عقب‌نشيني مركل

بيش از چهار ماه بعد از انتخابات سراسري آلمان و يک ماه مذاکره بي‌امان، بالاخره يکي از ملال‌انگيزترين بحران‌هاي سياسي جهان خاتمه يافت و سرانجام روز گذشته اتحاد احزاب مسيحي و سوسيال‌دموکرات‌ها بر سر تشکيل دولت ائتلافي به نتيجه رسيدند. رهبران سوسيال‌دموکرات پس از نشست خود با احزاب اتحاديه (شامل احزاب دموکرات‌مسيحي و سوسيال‌مسيحي) در پيامي به اعضاي حزب خود چنين گفتند: «خسته اما خوشحال»، «بالاخره به توافق رسيديم».
دور آخر مذاکرات از صبح روز سه‌شنبه هفت فوريه آغاز شد و به صورت بي‌وقفه تا روز گذشته ادامه پيدا کرد تا اينکه بالاخره حزب دموکرات‌مسيحي آلمان به رهبري خانم مرکل، با حزب سوسيال‌دموکرات بر سر تقسيم پست‌هاي وزارتي به توافق رسيدند و به‌اين‌ترتيب آنگلا مرکل براي چهارمين‌بار صدراعظم آلمان خواهد شد. مذاکرات بين حزب سوسيال‌دموکرات و احزاب اتحاديه در هفته‌هاي اخير بارها به ‌دليل اختلاف‌نظر درباره سياست‌هاي حوزه بهداشت و کار، به بن‌بست خورده بود. سوسيال‌دموکرات‌ها خواستار برداشتن قراردادهاي کوتاه‌مدت و اصلاحاتي گسترده در نظام سلامت آلمان بودند؛ اما در نهايت از درخواست قبلي خود مبني بر پايان‌دادن به فعاليت بيمه‌هاي خصوصي کوتاه آمدند.  گفت‌و‌گوها بر سر تقسيم پست‌هاي اصلي دولت نیز موفقيت‌آميز بوده و در نتيجه اين توافق، دست‌کم سه وزارتخانه کليدي از آنِ سوسيال‌دموکرات‌ها شد؛ وزارت خارجه، دارايي و کار. بر اساس گزارش‌ها، مارتين شولتز، رهبر حزب سوسيال‌دموکرات، وزير خارجه دولت آينده آلمان خواهد شد و از‌همين‌رو، از رهبري حزب استعفا خواهد داد. علاوه بر اين، وزارتخانه‌هاي خانواده، دادگستري و محيط‌ زيست نیز به حزب سوسيال‌دموکرات رسيده است. آن‌طور که خبرگزاري‌هاي آلماني گزارش داده‌اند، در دولت ائتلافي آينده احتمالا اولاف شولتز، شهردار محبوب هامبورگ، از حزب سوسيال‌دموکرات سکان‌دار وزارتخانه مهم دارايي خواهد بود؛ اتفاقي که به اين حزب چپ ميانه‌رو اجازه مي‌دهد نقشي کليدي در شکل‌دادن سياست برلين در قبال اروپا در چهار سال آينده ايفا کند. بحث و جدل درباره اينکه وزارتخانه دارايي به کدام حزب برسد، يکي از جنجالي‌ترين بحث‌هاي مذاکرات يک ماه گذشته بود و مي‌توان آن را پيروزي سوسيال‌دموکرات‌ها و مهم‌ترين عقب‌نشيني حزب مرکل خواند.
حزب مرکل ديرزماني تنها معمار سياست آلمان در قبال اتحاديه اروپا بود و پست وزارت دارايي نیز دژ مستحکم حزب دموکرات‌مسيحي. اين وزارتخانه براي بسياري از آلماني‌ها تداعي‌کننده دوران «ولفگانگ شوبل»، وزير دارايي مقتدر آلمان، است؛ کسي که دسامبر گذشته در نهايت مجبور شد از اين سمت کناره‌گيري کند و به‌عنوان سخنگوي پارلمان آلمان منصوب شد. بسياري او را مقتدرترين و خودرأي‌ترين وزير دارايي در ميان کشورهاي اروپايي مي‌دانستند و براي مثال با فشار او، دولت چپ‌گراي يونان مجبور شد برخلاف ميل رأي‌دهندگان اين کشور، به رياضت‌هاي اقتصادي تحميلي تن دهد. حالا اما اين وزارتخانه به حزبي رسيده که مي‌گويد دنبال ايجاد «ايالات ‌متحده اروپا» تا سال 2025 است.
حزب سوسيال‌مسيحي آلمان، حزب خواهر حزب دموکرات‌مسيحي، نیز در ائتلاف بزرگ آينده مسئوليت وزارت کشور را عهده‌دار خواهد شد و به نوشته نشريه بيلد آلمان، هورست زيهوفر، رئيس حزب سوسيال‌مسيحي، عهده‌دار اين مسئوليت خواهد شد. اين حزب همچنين کمافي‌السابق مسئوليت وزارتخانه‌هاي حمل‌ونقل، ديجيتال و کمک‌هاي توسعه‌اي را عهده‌دار خواهد شد. آن‌طور که بيلد گزارش داده، حزب دموکرات‌مسيحي به رهبري آنگلا مرکل نیز وزارتخانه‌هاي دفاع، اقتصاد، کشاورزي، بهداشت و آموزش را بر عهده مي‌گيرد.


تشکيل ائتلاف بزرگ در آلمان بي‌سابقه نيست؛ اما به دلیل نحوه تقسيم آرا در انتخابات، اين‌بار با مذاکراتي دشوار و درازمدت همراه بود که هفته به هفته تشکيل دولت را به عقب انداخت. مذاکره‌کنندگان حزب سوسيال‌دموکرات در زمان مذاکرات مي‌کوشيدند اعضاي حزب خود را متقاعد ‌کنند که آنها امتيازهاي چشمگيري از حزب مرکل گرفته‌اند. اين تلاش از اين جهت بود که در نهايت اين ائتلاف بايد در حزب سوسيال‌دموکرات به رأي گذاشته شود و در صورت رأي «آري» اعضاي اين حزب، دولت ائتلافي تشکيل مي‌شود. مقامات حزب محلي مي‌گويند پيش از اين رأي‌گيري، هزاران نفر به اين حزب پيوسته‌‌اند و اکنون شمار اعضاي اين حزب به بيش از 460 هزار نفر رسيده است. رأي‌گيري از اعضاي اين حزب حدود سه هفته طول خواهد کشيد و اگر اعضا به اين توافق رأي آري دهند، حدود پنج ماه پس از انتخابات سراسري دولت به‌طور رسمي معرفي خواهد شد.
توافق‌ها
رسانه‌هاي آلماني جزئيات توافق دولت ائتلافي درباره چندين بحث کليدي را گزارش داده‌اند. برخي از اين مباحث به شرح زير است:
صادرات اسلحه: دو طرف توافق کرده‌‌اند کنترل بر صادرات اسلحه آلمان بايد شديدتر شود؛ به‌ويژه فروش اسلحه به کشورهايي که در جنگ يمن مشارکت دارند. اين امر موجب تغيير چشمگيري در سياست‌هاي کنوني آلمان در اين زمينه خواهد شد و به اين معني است که عربستان سعودي، يکي از مهم‌ترين مشتريان سلاح آلمان، ديگر نمي‌تواند از آلمان سلاح بخرد.
مهاجرت: اين موضوع يکي از مهم‌ترين مسائل سياسي بود که دو طرف تقريبا خيلي زود بر سر آن به توافق رسيدند. هفته گذشته دو طرف توافق کردند تعداد پناه‌جوياني که از طريق پيوند خانوادگي به آلمان مي‌روند، به ماهانه هزار نفر کاهش خواهد يافت. اين تعداد همان تعدادي است که دو طرف چندين هفته پيش هم بر سر آن به توافق رسيده بودند.اروپا: هر سه حزب حاضر در مذاکرات بر اين باورند که اروپا نيازمند «سرمايه‌گذاري» بيشتر است. حزب سوسيال‌دموکرات توافق بر سر اتحاديه اروپا را «پاياني براي رياضت‌هاي اقتصادي» در کشورهاي اروپايي خواند، اما رسانه‌هاي آلماني مي‌گويند براي پذيرفتن اين ادعا هنوز زود است و بايد جزئيات بيشتري درباره اين توافق در اختيار مردم قرار گيرد. طرف‌هاي حاضر در مذاکره همچنين وعده داده‌‌اند که روي کاهش بي‌کاري ميان جوانان اروپايي متمرکز شوند و سهم مالياتي برخي شرکت‌ها از جمله غول‌هاي اينترنتي گوگل، اپل، فيس‌بوک و آمازون اروپا را افزايش دهند.
رهبر سوسیال دموکرات‌ها، وزیر خارجه دولت ائتلافی
مارتين شولتز، رهبر حزب سوسيال‌دموکرات آلمان، با توافق روز گذشته حزبش با حزب مرکل چرخشي چشمگير در موقعيت خود ايجاد کرد. شولتز که زماني رئيس پارلمان اروپا بود، پس از آنکه نتوانست در انتخابات آنگلا مرکل را شکست دهد، اعلام کرد حزبش تن به ائتلاف نمي‌دهد و به‌عنوان حزب اپوزيسيون در عرصه سياسي آلمان حضور خواهد داشت. بااين‌همه شکست تلاش‌هاي مرکل براي ائتلاف با ديگر احزاب و تضعيف موضع مرکل در مذاکرات براي تشکيل دولت ائتلافي او را براي آغاز گفت‌و‌گو با حزب مرکل ترغيب کرد. حالا و پس از توافق اين احزاب براي تشكيل دولت ائتلافي، شولتز در دولت آينده سمت وزير امور خارجه را بر عهده خواهد داشت. مارتين شولتز به‌دليل نمرات پايين به دبيرستان راه نيافت. او در جواني به الکل معتاد شد و پس از ترک اعتياد به الکل از سال ۱۹۸۰ به بعد ديگر لب به مشروب نزده است. او پس از مدتي بي‌کاري دو سال دوره کتاب‌فروشي ديد و پس از پنج سال نيز با شراکت خواهرش يک کتاب‌فروشي تأسيس کرد. شولتز از ۱۹سالگي وارد حزب سوسيال‌دموکرات شد. او پس از دو دوره عضويت در شوراي شهر 11 سال شهردار شهر «ورزلن» در نزديکي آخن بود. شولتز باوجود خدمات عمومي‌اش در آلمان، بيشتر سياست‌مدار اروپايي به نظر مي‌رسيد تا سياست‌مداري آلماني. او سال 1994 وارد پارلمان اروپا شد و حدود يک دهه بعد يعني در سال 2012 توانست به‌عنوان رئيس پارلمان اروپا انتخاب شود و تا سال 2017 هم در اين سمت باقي ماند. او سال گذشته رهبر حزب سوسيال‌دموکرات آلمان شد.