواره حضور دارد. او در این فیلم دفاع گردان عمار در تنگه ابوقریب را در پنج روز پیش از قطعنامه ۵۹۸ میان ایران و عراق روایت می‌کند. فیلم «تنگه ابوقریب» از معدود فیلم‌های این دوره از جشنواره است که با استقبال حداکثری منتقدان همراه بود و مخاطبان را تحت تأثیر قرار داد. بهرام توکلی که این فیلم را با مشارکت اوج ساخته در نشست خبری این فیلم از نبود سینمای مستقل در سینمای ایران صحبت کرد که اظهارات او حاشیه‌ساز شد و با واکنش اصغر نعیمی کارگردان «جشن دلتنگی» همراه بود. در این نشست همچنین از تصویر حمله بی‌رحمانه علیه مردم ایران و ناخوشایند بودن برخی از این صحنه‌ها سؤال شد که توکلی مواجه شدن با چنین صحنه‌هایی را در یک فیلم جنگی طبیعی عنوان کرد. او همچنین در واکنش به صحبت یکی از خبرنگاران که به نقل از منتقدان توکلی را صاحب نگاهی پوچگرایانه عنوان کرد و رویکردش را از ساخت فیلم جنگی جویا شد، گفت: «این حرف نگاه منتقدان نیست بلکه عده‌ای هستند که هر کسی شبیه خودشان نباشد آن را نهیلیست می‌دانند و کاملاً بی‌پایه و اساس است.» مهدی پاکدل یکی از بازیگران فیلم نیز در بخشی از صحبت‌هایش درباره تأثیرگذاری این فیلم گفت دختری 16 ساله با گریه به او گفته که پس از مدتها بخشی از هویت ایرانی‌اش را پذیرفته است.
انتقاد از رسانه‌های اصولگرا در نشست «اتاق تاریک»
روح‌الله حجازی سه سال پس از «مرگ ماهی» امسال با «اتاق تاریک» وارد رقابت جشنواره شده است. او در پنجمین فیلمش به موضوع سوء‌استفاده جنسی از کودکان پرداخته و اجتماعی که تاریک و ناامن است. آخرین فیلم روز ششم جشنواره به این فیلم با بازی ساره بیات و ساعد سهیلی اختصاص داشت. او در نشست خبری این فیلم ممیزی را مشکل اصلی ساخت فیلم‌هایی با این محوریت عنوان کرد و گفت که دوست داشته صرفاً در سطح باقی نماند و در موضوع عمیق شود. بخش‌هایی از این نشست تحت تأثیر انتقادهای حجازی از برخی رسانه‌های خبری بود. او گفت: «چند روز قبل یکی از خبرگزاری‌های اصولگرا نقد حجالت‌آوری با نام مستعار منتشر کرد که چند رسانه اصولگرای دیگر آن را بازنشر کردند. در اینجا می‌خواهم به این رسانه‌ها بگویم حرمت قلم را پاس بدارید.» در واکنش به گفته‌های این کارگردان، یکی از خبرنگاران هم به نام بردن رسانه‌ها و متهم کردن همه این رسانه‌های اصولگرا اعتراض کرد.
رد ارتباط «جشن دلتنگی»
با خواننده خارج نشین
هفتمین روز «ملت» اما روز خلوت و کم رضایتی برای اهالی رسانه بود. فیلم‌های به نمایش درآمده در این روز توفیق چندانی در کسب رضایت مخاطبان نداشتند. در این روز همچنین تعدادی از منتقدان مستقل سینمای ایران طی نامه‌ای به جواد طوسی رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینما خواستار احیای اعطای زرشک زرین به بدترین فیلم شدند. نخستین سانس نمایش در این روز به فیلم «جشن دلتنگی» ساخته پوریا آذربایجانی اختصاص داشت. «روایت‌های ناتمام»، «تجریش؛ ناتمام» و «اروند» سه فیلم اول پوریا آذربایجانی بخت حضور در جشنواره فیلم فجر را نداشتند و او با این فیلم برای نخستین بار حضور در جشنواره را تجربه می‌کند. این فیلمساز جوان در «جشن دلتنگی» به موضوع تأثیر شبکه‌های مجازی و بویژه اینستاگرام در زندگی‌ها پرداخته است. پوریا آذربایجانی در جلسه پرسش و پاسخ این فیلم از نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل گرفتن فیلمنامه «جشن دلتنگی» صحبت و ارتباط نام فیلم با آهنگ یکی از خواننده‌های خارج نشین را رد کرد. او گفت علت انتخاب نام فیلم به این قطعه ارتباطی نداشت و برداشتی که از فضای مجازی در جامعه‌ داشته دلیل نامگذاری آن بوده است. کارگردان «جشن دلتنگی» خروج برخی تماشاگران از سالن  هنگام نمایش فیلم را هم امری عادی خواند و در بخش دیگری از صحبت‌هایش در واکنش به اظهارات توکلی مبنی بر نداشتن سینمای مستقل گفت من تا به امروز فیلمی حزبی در سینمای مستقل نساخته‌ام.
همه هزینه‌ها برای ایشان است
سانس دوم روز پنجشنبه به «هایلایت» به کارگردانی اصغر نعیمی اختصاص داشت. چهارمین فیلم این روزنامه‌نگار سینمایی مضمونی اجتماعی دارد و خیانت یک زوج را به تصویر می‌کشد. به بهانه نمایش این فیلم جمشید هاشم‌پور بازیگر این فیلم پس از مدتها به کاخ رسانه آمد و با استقبال عکاسان مواجه شد، اگر چه این همراهی در نشست خبری ادامه نیافت و این بازیگر در جلسه پرسش و پاسخ فیلم حاضر نشد. نعیمی دیگر کارگردانی بود که در این روز به صحبت‌های بهرام توکلی واکنش نشان داد و خواستار عذرخواهی این کارگردان شد: «شنیدن این حرف از زبان ایشان که همیشه همه هزینه‌ها برایشان بوده دردناک است. کسانی که از شیرخشک تا بودجه فیلم‌های میلیاردی‌شان از رانت بوده است، حق ندارند سینمای مستقل را انکار کنند.» در بخشی از این نشست میان مینا وحید و خبرنگاری که او را به شناخت نداشتن از دین متهم کرد درگیری لفظی ایجاد شد و این بازیگر ابراز تأسف کرد از اینکه مرد فیلم را بی‌غیرت نامیدید. پژمان بازغی هم در توضیحات تکمیلی گفت نه شخصیت فیلم بی‌غیرت است نه او. بازغی در انتها با تأکید گفت «لااقل من بی‌غیرت نیستم.»
مظلومیت یک طایفه که کسی
به آنها نگفت بجنگند
«ماهورا» ساخته حمید زرگرنژاد، آخرین فیلمی بود که روز پنجشنبه برای خبرنگاران به نمایش درآمد. این فیلم به ماجرای دزدی زیباترین دختر یک روستای مرزی به نام ماهور در روزهای نخست جنگ می‌پردازد. زرگرنژاد چند سال قبل از ساخت این فیلم مستندی درباره این حادثه ساخته بود که در آن ضمن گفت‌وگو با بازماندگان آن حادثه و ثبت تصاویری مستند فجایع این اتفاق را بخوبی تصویر کرده بود. نشست این فیلم با یک دقیقه سکوت به احترام مرحوم حمید آخوندی، تهیه‌کننده این فیلم سینمایی آغاز شد. علیرضا جلالی دیگر تهیه‌کننده این فیلم به سختی تولید این فیلم در خوزستان و کمبود امکانات اشاره کرد: «در آنجا برخی ما را تحریم کرده بودند چون فکر می‌کردند می‌خواهیم علیه مردم خوزستان فیلم بسازیم. برای تولید این فیلم بسیار اذیت شدیم.» او در بخش دیگری از صحبت‌هایش این نکته را اضافه کرد که نشان دادن مظلومیت یک طایفه که کسی به آنها نگفته بجنگند و خودشان احساس تکلیف کردند، قابل تقدیر است: «متأسفم که تاکنون این قوم دیده نشده‌اند و به آنها پرداخته نشده است.»
از تمجید فیلم حاتمی‌کیا
توسط ظریف تا عذرخواهی عوامل «لاتاری»
فیلم «به‌وقت شام» از دیگر فیلم‌هایی است که در این روز اسم آن بواسطه دیده شدن توسط چهره‌های سیاسی سر زبان‌ها افتاد. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان عصر روز پنجشنبه به‌همراه همسرش در یک نمایش خصوصی به تماشای «به‌وقت شام» نشست و با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرام آخرین ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا را بی‌نظیر عنوان کرد.
او همچنین در کلیپی که در کانال تلگرام فیلم «به‌وقت شام» منتشر شد در پاسخ به این سؤال که چه صحنه‌ای از فیلم در خاطرتان باقی مانده، با بغض و گریه پاسخ داد: «تقریباً همه آن. برای کسانی که احساس می‌کنند منطقه ما دچار بلای بزرگ شده است و افراد پاک این کشور و منطقه برای اینکه این بلا به بقیه سرایت نکند از همه چیزشان گذشتند، لحظه به لحظه این فیلم یادآور یک مجاهدت بی‌نظیر است.»
اما یکی از چالش‌های فرامتنی ایجاد شده برای جشنواره مربوط به فیلم «لاتاری» و گفت‌وگوهای تلویزیونی عوامل این فیلم بود. در هفته گذشته ابتدا گفت‌وگوی محمدحسین مهدویان با رضا رشیدپور در برنامه «هفت» بابت لو رفتن قصه این فیلم توسط مجری برنامه خبرساز شد و روح‌الله حجازی در کامنتی در اینستاگرام از کارگردان فیلم، گلایه کرد که چرا «در دهان مجری نزده است». بازخورد این اتفاق در فضای مجازی باعث شد که این بازیگر پنجشنبه شب در گفت‌وگویی تلفنی با برنامه «سینما دو» از رضا رشیدپور عذرخواهی کند. همچنین در این برنامه محمدحسین مهدویان نیز در مورد اظهارنظرش در رابطه با«شاهنامه» فردوسی در برنامه «هفت» که آن را اثری فاشیستی عنوان کرده بود عذرخواهی و اعتراف کرد که از کلمات درستی استفاده نکرده است. با توجه به نزدیک شدن به روز اختتامیه جشنواره فیلم فجر باز هم بازار سیاه کارت اختتامیه داغ شده و مجوز ورود به این مراسم در یک سایت اینترنتی به مبلغ ۵۵۰ هزار تومان! به فروش گذاشته شده است.


بــرش
غبطه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به اهالی رسانه
در کمتر از دو روز مانده به پایان جشنواره فیلم فجر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از پردیس سینمایی ملت و روند برگزاری جشنواره بازدید کرد. سید عباس صالحی با حضور در سالن نشست‌های خبری و دیدار با محمود گبرلو مجری و برگزار کننده نشست از دغدغه‌ها و مسائل مدنظر اهالی رسانه مطلع شد. او اعلام کرد که بر خلاف سال‌های گذشته برای اولین بار هیچ فیلمی را تماشا نکرده برای این‌که متهم به دخالت در داوری‌ها نشود و از این بابت به خبرنگاران غبطه خورد.
سید عباس صالحی در مورد انتخاب دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر هم گفت که سازمان سینمایی هنوز در این مورد به نتیجه نرسیده و تصمیمی نگرفته است. او به صورت تلویحی مکان برگزاری جشنواره در سال آینده را نیز پردیس سینمایی ملت عنوان کرد و اطمینان داد که برای دوره بعد با احداث پارکینگ طبقاتی مشکلات امسال برطرف شود. سید عباس صالحی البته گفت که در نظرسنجی با اهالی رسانه در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشی از صحبت‌هایش در پاسخ به اهالی رسانه از لزوم رده‌بندی سنی کودکان برای تماشای سینما و تئاتر سخن گفت.
طبق گزارش ایسنا، او در پاسخ به سؤالی مبنی براینکه اخیراً گفته است قبل از اینکه دخترش را به تئاتر ببرد خودش آن را می‌بیند، گفت: من نگفتم خودم اول یک بار تئاترها را می‌بینم ولی  معتقدم باید رده بندی سنی وجود داشته باشد که این هم در تئاتر و هم در سینما اهمیت دارد. ‌‎