روزنامه خراسان

گزارشی از وقایع خراسان در آستانه پیروزی انقلاب

غلامرضا آذری خاکستر/ خراسان در آستانه سال 1357 شاهدتغییر وتحولاتی بود که هر یک در جریان انقلاب اسلامی در این خطه نقش اساسی داشت. در این سال شاهد وقوع حوادث متعددی بودیم که در بیشتر شهرهای خراسان با راهپیمایی انقلابیون و درگیری با ماموران نظامی همراه بود. تحرکات انقلابی در مشهد به عنوان مرکز خراسان از سال 1342 شروع شد و نقطه عطف آن در سال 1357 بود.
تشییع کافی واعظ شهیر
صبح جمعه 30/4/1357 شیخ احمد کافی به همراه خانواده از قوچان به طرف مشهد در حرکت بود.خودروی او با دو خودرو دیگر تصادف می کند که در پی آن شیخ احمد کافی و فرزند 10 ساله اش و هفت تن دیگر جان خود را از دست می دهند. با انتشار خبر در گذشت کافی، عده زیادی از مردم برای تشییع پیکر وی در بالا خیابان مشهد تجمع می کنند و به جمع تشییع کنندگان می پیوندند. 31 تیرماه 1357 نقطه عطفی در مبارزات مردم مشهد علیه رژیم ستمشاهی بود. در این روز تب اعتراضات تا حدی است که جمعی از طلاب، دانشجویان و مردم درخلال درگیری با نظامیان مجروح می شوند. تشییع مرحوم کافی به راهپیمایی علیه رژیم تبدیل می شود. در جریان درگیری ها ماموران رژیم پهلوی برای متفرق کردن مردم از گاز اشک آور و شلیک گلوله استفاده می کنند. در این روز نیروهای امنیتی به مدرسه نواب حمله ور می شوند و عده ای از طلاب را مجروح می کنند. علمای مشهد و زنان مسلمان خراسان در اعلامیه ها یی جداگانه حمله به طلاب را محکوم می کنند.
تداوم اعتراضات مختلف در شهر مشهد باعث شد فرماندار نظامی با صدور اعلامیه هایی، از اواسط شهریور ماه، در مشهد حکومت نظامی برقرار کند که پس از آن موج اعتصابات کارمندی و کارگران شکل گرفت و نارضایتی های عمومی اغلب به اعتراضات خیابانی ختم می شد.


29 آبان و حمله به حرم مطهر
حرم مطهر به عنوان مکانی امن برای تجمع مبارزان و کانونی برای تجمعات و راهپیمایی های ضد رژیم ستمشاهی بود. ساعت 17 روز 29 آبان 1357 پس از برگزاری مراسم یکی از شهدای حوادث انقلاب در مدرسه عباسقلی خان، تعدادی از شرکت کنندگان این مراسم به صحن مطهر می آیند و اقدام به تظاهرات می کنند. این عمل آنان با عکس العمل تعدادی از عناصر موافق در صحن مطهر مواجه و بین آنان درگیری ایجاد می شود که ماموران انتظامی برای متفرق کردن آن ها از گاز اشک آور و شلیک گلوله استفاده می کنند.
این حادثه عکس العمل و اعتراض آیات عظام و روحانیون را در پی داشت و در مشهد شایع شد که در این حادثه دو نفر کشته شده اند. آیت ا... سید عبدا... شیرازی در محکومیت تعرض ماموران حکومتی به مردم در حرم رضوی اعلامیه ای منتشر کرد. در این اعلامیه تیراندازی به سوی مردم و پرتاب گاز اشک آور توسط نظامی ها در اماکن حرم مطهر محکوم و روز پنجم آذر 1357 تعطیل سراسری اعلام شد.
به دنبال حوادث اواخر آبان در مشهد در تاریخ 3آذر 1357 نماینده ای از تهران به مشهد اعزام شد و نتیجه گزارش خود را چنین اعلام کرد که منزل
 آیت ا... شیرازی به صورت یک مرکز تجمع و تبادل نظر درباره مسائل روز و همچنین پایگاه مخالفان حکومت درآمده است.
حادثه حرم مطهر از نگاه رژیم پهلوی آن قدر حائز اهمیت بود که مجبور شد تغییراتی ایجاد کند. مقصران حادثه بازداشت و فرمانده لشکر خراسان و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان برکنار شدند. حضرت امام (ره) طی اعلامیه ای در 3/9/57 برابر با 23 ذی الحجه 1398 ق، ضمن محکوم کردن این حادثه، اطاعت از رژیم را اطاعت از طاغوت و حرام دانستند و به مناسبت حادثه مذکور، روز یک شنبه پنجم آذرماه را عزای عمومی اعلام کردند.
شهرهای خراسان هم به انقلاب پیوستند
در 17 مهرماه 1357 کارمندان دادگستری نیشابور اعتصاب کردند و در 21 مهرماه نیز مردم قوچان مراسم ترحیم چهلمین روز شهدای میدان ژاله را برگزار کردند. در پنجم آبان ماه مردم با یورش به فرمانداری تربت حیدریه یکی از اتاق های آن را به آتش کشیدند. تب اعتراضات علیه رژیم ستمشاهی در نیشابور هم بالا گرفت به طوری که در 11 آبان ماه در تظاهرات مردم درود یک نفر به شهادت می رسد و در قوچان راهپیمایی ها شکل می گیرد. در19 آبان ماه از طرف آیت ا... شیرازی چند نفر از روحانیون به درگز، تربت حیدریه و خواف اعزام شدند تا علیه رژیم پهلوی افشاگری کنند.
موج اعتراضات علیه رژیم طاغوت در اواخر آبان ماه شدت می گیرد. راهپیمایی ها در سبزوار، نیشابور و دیگر شهر ها موجب درگیری مردم با ماموران نظامی و مجروح شدن تعدادی از مردم می شود. در هفتم آذرماه جمع زیادی از مردم مشهد به همراه روحانیون برجسته برای راهپیمایی علیه رژیم پهلوی به قوچان می روند که با عکس العمل طاغوتیان مواجه می شوند.
تغییر استانداران
حوادث سیاسی سال 1357 موجب شد تا شاهد عزل و استعفای سه استاندار در طول 10 ماه باشیم. عبدالعظیم ولیان پس از اصلاحاتی که در ساختار بافت قدیمی مشهد و طرح فلکه انجام داد، با نارضایتی کسبه اطراف حرم مواجه شد. فشارهای سیاسی موجب می شود تا وی در هفتم شهریور1357پس از 1750 روز فعالیت در استانداری خراسان استعفا کند.
شریف امامی دراولین اقدام در تاریخ 7/6/1357سید حسن سراج حجازی سناتور همدان را به عنوان استاندارخراسان ونایب التولیه آستان قدس رضوی به شاه معرفی کرد. ورود وی به مشهد مقارن با اوج مبارزات انقلابیون بود و حوادث مختلفی در شهر مشهد به وقوع می پیوست. او طی نامه ای به کلیه فرمانداران و مسئولان سازمان های اداری استان توصیه کرد دراجرای دستور نخست وزیر که از طریق وزارت کشور ابلاغ شده، مدیران کل و مسئولان اجرایی استان و نیز فرمانداران و بخشداران در شهرستان ها و بخش ها باید همیشه در دسترس مردم باشند به طوری که مراجعه به آن ها برای ارباب رجوع آسان باشد.
مهم  ترین اتفاقاتی که در دوره 74 روزه استانداری حسن سراج حجازی درآستان قدس، مشهد و خراسان افتاد و به برکناری وی نیز انجامید، عبارت اند از: برقراری حکومت نظامی، اعتصابات کارمندان و سایر قشرها، تعطیلی مدارس مشهد و راهپیمایی 300 هزار نفر در مشهد و...  .
دوشنبه 21آبان 1357ارتشبد قره باغی وزیر کشور رژیم ستمشاهی، سپهبد صادق امیرعزیزی را به استانداری خراسان منصوب کرد.وی 25 آبان ماه به مشهد آمد.
23 آذر
آذرماه 1357 مقارن با ماه محرم بود. در روز تاسوعا و عاشورا راهپیمایی های بزرگی با حضور صنوف مختلف در مشهد برگزار شد. چماقداران و طرفداران طاغوت با حمله به مردم موجب رعب و وحشت شده بودند. سیر اعتصابات به جامعه پزشکی رسیده بود. در 22 آذرماه چماقداران به بیمارستان 17 شهریور (6 بهمن) حمله کردند که این موضوع موجب اعتصاب 72 ساعته پزشکان می شود. در 23 آذرماه چماقداران با حمایت ماموران نظامی به بخش اطفال بیمارستان امام رضا (ع) حمله کردند که موجب وارد آمدن خساراتی به اموال عمومی و زخمی شدن تعدادی از مردم می شود. بازتاب این فاجعه در مشهد موجب می شود تا سیل مردم به همراه علما و روحانیون مشهد به سوی بیمارستان گسیل شوند و به مدت 13 روز در این بیمارستان اعتصاب کنند.
قیام 9دی ماه؛ برگی از تاریخ انقلاب
حادثه خونین نهم دی ماه در حافظه مردم مشهد به عنوان یکی از روزهای مبارزاتی نقش بسته است و همواره به عنوان برگی از تاریخ انقلاب ماندگار خواهد ماند. در آن ایام خیابان بهار گاهی شاهد درگیری مردم با چماقدارها و گاهی نظاره گر به شهادت رسیدن تعدادی از مردم بود. در هشتم دی ماه خبرتحصن واعلام همبستگی برخی از کارمندان استانداری در شهر منتشر شد. روز شنبه 9دی ماه برای حمایت از آن ها مسیر راهپیمایی که همراه با حضور قشرهای مختلف جامعه، علما و روحانیون مبارزبود، از حرم مطهر به سوی خیابان بهار تغییر یافت. در مسیر راهپیمایی به سمت چهارراه لشکر چند تانک و نفربر رژیم طاغوت به سمت مردم هجوم آوردند و تعدادی از مردم را به خاک و خون کشیدند و به شهادت رساندند. در عصر این روز نیز فروشگاه لشکر به آتش کشیده شد.
حوادث خونین 9و 10 دی ماه مشهد موجب خشم مردم شد و استاندار خراسان سپهبد امیر عزیزی استعفا کرد. پس از آن بیشتر شهرها و نقاط مختلف استان خراسان شاهد راهپیمایی ها بود و به مرور ادارات و مراکز دولتی به دست مردم افتاد و پس از سال ها مبارزه، انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسید.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اوضاع این رژیم حسابی بیخ پیدا کرده است (یادداشت روز) (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
وعده تیر خلاص به کارت های بازرگانی یک بار مصرف سلبریتی بازی «اکبرعبدی» پیش چشمان وزیر و افشای قلیان کشی «خداداد عزیزی» ! چرا «سیا» نتوانست انقلاب اسلامی را پیش بینی کند؟ خرده روایت های مرحوم گلابدره ای از روزهای انقلاب ایران نهمین کشور در توسعه فناوری فضایی؛ در کاربرد همچنان ضعف داریم گزارشی از وقایع خراسان در آستانه پیروزی انقلاب بازی جدید سعودی ها در یمن؛ شکست در شمال، توطئه در جنوب حمایت از نظام انتقاد از وضعیت اقتصادی رئیس جمهور:قول دادیم اسکان دایمی زلزله زدگان تا پایان تیرماه 97 انجام شود رضا مقدسی فعال رسانه ای مشهدی درگذشت دولت برای حذف یارانه نقدی نمی تواند جیب 80 میلیون نفر را بگردد جایگاه مسئولان در نمازجمعه مشهد، عمومی شد واکنش سید علی خمینی به انتشار فیلم مجلس خبرگان در سال 68 عموی بداقبال، سیبل شد! پوست اندازی سینمای ایران در رهگذر انقلاب