چشم به‌راه هوای پاک




مژگان جمشیدی



در حالی که آلودگی هوای تهران هر روز بیش از گذشته افزایش می‌یابد، وزیر نفت اعلام کرد: «بنزین توزیع شده در کلانشهر تهران به‌طور کلی از کیفیت خوبی برخوردار است.» با این حال شاخص آلودگی هوا روز گذشته باز هم افزایش یافت و برای سومین روز متوالی منجر به تعطیلی مدارس استان تهران(بجز 4 شهر پردیس، رودهن، دماوند و فیروزکوه) در همه مقاطع تحصیلی برای روز چهارشنبه شد. محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت اداره کل محیط زیست استان تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره گفت: «وضعیت کیفی هوای تهران در ۲۴ ساعت گذشته منتهی به ساعت ١١ صبح دیروز در وضعیت ناسالم و 177 بود این در حالی است که روز قبل تر، شاخص کیفی هوا 158 گزارش شده بود.» از این‌رو کمیته مواقع اضطرار آلودگی هوای تهران عصر روز گذشته بار دیگر به‌ریاست استاندار تشکیل جلسه داد و مصوبات روزهای قبل یعنی تعطیلی مدارس، اجرای طرح زوج و فرد از درب منزل، ممنوعیت فعالیت معادن شن و ماسه، ممنوعیت تردد کامیون‌ها و نیز ممنوعیت فروش آرم طرح ترافیک روزانه را مجدداً برای روز چهارشنبه تمدید کرد تا شاید در نتیجه تداوم تعطیلی مدارس و احتمال استقرار شرایط جوی ناپایدار و وزش باد بار دیگر آلودگی از پایتخت رخت بربسته تا چند روزی موقتاً تهرانی‌ها بتوانند نفسی تازه کنند!
اما آلودگی هوا که هشت روز است به‌طور متوالی هوای تهران را در وضعیت ناسالم قرار داده، همچنان بسیاری از شهرهای صنعتی و کلانشهرها را هم با بحران مواجه کرده است. بر اساس اعلام مرکز پایش سازمان حفاظت محیط زیست روز گذشته هوای 7 مرکز استان شامل قم، کرج، تبریز، اصفهان، قزوین، همدان و ارومیه هم در وضعیت ناسالم قرار داشت به طوری که شاخص کیفی هوا در شهر قم روز گذشته 169 و در کرج نیز 130 اعلام شد که با تصمیم کمیته مواقع اضطرار آلودگی هوای استان قم و البرز، مدارس شهر قم و پردیس نیز برای روز چهارشنبه تعطیل اعلام شد.
اینکه چرا بحران آلودگی هوا بعد از گذشت بیش از دو دهه همچنان تهران و بسیاری از کلانشهرها را با مشکلات عدیده مواجه کرده و مرتفع نیز نمی‌شود پرسشی است که سال‌ها مطرح و بی‌پاسخ مانده است. صرفنظر از اینکه پدیده وارونگی دما و شرایط اقلیمی و توپوگرافی دو عامل تشدید‌کننده آلودگی هوا در بسیاری از کلانشهرها به شمار می‌رود اما از دو عامل غیر استاندارد بودن سوخت و خودرو نیز نمی‌توان به همین راحتی گذشت. با این حال وزیر نفت روز گذشته اعلام کرد: بنزین توزیع شده در تهران از کیفیت خوبی برخوردار است. مدیرهماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز چند روز قبل در مورد اظهارات رئیس سازمان حفاظت محیط زیست که گازوئیل داخلی را بی‌کیفیت عنوان کرده بود با رد این ادعا خاطرنشان کرد: «این مطلب صحت ندارد و کذب محض است. برای اثبات حرف من می‌توانند از واحدهای تولید‌کننده نمونه بگیرند و در مراکز داخل یا خارج از کشور آزمایش کنند تا مطمئن شوند.» در همین حال شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز اخیراً مدعی شده که خودروهای شخصی در تولید آلودگی هوا تنها 3 درصد نقش دارند. از این‌رو به نظر می‌رسد مقصر اصلی نه سوخت است نه خودرو!
تهرانی‌ها چند روز هوای ناسالم تنفس کردند؟
اظهارات روز گذشته مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست در مورد هوای 3 شهر تهران، کرج و مشهد نشان می‌دهد که تعداد روزهای ناسالم این سه شهر در سال‌جاری نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. شینا انصاری می‌گوید: هوای تهران از ابتدای سال‌جاری تا روز 17 بهمن، 95 روز ناسالم بود که مدت مشابه سال قبل آن 81 روز بوده است. انصاری درباره هوای مشهد می‌افزاید: ازابتدای سال تا 15 بهمن 72 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و پنج روز ناسالم برای تمام گروه‌ها بوده که در مدت مشابه آن در سال گذشته، 70 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و چهار روز ناسالم برای تمام گروه‌ها گزارش شده بود. هوای کرج نیز از ابتدای سال‌جاری 222 روز سالم داشته در حالی که در مدت مشابه سال گذشته این رقم 217 روز بوده است.
مردم بیرون نیایند
چون از باد خبری نیست
مدیرکل محیط زیست استان تهران پس از پایان جلسه کارگروه ویژه آلودگی هوای تهران با اشاره به تداوم آلودگی هوا که در چند روز گذشته در تهران ایجاد شده است، همچنین اعلام کرد: متأسفانه شاخص آلودگی هوای تهران همچنان در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار دارد لذا قرار شد دستگاه‌های اجرایی با مرخصی مادرانی که فرزندشان به‌دلیل تعطیلی در منزل است موافقت کنند. همچنین بنا به توصیه وزارت بهداشت با مرخصی بانوان باید موافقت شود. انجام فعالیت‌های ورزشی نیز ممنوع است و اورژانس نیز در میادین اصلی شهر مستقر خواهند بود.
کیومرث کلانتری همچنین افزود: سازمان هواشناسی پیش‌بینی کرده که اواخر شب بادی با سرعت پنج متر بر ثانیه می‌وزد اما توان جابه‌جایی آلاینده‌ها را ندارد. از شهروندان درخواست می‌کنیم اگر کار ضروری در سطح شهر تهران، ری و تجریش و شهرهای اقماری ندارند، از تردد غیرضروری خودداری کنند.
کلانتری همچنین تأکید کرد: تصمیمی برای تعطیلی ادارات و دستگاه‌های اجرایی در تهران اتخاذ نشده است. همه باید در این زمینه مشارکت کنند. از مردم عذرخواهی می‌کنم که این محدودیت‌ها آنها را با مشکل روبه‌رو می‌کند ولی برای حفظ سلامت‌شان ناچار هستیم که این محدودیت‌ها را اعمال کنیم. همچنین کسانی که با خودروی تک سرنشین تردد می‌کنند احساس مسئولیت کنند و برای حفظ سلامت جامعه از این کار خودداری کنند.

آمار تماس تلفنی با اورژانس تهران به علت آلودگی هوا چشمگیر نبوده است
همزمان با افزایش شاخص  آلودگی هوای پایتخت، مجتبی خالدی سخنگوی سازمان اورژانس کشور از افزایش نیافتن مأموریت‌های قلبی و تنفسی اورژانس در روزهای گذشته خبر داد و گفت: میزان مأموریت‌های قلبی و تنفسی اورژانس تهران از اول هفته نسبت به‌ روزهای پایانی دی ماه سال جاری هیچ افزایشی نداشته است. او افزود: روزانه بیش از 7 هزار تماس تلفنی با اورژانس تهران گرفته می شود که از این میان
5 هزار تماس آن نیاز به اعزام به مأموریت دارد با این حال تعداد تماس‌های تلفنی از ابتدای هفته تغییر چشمگیری نداشته است. خالدی با بیان اینکه شهروندان تهرانی هنگام هوای سالم نیز بطور طبیعی به خاطر سردرد و تنگی نفس با اورژانس تماس می گیرند، اظهار داشت: اطلاع رسانی رسانه‌ها درباره مراقبت‌های مؤثر در مواجهه با آلودگی هوا موجب شده مردم بیشتر مراقب خودشان باشند و هشدارهای وزارت بهداشت را جدی بگیرند. به گفته خالدی، در روزهای اخیر که  شاخص آلودگی هوا به مرز هشدار رسیده  شهروندان از تردد بی مورد در سطح شهر اجتناب می‌کنند حتی استفاده از ماسک‌های N95 نیز بین مردم مرسوم شده است. توصیه می کنیم مردم حتماً از لبنیات و سبزیجات در مواقع آلودگی هوا استفاده کنند.

ناپایداری جوی در بیشتر نقاط کشور
گروه ایران زمین/سازمان هواشناسی کشور از افزایش ابر، کاهش دما و بارش پراکنده در استان‌های شمالی، سواحل خزر، ارتفاعات البرز و شمال شرق کشور از اواخر وقت دیروز سه‌شنبه خبر داد و اعلام کرد این وضعیت تا امروز چهارشنبه نیز ادامه دارد.
به گزارش این سازمان، طی امروز و فردا جوی نسبتاً پایدار دراغلب نقاط کشور حکمفرماست، برهمین اساس شهرهای صنعتی و کلانشهرها همچنان با آلودگی هوا مواجه‌اند. همچنین طی امروز (چهارشنبه) نیز وزش باد و بارش پراکنده باران در برخی نقاط مرکزی کشور دور از انتظار نیست و استان تهران نیز در همین روز با رشد ابر و بارش پراکنده مواجه می‌شود.