روزنامه خراسان

ایران نهمین کشور در توسعه فناوری فضایی؛ در کاربرد همچنان ضعف داریم

زهرا حاجیان -فناوری فضایی جزو فناوری هایی است که توسعه و پیشرفت آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی،تقریبا با رشد 100درصدی مواجه بوده است.پس از پیروزی انقلاب اسلامی ؛ایران برای  توسعه  فناوری های فضایی  فعالیت های جدی را آغاز و موفقیت های چشمگیری نیز کسب کرد . موفقیت هایی که ایران را در  زمره پنج قدرت نوظهور فناوری فضا در جهان  ودرجایگاه اول منطقه  قرار داد .اکنون ایران نهمین کشوری است که توانمندی ساخت وپرتاب ماهواره  یا به عبارتی (چرخه کامل فناوری)  را در اختیار دارد .ساخت وپرتاب ماهواره های " امید" ؛"رصد" ؛" فجر" ؛"نوید" ؛ "سینا" ؛طی چندسال گذشته ونیز پرتاب کپسول زیستی به فضا تنها نمونه هایی از دستاوردهایی است که دانشمندان ایرانی به آن ها دست یافته اند و دست‌یابی به آن هانام ایران را در ردیف معدود کشورهای موفق در زمینه دانش فضایی ثبت کرده،اما واقعیت آن است که در سال های  اخیر  این برنامه ها ودستاوردها دچار رکود شده وبه زعم بسیاری از کارشناسان روند رشد فناوری فضایی در ایران کند شده است.
تاجایی که مقام معظم رهبری نیزمهر سال 95  گزارش های موجود درباره کُند شدن یا توقف طرح های کلان تحقیقاتی درعرصه های مهمی همچون هوافضاوماهواره و برخی زمینه های دیگررا مایه نگرانی خواندندو تأکیدکردند: "مسئولان توجه کامل کنند که این گونه طرح های مهم مطلقاً نباید کُند، نیمه تعطیل یامتوقف شود، زیرا با ایجاد خسارت علمی، دانشمندان جوان را مأیوس می کندو این خطر بسیار بزرگی است."
همزمان با  14 بهمن روز ملی فناوری فضایی که مصادف با دهه فجر انقلاب اسلامی است ،به سراغ معاون سازمان فضایی ایران  رفتیم تاضمن مرور دستاورد های ایران در این عرصه ، چالش های پیش روی توسعه این فناوری را نیز بررسی کنیم.
مجتبی سرادقی درگفت و گو با خراسان با اشاره به وضعیت وجایگاه ایران در عرصه فناوری فضایی در سال های پیش از انقلاب می گوید : قبل از  پیروزی انقلاب ؛ ایران تقریبا هیچ جایگاه قابل توجهی در عرصه فضایی نداشت بلکه صرفا به صورت خیلی محدود؛استفاده کننده از فناوری بودیم که توسط کشور های دیگرایجادشده بود به طور نمونه  ساخت ایستگاه زمینی توسط آمریکایی ها در ایران و به منظور دریافت تصاویر ماهواره ای تنها کاری بود که پیش  از انقلاب در زمینه فناوری فضایی در کشور انجام شده بودو همچنین در آن زمان اقدماتی نیز برای ثبت نقاط مداری به نام ایران انجام شده بود که نهایی نشد .


بنابراین  فناوری فضایی ایران بعد از انقلاب وخصوصا پس از دوران دفاع مقدس  شکل گرفت. به طوری که از دهه  هفتاد کار جدی را در زمینه خرید ماهواره و ساخت ماهواره باتوانمندی های داخلی آغاز کردیم تا فناوری فضایی را بومی سازی کنیم و این تلاش ها به طراحی ماهواره هایی مانند سینا ، مصباح وخرید ماهواره زهره منجر شد.این تلاش ها در نهایت منجر به آن شد که اولین ماهواره ایران با نام  "امید "در 14 بهمن سال 87 به فضا پرتاب شود که نقطه  عطفی برای ایران بود تابه دیگر حوزه های این فناوری از جمله  ساخت ماهواره های پیشرفته تر ؛پرتابگرها و طراحی وساخت تجهیزات زمینی نیز ورود کند،براین اساس در سال 90 ماهواره های نوید ورصدنیز پرتاب شدند،سال 92ماهواره تدبیر پرتاب شد ودر سال 93نیز شاهدپرتاب ماهواره فجر بودیم واکنون ماهواره  دوستی آماده پرتاب است و ماهواره های دیگری از جمله پیام ؛ ظفر وناهید یک و2 در حال ساخت وآماده سازی برای پرتاب است.
وی ادامه داد:در بحث اکتشافات فضایی نیز براساس اهداف سند توسعه فناوری فضایی، برنامه اعزام موجود زنده ودر نهایت اعزام انسان به مدار زمین با تعریف پروژه های مختلف کلید خورد که موفق به طراحی راکت کاوشگر شدیم وبرای اولین بار نیز در بحث پرتاب موجودات زنده ؛دو میمون فرگام وپیشگام به فضا ارسال شدندکه این پروژه ها باعث شد به فناوری ارسال موجود زنده به ارتفاع بیش ازصد کیلومتری زمین وبازیابی آن دست پیداکنیم و اکنون توسعه این فناوری بایدتا جایی ادامه یابدکه به هدف اعزام انسان به فضابرسیم.
وی درباره رکودوکندی  توسعه برنامه های فضایی ایران طی چهار سال اخیر که انتقاد بسیاری از صاحب نظران را برانگیخته است ،می گوید:ما هم این مسئله را می پذیریم که پیشرفت های فضایی  ایران چندسالی است کند شده و موارد مختلفی  هم زمینه ساز آن بوده ،یکی از این موارد کمبود بودجه ومشکلات اقتصادی است ،دلیل دیگرنیزتغییر ساختارهاست به طوری که با تغییر دولت ساختار فضایی کشور نیز تغییر کردوهمین مسئله باعث کندی کار شد. امااکنون وضعیت رو به بهبود است. وی در ادامه سخنان خود می افزاید :در لایحه بودجه 97 بودجه هیچ یک از برنامه های فضایی حذف نشده است.به گفته وی، هم اکنون دردنیا فقط 12 کشور توانمندی ساخت وپرتاب ماهواره را دارند که ایران نهمین کشور به شمار می رود بنابراین توسعه فناوری فضایی در ایران با شتاب قابل توجهی جلو رفته اما به موازات آن کاربردی سازی این فناوری به خوبی انجام نشده است و در استفاده از فناوری فضایی وضعیت مناسبی نداریم .اهمیت فناوری فضایی صرفا طراحی ، ساخت وپرتاب ماهواره نیست بلکه باید از آن درزمینه های مختلف کشاورزی ،شیلات ،پایش منابع  آب ؛ پایش جنگل ها، هواشناسی ودر مواقع زلزله یا سیل استفاده کرد .
وی با  اشاره به برنامه های آتی و چشم انداز ترسیم شده برای پیشرفت  ایران در عرصه فناوری فضایی می گوید :برنامه ده ساله دوم توسعه فناوری فضایی نهایی شده است وبه زودی برای تصویب و ابلاغ به شورای عالی فضایی می رود . این سند برنامه های فضایی ایران را حول 9 محور از جمله طراحی وساخت ماهواره های سنجشی ،طراحی وساخت ماهواره های  مخابراتی ،توسعه اکتشافات فضایی واعزام موجود زنده به فضا و توسعه زیرساخت ها و... تعیین کرده و برای هریک نیز برنامه های مفصلی پیش بینی شده است که در بازه زمانی 10 ساله به عنوان یک تکلیف قانونی بایدمحقق شود .به طور نمونه در بحث اعزام انسان به فضا که یکی از محور های اصلی سنداست،برنامه های توسعه ای را دنبال خواهیم کرد که در این زمینه در آینده خبرهای خوبی در زمینه  کاوشگرها اعلام خواهد شد. همچنین یکی دیگر از اهداف مهم سند کار بردی سازی این فناوری است.
 
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اخبار ویژه (کيهان) عصا بیفکن و از بیم اژد‌ها مگریز (جوان) اخبار کوتاه (تجارت)پاس گل به گروسی؟ (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
وعده تیر خلاص به کارت های بازرگانی یک بار مصرف سلبریتی بازی «اکبرعبدی» پیش چشمان وزیر و افشای قلیان کشی «خداداد عزیزی» ! چرا «سیا» نتوانست انقلاب اسلامی را پیش بینی کند؟ خرده روایت های مرحوم گلابدره ای از روزهای انقلاب ایران نهمین کشور در توسعه فناوری فضایی؛ در کاربرد همچنان ضعف داریم گزارشی از وقایع خراسان در آستانه پیروزی انقلاب بازی جدید سعودی ها در یمن؛ شکست در شمال، توطئه در جنوب حمایت از نظام انتقاد از وضعیت اقتصادی رئیس جمهور:قول دادیم اسکان دایمی زلزله زدگان تا پایان تیرماه 97 انجام شود رضا مقدسی فعال رسانه ای مشهدی درگذشت دولت برای حذف یارانه نقدی نمی تواند جیب 80 میلیون نفر را بگردد جایگاه مسئولان در نمازجمعه مشهد، عمومی شد واکنش سید علی خمینی به انتشار فیلم مجلس خبرگان در سال 68 عموی بداقبال، سیبل شد! پوست اندازی سینمای ایران در رهگذر انقلاب