كاهش اميد مردم به اصلاح امور

اساتيد در واكنش به نظرسنجي‌هاي اخير ايسپا هشدار دادند
كاهش اميد مردم به اصلاح امور
نشست بررسی نتایج نظرسنجی‌های اخیر درباره اعتراضات دی ماه ۹۶ با حضور جمعی از جامعه‌شناسان و اقتصاددانان و پژوهشگران در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری برگزار شد. در این نشست گزارش‌هایی از نتایج نظرسنجی‌های انجام شده درباره اعتراضات اخیر، ارائه و پس از آن افراد حاضر در جلسه به بیان نظرات کارشناسی خود در این زمینه پرداختند. محمد آقاسی رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) به بیان بخش‌هایی از نتایج نظرسنجی انجام شده توسط این مرکز پرداخت و گفت: در یکی از پرسش‌های این نظرسنجی از افراد مشارکت‌کننده در نظرسنجی درباره میزان استفاده آنها از تلگرام در این ایام پرسیده شد که 3/58 درصد اعلام کردند که از این شبکه اجتماعی استفاده کرده‌اند. از میان افرادی که از تلگرام استفاده کردند 1/63 درصدشان از فیلترشکن برای دسترسی به آن استفاده کردند و حدود ۳۶ درصد نیز پاسخشان به پرسشی درباره استفاده از فیلترشکن منفی بوده است. آقاسی اظهار کرد: در این نظرسنجی از مردم درباره فیلترینگ تلگرام پرسیده شد که 9/50 درصد شرکت کنندگان در نظرسنجی معتقد بودند که فیلترینگ تلگرام باید هرچه زودتر برطرف شود. همچنین 2/17 درصد بر این باور بودند که تا پایان آشوب‌ها فیلترینگ تلگرام باید برقرار باشد و 7/11 درصد نیز معتقد بودند که فیلترینگ تلگرام برای همیشه باید تداوم یابد. وی گفت: ۴۰ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی ایسپا در پاسخ به این پرسش که مخاطب شعارهای مردم را چه کسی می‌دانید، قوه مجریه را مخاطب اصلی این شعارها عنوان کردند. همچنین 7/34 درصد کل نظام و 2/9 درصد روحانیت را مخاطبان شعارهای معترضان دی ماه ۹۶ تلقی کردند. همچنین ۶۹ درصد از مشارکت‌کنندگان در نظرسنجی بهبود وضعیت اقتصادی و فضای کسب و کار، ۳۰ درصد اعتراض به فساد مالی، 6/20 درصد به بی‌عدالتی، 5/13 درصد قطع حمایت از برخی کشورها مانند سوریه و فلسطین، 7/9 درصد آزادی بیان و 3/2 درصد رفع حصر را خواسته اصلی شرکت‌کنندگان در تجمعات اعلام کردند. براساس نتایج نظرسنجی ایسپا پاسخ ۲۵ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی به این پرسش که آیا از شرایط کشور رضایت دارید مثبت و 8/74 درصد نیز منفی بوده است. ۴۸ درصد افرادی که به این پرسش پاسخی منفی داده‌اند، در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر اینکه آیا تمایل دارند که در تجمعات شرکت کنند، اعلام کرده‌اند که در هیچ شرایطی در تجمعات شرکت نمی‌کنند و ۴۱ درصد دیگر نیز معتقد بودند که در صورت مسالمت‌آمیز و قانونی برگزار شدن اعتراضات در آن تجمعات مشارکت خواهند داشت.
مفید یا بی‌فایده؟


رئیس مرکز ایسپا با اشاره به میزان افرادی که در نظرسنجی اعلام کردند که به هیچ وجه در تجمعات شرکت نخواهند کرد، خاطر نشان کرد: از میان این افراد در پاسخ به این پرسش که چرا در تجمعات شرکت نمی‌کنید، ۳۱ درصد بی‌فایده بودن اعتراض و شنیده نشدن صدایشان را علت این موضوع عنوان کردند. ۲۶ درصد تاکید داشتند که از هرج و مرج و ناامنی در هراس هستند و 7/23 درصد نیز جلوگیری از سوءاستفاده بیگانگان را علت عدم تمایل خود به مشارکت در تجمعات اعلام کردند. 2/12 درصد تجارب قبلی مانند حوادث ۸۸ را علت عدم حضور در تجمعات و 3/10 درصد نیز زیر سوال نرفتن اصل نظام را از دلایل خود در این زمینه عنوان کردند. 5/9 درصد دیگر نیز اعلام کردند که از تجربه کشورهای دیگر درس گرفته‌اند و معتقدند که چنین اعتراضاتی کمکی به رشد و پیشرفت کشور نمی‌کند. وی با بیان اینکه حدود ۸۰ درصد از مشارکت کنندگان در نظرسنجی مباحث اقتصادی این مسائل را مهم‌ترین دلایل نارضایتی از شرایط فعلی عنوان کردند، اظهار کرد: پرسشگران ایسپا پرسشی مبنی بر اینکه «ریشه تجمعات و خشونت‌ها را در چه می‌دانید؟ » مطرح کردند که ۳۱ درصد از مشارکت‌کنندگان در این نظرسنجی اعلام کردند که به نظرشان تجمعات خودجوش و به خاطر شرایط نامساعد کشور بوده است. 4/26 درصد معتقد بودند که این تجمعات ریشه خارجی داشته و 7/23 درصد نیز بر این باور بودند که تجمعات توسط برخی نیروهای داخلی ساماندهی شده است. 2/35 درصد بر این باور بودند که باید خواسته‌های معترضان پذیرفته شود و 7/12 درصد نیز با برخورد شدید با معترضان موافقت داشتند. همچنین پرسش دیگری درباره ارزیابی از عملکرد نیروهای نظامی و امنیتی مطرح شد که 8/45 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی عملکرد نیروهای نظامی و امنیتی را خوب ارزیابی کردند و ۳۰ درصد دیگر نیز معتقد بودند که ضعف‌هایی در عملکرد این مجموعه‌ها وجود داشته است. رئیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران اضافه کرد: 8/37 درصد از پاسخ دهندگان در نظرسنجی در پاسخ به این پرسش که آیا برخورد نیروهای نظامی و امنیتی با مردم نسبت به گذشته تغییر داشته است، اعلام کرده‌اند که برخورد این نیروها نسبت به قبل بهتر شده، 6/42 درصد نیز اعلام کرده‌اند که از نظرشان این برخورد تغییری نداشته و 8/15 درصد نیز معتقد بودند که برخوردهای نیروهای نظامی و امنیتی نسبت به گذشته در حوادث دی ماه ۹۶ بدتر شده است. براساس نتایج حاصل از نظرسنجی اخیر ایسپا، ۶۰ درصد از پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی اعلام کرده‌اند که وضع موجود در کشور را با انجام برخی اقدامات قابل اصلاح می‌دانند، این در حالی است که براساس نظرسنجی که این مرکز در سال ۹۳ انجام داده، 4/63 درصد با این گزاره موافق بوده‌اند. همچنین 3/8 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی اعلام کرده‌اند که وضع فعلی کشور خوب است و باید از آن دفاع کرد که در سال ۹۳، 3/11 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی موافق این گزاره بوده‌اند.
تصمیم پشت درهای بسته
در ادامه این نشست حسام‌الدین آشنا رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری با تاکید بر اینکه هرچقدر افکار عمومی قدرت و امکان تشکل پیدا کنند، شیوه‌های سنجش افکار عمومی نیز اهمیت می‌یابد، گفت: دیگر به راحتی نمی‌توان در اتاق‌های در بسته تصمیم گرفت و افکار عمومی را مورد توجه قرار نداد. کسانی که افکار عمومی را نادیده می‌گیرند باید منتظر باشند که با سیلی‌های محکم‌تری از سوی افکار عمومی مواجه شوند. آشنا گفت: بیش از نیمی از پاسخ دهندگان به نظرسنجی‌ها اعتراضات را مشروع و نارضایتی اقتصادی را علت آغاز ‌آنها می‌دانند. از نظر پاسخگویان این اعتراضات حاصل انباشت مطالبات و نارضایتی‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته بود و اگر روند کنونی اصلاح نشود، پیش‌بینی می‌کنیم که در آینده شاهد وقوع اعتراضات بیشتری در حوزه‌های گوناگون باشیم. بنا به نحوه مواجهه با اعتراضات ممکن است با ورود دهک‌های پایین جامعه به اعتراضات واحتمال افزایش جدی خشونت مواجه شویم. وی با بیان اینکه امروز با بازیگرانی نو در عرصه کنشگری سیاسی مواجه هستیم، ادامه داد: ۵۸ درصد از پاسخگویان اعلام کردند که از نرم افزار تلگرام استفاده می‌کنند. به‌این ترتیب تلگرام به یکی از مهم‌ترین رسانه‌ها برای ارتباطات سیاسی تبدیل شده است ودیگر نمی‌توان تلگرام را تنها یک شبکه اجتماعی تلقی کرد. رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری اظهار کرد: این اعتراضات مهر اقتصادی خورده اما لایه زیرین آن سیاسی و اجتماعی است؛ در حالی‌که عموم پاسخگویان به نظرسنجی‌ها مطالبات اقتصادی را مطالبات اصلی افراد حاضر در اعتراضات دانستند، اما زمانی که شعارهای افراد شرکت کننده در اعتراضات را تحلیل می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که عمدتا شعارها رنگ سیاسی و اجتماعی دارند، اعتراض اول به عنوان اعتراض به گرانی نامگذاری شد، اگرچه هم انباشت نارضایتی اقتصادی به حد نگران کننده‌ای رسیده است اما تا ورود دهک‌های پایین به اعتراضات اتفاق نیفتد باید فکر کرد که می‌توان هنوز اعتراضات را مدیریت نمود یا نه.
ادامه صفحه 11