روزنامه جهان صنعت
1396/11/03
خویشتنداری تولیدکنندگان، عامل صعود قیمت ها؛
گروه انرژی- بررسی رفتار اوپک و تاثیر آن در بازار نفت نشان می‌دهد که هر گاه کشورهای تولید‌کننده نفت توانستند انسجام سیاسی خود را حفظ کرده و صدایی واحد از آنها شنیده شد نبض بازار را به دست گرفتند و هرگاه پراکندگی در رفتار و عدم پایبندی به سقف تولید مشخص شده بین آنها مشاهده شد کنترل قیمت و عرضه و تقاضا از دستان‌شان خارج شد.اکنون اتحاد اخیر اوپک و همچنین همراهی و همسویی غیر‌اوپکی‌ها خصوصا روس‌ها با سیاست‌های این سازمان از اصلی‌ترین عواملی است که باعث رشد قیمت‌ها در روزهای اخیر بوده است اما این حکمرانی تا کجا می‌تواند قیمت و شرایط بازار را کنترل کند؟ برای مثال اکنون که قیمت نفت به مرز 70 دلار رسیده است، این روند صعودی تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟
برای نخستین بار است که عربستان سعودی که بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان است، به طور آشکار تاکید کرده است که تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک به همکاری‌شان پس از سال ۲۰۱۸ ادامه می‌دهند و در همین حال قیمت نفت روز دوشنبه تحت تاثیر اظهارات وزیر انرژی عربستان افزایش یافت.
بهای معاملات آتی نفت برنت با ۲۵ سنت یا 4/0 درصد افزایش نسبت به قیمت نهایی روز جمعه، به 89/68 دلار در هر بشکه رسید. برنت هفته گذشته به 37/70 دلار صعود کرده بود که بالاترین قیمت در سه سال گذشته بود.
بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدییت آمریکا با ۲۴ سنت یا 4/0 درصد افزایش نسبت به روز جمعه، به 61/63 دلار درهر بشکه رسید.
وزیر انرژی عربستان سعودی اخیرا اظهار کرد: تولیدکنندگان نفت جهان توافق دارند که همکاری‌شان در زمینه تولید پس از اینکه توافق فعلی برای کاهش عرضه در پایان امسال منقضی شد باید ادامه پیدا کند.
خالد الفالح گفت: مکانیسم دقیق برای همکاری در سال آینده هنوز مشخص نشده اما اگر همان‌طور که برخی در بازار انتظار دارند ذخایر نفت در سال ۲۰۱۸ افزایش پیدا کند، تولیدکنندگان ممکن است انجام نوعی محدودیت عرضه در سال آینده را مورد بررسی قرار دهند.
وی پس از نشست کمیته مشترک وزرا که بر اجرای توافق کاهش تولید نظارت دارد، گفت: آمادگی برای ادامه همکاری پس از سال ۲۰۱۸ وجود دارد اما هنوز مکانیسمی مشخص نشده و تنها یک توافق درباره ادامه همکاری وجود دارد.
فالح پیش از نشست گفت: گسترش چارچوب همکاری پس از سال ۲۰۱۸ لزوما به معنای پایبندی کشورها به اهداف تولید کنونی نخواهد بود.
این توافق از ژانویه سال گذشته میلادی آغاز شد و عربستان سعودی تاکنون بزرگ‌ترین سهم را در کاهش تولید داشته است.
فالح گفت: توافق در زمینه سطح تولید پس از سال ۲۰۱۸ درباره اطمینان بخشیدن به سهامداران، سرمایه‌گذاران، مصرف‌کنندگان و جامعه جهانی خواهد بود که این همکاری ادامه پیدا خواهد کرد.
بخیت الرشیدی، وزیر نفت کویت اظهار کرد: نشست روز یکشنبه بر مساله پایبندی به توافق کنونی کاهش تولید متمرکز بود و انتظار می‌رود درباره آینده این توافق در ژوئن صحبت شود که اوپک و سایر تولیدکنندگان شامل روسیه قرار است درباره سیاست نفتی گفتوگو کنند. محمد‌بن حمد الرومحی، وزیر نفت عمان نیز گفت: تولیدکنندگان در نوامبر درباره تمدید توافق خود یا ورود به نوع جدیدی از توافق گفتوگو خواهند کرد.
وزیر انرژی عربستان سعودی اظهار کرد: اقتصاد جهانی مستحکم شده و کاهش عرضه، سطح ذخایر نفت در سراسر جهان را کاهش داده است. در نتیجه بازار نفت در مسیر دستیابی به تعادل مجدد تا پایان سال ۲۰۱۸ یا در سال ۲۰۱۹ است اما وی تاکید کرد تولیدکنندگان همچنان باید تلاش بیشتری برای احیای سلامت بازار انجام دهند و معلوم نیست آیا روند کنونی کاهش ذخایر در ماه‌های آینده ادامه پیدا خواهد کرد یا خیر.
فالح و وزرای انرژی امارات متحده عربی و عمان خاطر‌نشان کردند رشد قیمت نفت برنت به حدود ۷۰ دلار در هر بشکه در هفته‌های اخیر، ممکن است میزان عرضه نفت شیل از آمریکا را افزایش دهد.
اما فالح و سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات متحده عربی اعلام کردند تصور نمی‌کنند رشد قیمت‌های نفت به تقاضای جهانی برای نفت آسیب بزند.
اوپک کاهش سطح ذخایر نفت کشورهای صنعتی به متوسط پنج ساله را هدف گرفته است اما فالح گفت: تعیین دقیق هدف برای ذخایر هنوز از سوی تولیدکنندگان مورد بحث قرار نگرفته و ممکن است این موضوع در ژوئن مشخص شود.
وی افزود: پایبندی کشورهای اوپک و غیراوپک به توافق کاهش تولید در دسامبر ۱۲۹ درصد بود.
گروهی از تولیدکنندگان نفت شامل اوپک و روسیه با هدف حمایت از قیمت‌ها از ژانویه سال گذشته میلادی کاهش تولید را آغاز کردند. این توافق قرار است تا پایان سال ۲۰۱۸ ادامه پیدا کند.
به گفته معامله‌گران، رشد اقتصادی جهانی مطلوب و کاهش فعالیت حفاری آمریکا نیز از قیمت‌های نفت پشتیبانی کرده است.
طبق آمار گروه خدمات انرژی بیکرهیوز، شرکت‌های حفاری آمریکایی شمار دکل‌های حفاری نفت را در هفته منتهی به ۱۹ ژانویه پنج حلقه کاهش دادند و به ۷۴۷ حلقه رساندند. با وجود این شمار دکل‌ها در سال ۲۰۱۷ و اوایل امسال بسیار بالاتر از سال ۲۰۱۶ مانده و به رشد ۱۶ درصدی تولید آمریکا از اواسط سال ۲۰۱۶ و رسیدن آن به رکورد 75/9 میلیون بشکه در روز منجر شده است.
علاوه بر محدودیت عرضه، رشد اقتصادی جهانی قوی نیز از قیمت‌های نفت حمایت کرده است.
بانک آمریکایی مورگان‌استنلی در جدیدترین یادداشت تحقیقاتی خود اعلام کرد طی یک سال گذشته دینامیک رشد جهانی شروع به تغییر کرده و رشد جهانی هماهنگ و پرشتاب شده است.با وجود اینکه بازار نفت به خوبی پشتیبانی شده است، تحلیلگران هشدار داده‌اند که از روند صعودی قیمت‌ها نسبت به اوایل هفته گذشته کاسته شده است.بر اساس گزارش رویترز، شرکت برنشتاین‌انرژی اعلام کرد به دلیل کندی تقاضا که معمولا در پایان زمستان نیمکره شمالی اتفاق می‌افتد، ذخایر نفت ممکن است به زودی رو به افزایش بگذارد.
حکمرانی اوپک بر بازار نفت
سعید ساویز*- اوپک را باید انقلاب تولیدکنندگان نفت علیه سلطه هفت خواهران نفتی دانست. آن روزها که ندای ملی‌گرایی و آزادیخواهی از گلوی دکتر مصدق در جهان طنین‌انداز شد از مصر تا عراق و از ونزوئلا تا عربستان همه را بر آن داشت تا از تسلط بیگانگان به عنوان همه‌کاره نفت جلوگیری کنند و در واقع خود تصمیم‌گیر اول بازار نفت باشند. در گام اول فراگیری جنبش ملی‌سازی صنعت نفت و سپس تشکیل اوپک با میدانداری عراق از تبعات این موج به وجود آمده بود.
خیلی زود حتی دولت سرسپرده ایران که به تازگی نگین سیاست خود یعنی دکتر محمد مصدق را سرنگون کرده بود نیز به این توافق پیوست و قدرت گرفتن روز‌افزون اوپک باعث شد هم نبض بازار به دست اوپک بیفتد و هم از این راه در‌آمد سرشاری به جیب کشورهای تولید‌کننده سرازیر شود.
سرگذشت اوپک البته همیشه با فراز همراه نبوده است. جنگ ایران و عراق، جنگ عراق و کویت و بسیاری از فرودهای سیاسی همواره نوسان‌هایی در اتحاد و کارکرد اوپک داشته است.اما این روزها سایه تهدیدی جدی همواره بر سر قیمت و سهم بازار کشورهای تولید‌کننده نفت یا اوپک سنگینی می‌کند که همانا نفت و گاز شیل است. شاخه جدیدی در صنایع سوخت‌های هیدروکربوری که تاییدات دولت آمریکا نیز بر توان و قدرت آن افزوده است و با وجود ایجاد آلودگی‌های جدی زیست‌محیطی خصوصا برای آب‌های شیرین در عمق‌های کم اما از منابع جدی دولت آمریکا برای ایجاد اشتغال و تولید ثروت به حساب می‌آید. شاید انتصاب رکس تیلرسون به عنوان وزیر خارجه واضح‌ترین پیامی بود که ترامپ به جهان مخابره کرد: من کاسبم و نفت و گاز از اصلی‌ترین کسب‌و‌کار من است.
اوپک با این مهمان ناخوانده چه باید بکند؟ کاهش تولید، بازار را از اشباع نجات می‌دهد و قیمت را بالا می‌برد اما به نفت شیل اجازه می‌دهد بخشی از سهم بازار را در اختیار گیرد و عدم توجه به سقف تولید نیز بازار را اشباع می‌کند و باعث سقوط قیمت در بازار میشود.
در این میان دورنمای مثبت برای اوپک در این روزها خبر پیوستن سودان با تولید روزانه 500 هزار بشکه به اوپک است؛ خبری که دبیر کل نیجریه‌ای اوپک نیز بر آن صحه گذاشته است.از سویی تشکیل یک اوپک گازی با حمایت روسیه، ایران و الجزایر و همراهی بولیوی و اکوادور از دیگر اتفاقاتی است که می‌تواند بر انسجام و قدرت اوپک بیفزاید و با توجه به افزایش تقاضای گاز در جهان و سیر صعودی آن در سبد مصرف انرژی جهانی این خود می‌تواند راهکاری برای تداوم پادشاهی اوپک بر سوخت‌های فسیلی باشد.پیش‌بینی‌ها بر این اصل استوار است که اگر‌چه اتحاد و یک‌صدایی اوپک رمز تداوم نقش تایین‌کننده آن است اما نیاز و تقاضا در بازار نیز حدی خواهد داشت و مادامی که قیمت نفت بالای 50 دلار باشد صنایع نفت شیل نیز به شدت فعال خواهند بود و با توجه به سیاست قلدر‌مآبانه ترامپ در آمریکا، با ابزار سیاسی بخشی از بازار به نفت تولیدی از آمریکا و کانادا اختصاص پیدا خواهد کرد پس احتمالا اگر اوپک بتواند مسیر در پیش گرفته را با انسجام بیشتر ادامه دهد کانال نفت 70 دلاری حد نقطه سر به سر عرضه و تقاضا در بازار خواهد شد. البته حرکت روی کانال 70 دلاری حرکت روی لبه تیغ است اما آنقدر برای تولیدکنندگان نفت جذاب هست که بتواند یک اجماع بین‌المللی برای اجرای دقیق و وفاداری بالای 90درصد به سقف تولید تکلیفی مشخص شده توسط اوپک را باعث شود.
اوپک باید تا جای ممکن از سیاست‌زدگی بپرهیزد و همکاری و سرمایه‌گذاری باید بین کشورهای تولید‌کننده گسترش یابد. یکی از اصلی‌ترین ضعف‌های اوپک این است که ابتکار عمل در تولید و عرضه ابزار و تکنولوژی‌های نو و به روز در نفت در اختیار غیر‌اوپکی‌هاست. شلمبرژه، هالیبورتون و بسیاری دیگر از پیشگامان ارائه و عرضه تکنولوژی‌های نو همگی چند‌ملیتی با تمرکز در آمریکا یا اروپا هستند.
پس هر چه مراودات علمی و سرمایه‌گذاری بین اوپکی‌ها گسترش یابد و علاوه بر وفاداری به تصمیمات در نشست‌های اوپک اهداف و منافع مشترک بیشتری بین آنها تعریف شود حکمرانی آنها بر بازار نفت مستدام‌تر خواهد بود.
*کارشناس حوزه انرژی
سایر اخبار این روزنامه
وزیر راه‌وشهرسازی:
قاسمی:نباید ایده‌آل‌هایمان را فراموش کنیم
رشد 8/12 درصدی معاملات در 10 ماهه 96؛
جهت‌گیری اقتصاد جهان به نفع سرمایه‌داران
عوارض سنگین برای ورود خودروهای هیبریدی به ایران؛
افزایش نرخ دلار قیمت کالاهارا بالا برد؛
سازمان مالیاتی ۶۰۰ میلیون تومان از حساب متقاضیان مسکن مهر برداشت
بررسی راهکارهای سالم‌سازی و بازگشت معتادان به جامعه؛
تشکر و سپاس از مسوولان!
خط بقا؛ 700 هزار تومان!
عرضه قطره‌چکانی دلار در بازار
امروز یازدهمین نمایشگاه گردشگری و صنایع وابسته افتتاح میشود؛
خویشتنداری تولیدکنندگان، عامل صعود قیمت ها؛
اتوبوس مدیران دولتی!
قلم‌فروشی؟
تلاش وزیر خارجه آمریکا برای وادار کردن اروپایی‌ها به اصلاح برجام؛
تحویل کودکان دستفروش بروجردی به فردی که فقط مدارک گرو گذاشت
اتوبوس مدیران دولتی!
در بی‌اهمیتی قانون و نظارت
ظریف به داووس نمی‌رود؟
